1. Beinaskann í barnalæknisfræði
Jóel K Jóelsson
25. apríl 2008

2. Myndgreining með geislun
Jónandi geislun í myndgreiningu
Röntgen-geislar
Geislun frá ísótópum

3. Rafsegulrófið

4. Ljósmynd

5. Röntgenmynd

6. Ísótópamynd
99mTc
Gamma-myndavél

7. Geislavirkni
Óstöðugur kjarni atóms losar sig við orku með því að senda frá sér geislun
Öreindir
Alpha-geislar
Beta-geislar
Rafsegulbylgjur (fótónur)
Gamma-geislar
Geislun mæld í becquerel (Bq)
Hægt að mæla með Geiger-teljara

9. Ísótópar - samsætur Sætistala = fjöldi róteinda (prótóna) í atómi
Samsæta = sama sætistala = jafnmargar prótónur
Sama frumefnið með mismunandi atómmassa

10. Ísótópar í myndgreiningu
Geislavirku efni (ísótóp) er sprautað inn í líkamann
Líffræðilegur helmingunartími
Hreinsunarferlar líkamans
Geislahelmingunartími
Kjarni samsætunnar hrörnar

11. Ísótópar í myndgreiningu
Bein
Bólga
Blóðþurrð
Meinvörp
Sýkingar
Blæðingar
Nýru
Hjarta
Lifur/gall
Meltingarvegur
Heili

12. Ísótópar í myndgreiningu
Helmingunartími nokkurra ísótópa sem notaðir eru í læknisfræði
Efni:
Líffæri sem efnið safnast í:
Helmingunartími
dagar]
Geisla:
Lífrænn
H-3
Allur líkaminn
4,6 · 103 19
C-14
Fita
2,09 · 106 35
Bein
180
Na-24
0,62 29
P-32
14,3
1.200
S-35
Húð
87,1 22
Cl-36
1,6 · 108
K-42
Vöðvar
0,52 43
Ca -45
152
18.000
Fe-59
Blóð
46,3 65
Cu-64
Lifur
0,54 39
Tc-99m
0,25
I-131
Skjaldkirtill
8,1

13. Teknetín
technetium 43 Tc
[98]

14. Teknetín í myndgreiningu
Langmest notaði ísótópinn í myndgreiningu er 99m-teknetín (99mTc) - 85%
Gamma-geislandi ísótóp
Móðurefnið heitir molybdenum-99
Geislahelmingunartími 66 klst.
Lítil geislun
flutningur
99mTc og burðarefni (fosfat, t.d. MDP) gefið í æð

15. Ísótópagreining
“Isótópagreining er sá hluti myndgreiningar sem notar geislavirka ísótópa og gammamyndavél til sjúkdómsgreiningar”
Guðmundur J Elíasson

16. Ísótópagreining – pros & cons
Kostir
Gallar
Lágir geislaskammtar
Starfræn rannsókn
Ofnæmi nánast óþekkt
Næmar rannsóknir
Geislun
Þarf að gefa ísótópa í æð
Tæknilega flókið að vinna með ísótópa
Ósértækar rannsóknir

17. Starfræn rannsókn! Þú veist ekki hvar þú átt að leita?
Þú veist ekkert að hverju þú ert að leita?

21. 3 fasar Radionucleotide angiogram Mynd nokkrum mín eftir inngjöf
1 rammi / sek. í 1 mín
Mynd nokkrum mín eftir inngjöf
Mjúkvefir
Mynd eftir 2-4 klst
Bein

22. Beinaskann á börnum Sýkingar Æxli í beinum Bandvefssjúkdómar?
Osteomyelitis
Æxli í beinum
Primary: T.d. osteosarcoma
Secondary: T.d. pheochromocytoma
Bandvefssjúkdómar?
Óútskýrður sársauki / helti
Avascular necrosa
Beinbrot

24. Osteomyelitis MRI vs. Ísótópar
Mjög skiptar skoðanir
MRI líklega betri rannsókn í dag
Mismunandi kostir eftir staðsetningu meinsemdar
Aðgengi að þjónustu
Hefðir
Mögulegt að merkja hv.bkl. með gallíum-67 og auka þannig næmi og sértæki ísótóparannsóknar

25. Tilfelli 1
11 ára drengur með 8-9 daga sögu um vaxandi sársauka í hægra hné og hita.
Rtg. af hné neikvætt.

26. A three phase bone scan was performed
A three phase bone scan was performed. The radionuclide angiogram of the region of the knees demonstrates increased blood flow to the region of the right upper tibia (shown by arrow). The tissue phase image reveals increased tracer concentration in the same region (shown by arrow). A whole body bone scan confirms the abnormal tracer uptake in the right proximal tibia, just below the epiphyseal growth plate (show by arrow). No other skeletal abnormalities are detected on the bone scan.

27. Tilfelli 2 6 vikna drengur með 2 daga sögu um bólgið vinstra læri
Hitalaus
Móðir segir enga sögu um áverka

28. Upptaka í
Hægri radíus
Vinstri femur
Hægri tibia
Hnakki
Dx = ofbeldi

29. Calcinosis – kalkanir í húð með upptöku
Autoimmune orsök

30. Post beinmergstransplant

31. Osteomyelitis í trochanter major

32. Tilfelli 3 3 ára stúlka með 2 vikna sögu um helti
Enginn fókus finnst með sögu og skoðun
Gerð ísótóparannsókn
Bone scan in a three-year-old girl with a two-week history of limp and no localization by history or physical. The scan helped identify a stress fracture (arrow) of the cuboid. This child was treated successfully with a short leg walking cast for four weeks.

34. Tilfelli 4 12 ára dengur með verki í vinstri sköflungi
Greindur með Osgood-Schlatter og ráðlögð hvíld eftir þörfum
Áfram vaxandi verkir
Gert beinaskann

35. Osteoid osteoma

36. Helti Barn með helti Grunur um fókus í mjöðm Röntgen af mjöðm eðlilegt
Isótóparannsókn sýnir aukna upptöku í ökla
Enginn fókus finnst
Isótópar af fótum án aukinnar upptöku
SPECT sýnir aukna upptöku í hrygg
Sent í MRI og greindur epidural abscess
Tvö tilfelli af LSH

37. Takk fyrir