1. Pagdumala sang Nutrihente
Key Check 5:
Supesyente nga nutrihente halin sa pagpanggipi, pagpanamkon asta magbulak
Una nga bahin: Pag-intiende sang PalayCheck System

2. Kamatuuran sa Nutrihente
Nutrihente amo ang kinahanglan sang tanom para magtubo kag mangin produktibo.
Ang insakto nga pagdumala sang nutrihente makapalambo sang tanom kag mataas nga ani.
Mas maayo ang paggamit sang humay sang abono kun malawig ang silak sang adlaw.
Sa tanan nga nutrihena, nagakinahanglan ang humay sang madamo nga: N, P, K, Zn, S

3. Duna nga suplay sang nutrihente
Ngaa kinahanglan sang humay ang abono?
Ang abono amo ang magapuno sa kakulangan sang duna nga elemento sa duta nga kinahanglan sang tanom.
Klima
Inorganic nga abono
N-P-K
Duna nga suplay sang nutrihente
Duta
Organic nga abono
Inanihan
Tubig sang irigasyon

4. Paghimo sang uhay, kag palab-ot sang ikasarang nga mapatubas
Ang supesyente nga nutrihente halin sa paggipi tubtub manamkon (EPI) kag pagbulak nagapasiguro sang maayo kag dungan nga pagtubo,
Paghimo sang uhay, kag palab-ot sang ikasarang nga mapatubas
Kinahanglan ang nutrihena sa pagdamo sang gipi, uhay kag may unod nga pasi.
Mas damo ang uhay, mas damo ang pasi
Mapataas ang ani sa madamo nga gipi kag uhay
Para sa dungan nga paggulang

5. Pagtakos sang Key Check 5
Nag-abono sang N halin paggipi, pagpanamkon kag pagbulak kun ang leaf color chart (LCC) nagnubo sa 4 sa tanum kg 3 sa sab-og.
urea
DS = 1.5 sako/ha
urea
WS = 1 sako/ha

6. Pagtakos sang Key Check 5
Para sa tanum
Indi nagnubo sa 300 uhay/m2 sa pagbulak/muging.
Magkuha sang 10 hisok pabalasbas sa talamnan kag isipon ang uhay. Sumahon ang kadamu-on sang uhay/m2.
Uhay/m2 =
Kadamu-on sang uhay
10 hisok x
Kadamu-on sang hisok/m2

7. Pagtakos sang Key Check 5
Para sa sab-og
Indi nagnubo sa 350 uhay/m2 sa pagbulak/muging.
Maggamit sang 0.5 m x 0.5 m quadrat (0.25 m2).
Magkuha sang 3 sampol nga indi magnubo sa 1 m ang distansya sa kahon kag pabalasbas sa talamnan. Isipon ang uhay sa kada quadrat kag kuha-on ang average. Sumahon para sa uhay/m2 .
Uhay/m2 =
Kadamu-on sang uhay
0.25 m2 hisok

8. PAANO LAB-UTON ANG
Key Check 5?

10. 1 PAANO LAB-UTON ANG KEY CHECK 5?
Hibalu-on kag dumalahon ang kinahanglan nga nutrihente sang tanom basi sa mga impormasyon kag pagtisting sa duta sa bulig sang gamit sa paghimo sang desisyon.
Leaf Color Chart
Minus-One Element
Technique
Nutrient Omission Plot

11. Minus-One Element Technique
Pag eksperemento sa masitera sa paghibalo sang kulang nga elemento.
Leaf Color Chart
Gamit sa paghibalo sang nitroheno sa tanom paagi sa paglantaw.
Nutrient Omission Plot
Paagi sa paghibalo sang duna nga nutrihena agod mangin basihan sa pagrekomendar sang abono.

12. Bag-o! Bag-o! Nutrient Manager for Rice
Basihan sa pag desisyon gamit ang computer sa paghatag sa sulundan sang pag-abono sa kada talamnan.

13. Talupangdon ini!
Luwas sa kakulangan sang nutrihente, talupangdon ang mineral toxicity sa pagdesisyon sang i-abono.
Toxicity matabo kun ang mineral ara sa porma nga makahilo sa tanom.
Bitok (parasites) sa kada tawo, bisan ano pa ka tinlo kag kaayo sang lawas sini.

14. IRON TOXICITY
Ang Iron natural nga ara sa duta kag kinahanglan sang tanom.
Pero makahilo sa lugar nga permamente nga may tubig.
IRRI
Magagmay nga mga pintok halin sa punta sang gulang nga dahon ukon orange-yellow tubtob kake nga dahon.
ANO ANG HIMU-ON? Pagpahubas-hubas kag paglikaw sang sige-sige nga pagpatubi, balanse nga pag-abono kag pag-arado nga mala ang talamnan tapos ani agod magsungaw ang iron.

15. PAANO LAB-UTON ANG KEY CHECK 5?
Hibalu-on kag dumalahon ang kinahanglan nga nutrihente sang tanom basi sa mga impormasyon kag pagtisting sa duta sa bullig sang gamit sa paghimo sang desisyon.
Hibaluon ang sakto nga klase, kadamu-on (amount), kag ti-on sang pagbutang sang abono.
Ang tama nga KAT!

16. Right KAT! Right kind (sakto nga klase)
Ang paghatag sang insakto nga nutrihente mangin mapuslanon nga paggasto kag paglab-ot sang gusto nga tubas.
Right kind (sakto nga klase)
Ang sobra nga abono tunaan sang pag-atake ka peste
Ang kulang sa nutrihente nagaresulta sang ari-ari, dyutay gipi, kag mamag-an nga pasi
Right amount (sakto nga kadamu-on)
Ang wala sa ti-on nga pag-abono magasto kag pigaw nga paggamit nutrihente.
Right timing (sakto nga ti-on)

17. NITROGEN
Simtomas sang kakulangan: Ari-ari, dalag. Dalag ang gulang nga dahon o bilog nga tanom.

18. NITROGEN Klase Nitrogen (N) nagapadasig sang pagtubo sang:
Kataason kag gipi sang tanom
Galapad ang dahon
Kadamu-on sang pasi
Unod nga pasi kada uhay
Protina sa kada pasi

19. NITROGEN
Kadamu-on
Ang sobra nga N halin pagpanamkon at magbulak pagatunaan sang pagkahapay kag dalakpon sa peste ang humay.
Magasto ang sobra nga pag-abono.
Gamiton ang resulta sang LCC and Nutrient Manager bilang basihan sa pag-abono sang nitrogen.

20. NITROGEN
Ti-on
Gamiton ang LCC kada 7 adlaw halin14 DAT o 21 DAS tubtob magbuswak. Kun nag-abono sg S sa14 DAT o 21 DAS, LCC mag LCC sa 21 DAT o 28 DAS.
Hibalu-on ang insakto nga ti-on sang pag-abono sang N gamit ang LCC. Kun sobra sa 5 sa10 ka dahon nagnubo sa 4, mag-abono sang 1.5 sako urea o 3.5 sako S kun WS.
(Gamiton ang ammonium sulfate imbes nga urea kun ang tanom ginakulang sa sulfur ukon wala naggamit sang abono nga may sulfur)

21. NITROGEN Timing (Paunong) Sabod Pagtawgi Pagpanggipi Pagpanamkon
Pagbulak
pagkaluto
Pagprepar sang duta
Organic

22. PHOSPHORUS Simtomas sang kakulangan:
Ari-ari pero may berde, manugbo, tiskog nga dahon kag dyutay ang gipi.

23. PHOSPHORUS
Klase
Phosphorus (P) gapadamo gipi, pagpang gamot, temprano nga pagbulak, kag pagkaluto.
Ang pagkulang sa phosphorus nagatuga sang magagmay nga lawas kag pigaw nga tubo. Ga dyutay man ang dahon, uhay kag pasi kada uhay.

24. PHOSPHORUS
Kadamu-on
Gamiton ang resulta sang LCC and Nutrient Manager bilang basihan sang i-abono nga P.

25. PHOSPHORUS Ti-on (Paunong) Organic Pagprepar sang duta Pagtawgi Sabod
Pagbulak
Pagpanggipi
Pagkaluto
Pagpanamkon

26. POTASSIUM
Simtomas sang kakulangan: Lagtom nga tanom pero dalag ang pangilid sang dahon ukon may pintok sa punta sang gulang nga mga dahon.

27. POTASSIUM
Klase
Potassium (K) gapatubo sang gamot kag makapabakod sang tanom. Nagapaayo man sang resistensya sang tanom batok sa peste kag balati-an.
Ang kakulangan sang K indi dayon makit-an tungod ang simtomas wala nagapakita gilayon tubtob maggulang ang humay indi pareho sang sa N.

28. POTASSIUM
Kadamu-on
Gamiton ang resulta sang LCC kag Nutrient Manager bilang basihan sang i-abono nga P.

29. POTASSIUM Timing (Paunong) Organic fert Pagprepar sang duta Pagtawgi
Sabod
Pagbulak
Pagkaluto
Pagpanggipi
Pagpanamkon

30. ZINC
Simtomas sang kakulangan: Daw yab-ok nga pintok sa babaw nga dahon kag magapakita 2-4 semana tapos tanum.

31. ZINC
Klase
Zinc (Zn) nagapanami sang sabod kag sang pagtubo sang tanom.
Ang kakulangan sa Zn dapat masulbar para magtaas ang ani. Sa kulang sa Zn nga duta, ang NPK nga abono indi makahatag sa taas nga ani luwas kun mapun-an ang Zn.

32. ZINC
Kadamu-on
Mag-abono sang 25 kg nga zinc sulfate kada ektarya sa 14 DAT kaisa sa kada tuig kun tig-ilinit.
Gamiton ang resulta sang LCC kag Nutrient Manager bilang basihan sang i-abono nga Zn.

33. ZINC Ti-on 14 DAT ZnSO4 Organic Pagprepar sang duta Pagtawgi Sabod
Pagbulak
Pagkaluto
Pagpanggipi
Pagpanamkon

34. SULFUR
Simtomas sang kakulangan: Dalag ang linghod nga dahon, dyutay gipi, dyutay kag nugbo uhay, dyutay pasi kada uhay, dugay maggulang.

35. SULFUR
Klase
Sulfur (S) nagapadungan sang pagtubo kag paggulang.

36. SULFUR
Kadamu-on
Ang sulfur sa S (12% sulfur) sa paghatag sang kakulangan sa P kag K insaktuhan na para mapun-an ang kakulangan sa S.
Gamiton ang resulta sang LCC kag Nutrient Manager bilang basihan sang i-abono nga S.

37. SULFUR
Ti-on
Maggamit sang S bilang paunong ukon mag-dressing sg S (ammonium sulfate) imbes nga urea.
Maggamit sang 3.5 sako nga ammonium sulfate/ha kun tig-ilinit kag 2 sako ammonium sulfate/ha kun tig-ululan.

38. SULFUR Ti-on Organic Pagprepar sang duta Pagtawgi Sabod Pagbulak
Pagpanggipi
Pagkaluto
Pagpanamkon

39. In summary…
Hibalu-on ang insakto nga KIND/klase sang nutrihente nga kinahanglan sang tanom. Usaron ang gamit nga makabulig sa pagdesisyon sang insakto nga pag-abono. K
Hibalu-on ang insakto nga AMOUNT/kadamu-on sang i-abono. Ang sobra kag kulang indi maayo. A
Hibalu-on ang insakto nga TIMING/ti-on sang pag-abono agod mangin mapuslanon kag indi magasto. T

40. INPUTS OUTPUTS OUTCOME Insakto nga klase sang pag-abono
Insakto nga kadamu-on sang pag-abono
Insakto nga ti-on sang pag-abono
OUTPUTS
Supesyente nga nutrihente sa pagpanggipi, pagpanamkon kag pagbulak
OUTCOME
Maayo nga patubas

41. Liwaton naton! Nitrogen Phosphorus Potassium Zinc Sulfur
Pagprepar sang duta
Pagtawgi
Sabod
Pagbulak
Pagkaluto
Pagpanggipi
Pagpanamkon

42. Paktanay N def Fe toxicity S def Zn def K def P def N def P def K def
Samtang natago pa ang sabat, pwede ka mamangkot sa partisipante kun ano ang ara sa picture.
Zn def
K def
P def
N def
P def
K def
S def
Zn def
Fe toxicity

43. Nutrient Management
Key Check 5:
Supesyente nga nutrihente halin sa pagpanggipi, pagpanamkon asta magbulak

44. CREDITS
Instructional presentation designer: Ms. Ev Parac
Sources of technical content/reviewers of presentation:
Mr. Wilfredo Collado; Mr. Efren Laureles, IRRI; Mrs. Constancia Mangao and Mrs. Pelagia Orpia, BSWM
Note:
Adapted from powerpoint presentations developed by: Mr. Salvador Yabes; Engr. Eugenio Castro, IRRI; Dr. Manny Regalado
You may use, remix, tweak, For more information, visit:
& build upon this presentation non-commercially. However, always use with acknowledgment.
Unless otherwise stated, the names listed are PhilRice staffers.
Produced in 2011.
Text: