1. 1 т мұнайды өндірудегі қоршаған орта ластануының орташа көлемі
Ластаушы заттар
Көлемі
Ағызынды сулар м3
0,28
Шартты таза -
Тазарту жабдығына жіберілетін
0,18
Ластанған
0,10
Шаң, кг
0,02
Көміртегі оксиді, кг
0,43
Көмірсутектер, кг
6,60
Азот оксиді, кг
0,04
Қатты қалдықтар, кг
2,7

2. Зиянды өндірістік факторлардың әсері кезіндегі мүмкін салдардың тобын жіктеу
Жұмыс түрі
Фактор
Мүмкін салдар
Құрылыс-құрастыру жұмысы
Метеофакторлардың кері әсері және жұмыс орнындағы қанағаттанарлықсыз микроклимат (жүйелік қызу, салқын тию факторы)
Жылулық, күн әсері, ангионевроз, үсу, созылмалы артрит т.б.
Ұңғыманы бұрғылау
Қанағаттанарлықсыз микро-климат. Анықталған рұқсат етілген жиілік пен дыбыстан асатын өндірістік шу. Діріл және сілкініс (анықталған нормадан асатын параметрлі) уытты материалдар мен заттармен байланыс, химиялық заттармен тітіркендіретін мұнай өнімдерімен ұзақ жанасу.
Салқын тию аурулары ангио невроздар, радикулит, естудің төмендеуі, созылмалы ларингит, шу ауруы. Діріл ауруы, тері жамылғысының зақымдануы, химиялық күйік.
Түсіру-көтеру операциялары
Жұмыс аймағындағы қанағат-танарлықсыз микроклимат
Салқын тию аурулары, ангионевроздар, радикулит.
Ұңғыманы бекіту
Уытты заттармен байланыс
Конъюнктивит, дерматит
Жеткіліксіз жарықтандыруда
ғы кез-келген жұмыс
Көздің үнемі кернеуін тудыратын жұмыс орнының қанағаттанарлықсыз жарықтандыру
Жақыннан көрмеудің ұлғаюы, көрудің нашарлауы, жарақаттану деңгейінің артуы

3. Табиғи ортаға антропогендiк әсердiң типтерi
Мақсатты бағытталған антропогенез
(адамның әсерi)
Аудандық
Статикалық
Ұзақ
Терең
Тікелей
Түйсікті (жоспарлы)
Механикалық
Физикалық
Химиялық
Биологиялық
Беталды
Жанама
Беттік
Қысқа уақытты
Динамикалық
Жергілікті
Табиғи орта
Табиғи ортаны өзгертетін үрдістер
Болатын
Жанама
Қайтымды
Қайтымсыз
Жер беті
Жер асты
Аудандық
Жергілікті
Бірлік
Құрама
Ұзақ
Қысқа уақытық
Ашық
Жабық

4. Әсердiң қарқындылығы бiрлiк уақыттағы қоршаған орта ластануының (Іб) немесе бұзылуының (Іл) шамасын сипаттайды: г/с, кг/сағ, т/жыл, мг/с, га/жыл, бiрлік/жыл. Осы көрсеткiш бойынша кәсiпорынмен атмосфераға тастандысы, су бассейнiне тастандысы, бұзылу ауданы, жердi рекультивациялау және басқа табиғат қорғау көрсеткiштерi нормаланады.
Технологиялық үрдістердiң әсер ету дәрежесiнің көрсеткiшi ластаушы заттардың қоршаған ортаға бөлiнген заттардың жалпы мөлшерінен тастанды, қалдық (Nқ) түрiнде түсуiнiң және де оның жалпы ауданынан немесе мөлшерiнен компоненттің бұзылуының (Nб) салыстырмалы шамасын сипаттайды. Әсер ету дәрежесiнiң көрсеткiшi негiзiнде тазарту және шаң, газ ұстайтын жабдықтардың жұмысының, өңделген жерлердiң ауданы т.б. тиiмдiлiгi бағаланады.
Қоршаған ортаға әсерiнiң қауiптiлiгi деп нақты әсер қарқындылығы мен норматив арасындағы қатынасты түсiнемiз. Ластану кезiндегi бұндай нормалар атмосфераға шектi рұқсат етiлген тастанды (ШРТ), суға шектi рұқсат етiлген қалдық (ШРҚ), әсердiң басқа түрiнде-табиғи компоненттерге шектi рұқсат етiлген салмақ (ШРС) болып табылады. Әсердiң қауiптiлiгi келесiдей қатынастар бойынша анықталады:
j≥1 болғанда әсердiң қауiптiлiгi бар; j<1 технологиялық үрдіс ортаға әлсiз әсер етеді немесе мүлдем әсер етпейдi.

5. Бұзылу
типтері
Геомеханикалық Гидродинамикалық Аэродинамикалық Биоморфологиялық
топырақ қабаты- ның тау жынысы массивінің дефор- мациясы; жыралар шұңқырлар, құры- лыстар үйінділер, инверсиялар
гидрологиялық (беттік), гидро- геологиялық (жер асты)
жерге жапсарлас, жер астындағы, жабдық үстіндегі, желдік, температуралық
фитоценотикалық зооценотикалық, микробиология
лық

6. Табиғи ортаның ластану типтерi
Ластану
типтері
Литосфералық гидросфералық атмосфералық биоценотикалық
Топтары
сапробты (органикалық), голобты-еріген химиялық және газ тәрізді заттармен, жылулық
беттік, тау жыныстарының массиві (ішкі) жылулық акустикалық
газ тәрізді және бу тәрізді заттармен; сұйық, қатты; жылулық, акустикалық, электр магнитті,
фитоценоздың,
зоо және микробиоценоздың
акустикалық, электр магнитті жылулық

7. Әсердiң кеңiстiктiк және уақыттық масштабы
Масштаб
Градация
Мүмкін әсер сипаты
Кеңістік масштабтар
Оқшау
Ондаған сантиметрден ондаған метрге
Фация ландшафт, ұсақ су қоймалары және су ағындары, жекелеген геобиоценоздар ұшырайды.
Жергілікті
Жүздеген метрден километрге
Ландшафттар, орташа өзендер, көлдер және батпақ ұшырайды.Жануарлардың
тіршілік ортасы зақымданады
Аймақтық
Ондаған километрден – жүздеген километреге.
Территорияның үлкен бөлігінде популяциялар мен бірлестікке үлкен зиян келеді
Әлемдік
Мыңдаған километр
Салдары барлық территория және оның арғы шегінде білінеді.
Уақыттық масштаб
Қысқа уақытты
Минуттан – сағатқа
Флора мен фаунаға, су нысандары мен топыраққа әсері көп емес.
Орташа уақытты
Тәуліктен – айларға
Геобиоценозға, популяциға, бірлестікке зияны білінеді.
Ұзақ уақытты
Жылдан – ондаған жылдарға
Жекелеген түр, популяция және бірлестік үшін дағдарысты салдары экологиялық дағдарысқа әкеліп соқтыруы мүмкін.

8. Ластаушы көздерді бөлу
Ұңғыманы бұрғылауда қоршаған табиғи ортаны ластаушы нысандар мен көздері
Ластаушы көздерді бөлу
Уақытша
Атмосфера
Топырақ-өсімдікті жабын
Жер беті сулары
Жер асты сулары
Жер қойнауы
Автокөлік
Колонна шетіндегі кеңістік тығыз жабылуының бұзылуы
Бұрғылау ерітіндісінің сіңірілуі
Қабат сұйықтығының бетке тасталуы
Бұрғылау ұңғымасының су басуы
Тұрақты
Қазандық
Шламды амбар
Хим. реагенттер қоймасы
ЖЖМ қоймасы
ІЖД
Бұрғылау ерітіндісін дайындау блогы

9. Экологиялық қауіптілік бойынша ластаушы заттарды мұнай өндіру нысандарында келесідей ретте орналастыруға болады:
H2S CnH2n SO2 NO NO2 CO NH3 CO2

10. Ұңғыма құрылысының түрлі кезеңінде қоршаған ортаға зиянын болдырмау бойынша ұсыныстар мен шаралар
Кезең
Негізгі табиғат қорғау шараларының тізімі
Жоба алды
Дайындық
Ұңғыманы бекіту және бұрғылау
Ұңғыманы тексеру
Пайдалану
Жабдықты қайта құрастыру
Ұңғыманы консервациялау және жою
Мұнай мен газды тасымал-дау, дайындау және қайта өңдеу
Қоршаған орта компонеттерінің бастапқы, (зеңдік) жәй-күйін бағалау бойынша, мәліметтерді жинау және зерттеуді ұйымдастыру. Ұңғыма құрылысының экологиялық қауіпсіз технологиясын жасау.
Жоспарланған қызметті жүргізуге, тастандыға, қалдыққа, қалдықты орналастыруға рұқсат және лицензия алу.
Зерттеу материалдары бойынша ұсыныстарды есепке алумен алаңды жоспарлау және дайындау, бұрғылау су оқшаулағыш жабынмен алаңды орналастыру.
Қабат аралық қайта ағынды болдырмауды және нақты қауіпті жиекті оқшаулауды қамтамасыз ететін цементтеу технологиясы мен ұңғыманың қолайлы конструкциясын таңдау.
Сұйық және қатты өндірістік қалдықтарды жинау жүйесінің құрылысы. Қалдықтарды уақытша жинау үшін алаң орналастыру.
Тиімді су пайдалануды қамтамасыз ету, қоршаған орта сапасы нормативін қамтамасыз ету бойынша қарастырылған шараларды бақылау.
Жергілікті мониторинг жүйесін ұйымдастыру.
Уыттылығын төмендету бойынша бұрғылау ерітіндісінің құрамын нормалау, сұйық және қатты қалдықты бөлуді қамтамасыз ету, бұрғылау шламын жою. Ағызынды және бұрғылау суын қайтара қолдану. Бұрғылау ерітіндісін дайындауға, нығыздауға кететін су шығынын төмендету, СҚА шекарасы шегіндегі ШРК төмен атмосфералық ауадағы ластаушы заттар концентрациясы деңгейін ұстау және ШРТ нормативін сақтау мақсатымен технологиялық қондырғылар жұмысын оңтайландыру. Қауіпті әсері аймағын азайту мақсатымен қолайсыз метео жағдай кезеңінде (штиль, жер ауасы инверсиясы, желдің қауіпті жылдамдығы, тұман) двигатель жұмысының қысқартылған (20% дейін) режимін таңдау.
Тастандыны қысқарту үшін аулайтын тазарту қондырғысын қолдану және дизельді қондырғы үшін санитарлық-гигиеналық нормаға дейін шығарынды газдардың таралуы үшін ластаушы көз биіктігін арттыру. Атмосфераға бөлінетін тастандының ұйымдастырылмаған көздерін тығыз жабу. (ерітінді дайындау блогының ыдысы, бұрғылау суларын жинау және тазарту жүйесі, ұңғыма аузы, ұңғыманы тексеруде қабат сұйығын өлшеу және қабылдау торабы, ЖЖМ ыдысы) ШРК бойынша бұрғылауды шектеу, технологиялық сұйыққа реагентті қолдану, (фазалық өтуге, булануға қабілетті), жеңіл ұшқыш қосылысты болдырмау.
Жұмыс және тұрғын үйлер аймағының санитарлық нормасын қамтамасыз ету үшін жел розасын есепке алумен тұрақты тастанды көздерін орналастыру (қазандық, ССС, факелді блок т.б.) Ұңғыма құрылысы, пайдалану және жөндеудің барлық кезеңінде, мұнай және газ өнеркәсібіндегі қауіпсіздік ережесін сақтау.
Қалдықтарды басқару жүйесін енгізу (нормалау, жинау, тасымалдау, есепке алу, бақылау, залалсыздандыру және орналастыру).
Ұңғыманы игеру және аяқтауда сұйық қоспаны жою және ұңғыманы тығыз жабу, апаттық тастандыда жою шараларын жасау. Деформациялық процестер салдарынан ұңғыма тірегінің бұзылуын болдырмау үшін бұрғылау және тампонажды ерітіндіні сіңіру және сұйық пайда болуын азайтумен бұрғылауды тең жағдайда жүргізу. Тампонажды тасты қатайту реагенттің аз мөлшерін қолданумен газ сұйықты қоспаның аз көлемін қамтумен жүргізілуі керек.
Игеру және тексеру өнімін келесі ретті жағумен қолайлы метео жағдайда ұңғыманы тексеру және игеруді жүргізу.
Арнайы жаққышты қолдану және газдың толықтай жануын, жылулық және радиациялық сәулеленуді, шу деңгейін төмендетуді, үздіксіз жалынды және оның осьтен ауытқуын қамтамасыз ететін факельді қондырғының жұмысының қолайлы режимін таңдау.
Ластанған грунтты келесі ретті қолданумен залалсыздандыру және жинау.
Ұңғыма дефектоскопиясы және периодтық техникалық диагностика, олардың қалған қорын бағалау; қабат-коллектордың жәй-күйін талдау, бұрғылау алаңын, ұңғыма аузын нивелирлеу және экологиялық-гидрогеодинамикалық мониторинг бойынша жұмыстар.
Бұрғылау территориясын жоспарлау және төсеу. Арнайы орынға қалдықты шығару (полигон, шлам сақтағыш).
Бұзылған жерлерді техникалық және биологиялық рекультивациялау.
Ұңғыманы консервациялау мен жоюда газда күкіртсутектің болуына және колонна аралық қысымға басты назар аударылуы керек. Консервациялау мен жоюдың барлық жағдайында ұңғыманы техникалық диагностикалау жүргізілуі тиіс.
Қабат суы мен өндірістік ағызынды сулардың түрлерін жоюдың сенімді жүйесін қамтамасыз ету; қалдықтарды қауіпсіз жою (химиялық, қатты, тұрмыстық), өндірістік және бұрғылау реагенттерін қолдану (сақтау, тасымалдау, жою), құбыр өнімдерінің барлық түрін қауіпсіз пайдалану бойынша шараларды жасау.

11. Негiзгi көздер бойынша мұнай шығыны
Шығын
Себеп немесе шығын көзі
Жалпы мөлшерінен көздер бойынша шығыны, %
Мұнайдың жеңіл көмірсутектері
Ұңғыма мен топтық қондырғылардағы ашық өлшегіштер
17, 9
Факелде жандырылатын газ
Ұңғыма газ жинағыш коллекторға қосылмаған
6,4
Компрессорлы станциядағы факелде жандырылатын газ
Компрессорлық станцияның жеткіліксіз қуаты
29,6
Тасымалдағандағы газ
Атмосфераға дрипптерді үрлеу
3,8
Шикізат резервуары
10,8
Мұнайды және тұзсызданған тұрақты мұнайды дайындағандағы жеңіл көмірсутектер
Технологиялық және тауарлық резервуар
17,8
Дренажды су мен мұнай
Тоғандар және ұстағыштар
1,6
Технологиялық тығыздаудағы мұнай
Ұңғыма мойнындағы бұранда, айдау сорапы
0,2
Ұңғымадан құйылғандағы мұнай
Жер асты жөндеуде
0,7
Апат кезіндегі мұнай
Мұнай құбырындағы жарылыс және өлшегіш арқылы төгілу
Дайындау жұмысындағы мұнай
Резервуарларды тазарту
5,3
Мұнай
Түрлі технологиялық нысандар
2,1

12. Өндірілген мұнай мөлшерінен жеңіл көмірсутектердің шығыны, салмағы , %
Шығын көздері
Өндірілген мұнай мөлшерінен жеңіл көмірсутектердің шығыны, салмағы , %
Ұңғыма мойны және айдау құралы
өлшегіштер
буферлік ыдыстар, тұндырғыштар
жер амбары
мұнайды аралық жинау үшін резервуар
МДҚ шикізат резервуары
Технологиялық резервуарлар
Ыстық, сепарация қондырғысы
Мұнай ұстағыштары (булану және ағызынды сумен ағып кетуі)
Тауарлық резервуарлар
0,002-0,006
0,05-1,63
0,16-0,27
9,9
0,05-3,28
0,05-2,13
0,21-1,52
0,60-1,54
0,002-0,20
0,05-2,01

13. Мұнай өндiру ауданындағы қоршаған ортаның ластануы
Орта
Ластану көздері және себептері
Өлшегіштер
Сепараторлар
Резер
вуар
лар
Мұнайды дайындау қондыр
ғысы
Тазарту
жабдық
тары
Құбыр
Сораптар
Ағып кету
Асып төгілу
Булану
Факел
Сүзу
Апаттық төгілу
Атмо
сфера
Су қойма
лары
Топырақ - +

14. Өнiмнiң ұңғыма сағасынан тұтынушыға дейiнгi қозғалысындағы ластанудың рұқсат етiлетiн дәрежесi
Ластану көздері
Ластану ықтималдығы
Топырақ Су
Атмосфера
Ұңғымалар
Қалыпты күйі
Апаттық жағдайы
Өлшегіштер
Сепараторлар
Газды жоюмен
Газды жоюсыз
Резервуарлар
Буланудан мұнай шығынын 90% және одан жоғарыға дейінгі қысқарту құралымен
Сондай 45%-ға дейін
буланудан мұнай шығынын қысқартатын құралсыз
Апаттық күйі
Мұнайды дайындау қондырғысы
Бензинді фракцияны жою
Бензинді фракцияны жоюсыз
тазарту жабдығы
Ашық
Жабық
Құбырлар
Сораптар
Төмен
жоғары
төмен -
орташа -‌
төмен ‌ ‌
төмен‌

15. Айналымды суға қойылатын талаптар:
Қалқымалы заттар мөлшері, мг/дм артық емес
Мұнай өнімдерінің мөлшері, мг/дм артық емес
Жалпы кермектілік, мг-экв/дм емес
Жалпы сілтілік, мг/дм емес
Тұз мөлшері, мг/дм артық емес
РН – 6-8
ОХҚ,мгО 2/дм 3 – 400 артық емес
ОБҚ, мг О2 /дм 3 – 0,5 артық емес
Н2S мөлшері, мг/дм 3 0,5 артық емес
Қайтара суға қойылатын талаптар:
стандартты шкала бойынша бұлыңғырлығы – 1,5 көп емес;
Платина-кобальтты шкала бойынша түсі,град -20 көп емес;
Еріген О 2 мөлшері мг/дм аз емес;
Жалпы кермектілік,мг-экв/дм
Жалпы септілік, мг –экв / дм көп емес
РН -6,5 -8,5
Мұнай мөлшері, мг/дм3; ауыз және мәдени-тұрмыстық мақсат үшін -0,3 кем емес; балық шаруашылық мақсаты үшін -0,05 көп емес;
ОХҚ, мг О2/дм көп емес;
ОБҚ, мг О2/дм 3 3көп емес;
Тұз мөлшері, мг/дм

16. Ағынды және нөсер су сипаттамасы
Көрсеткіш
Мәні
Қалқымалы бөлшектер мөлшері
Жүзгін қоспалар
Иісі
Бояуы
Сутектік көрсеткіш (РН)
Минералды құрамы
Соның ішінде:
Хлоридтер
Сульфаттар
Химиялық заттар
0,75 мг/дм3 көп емес қабықша минералды майлардағы және басқа қоспалардың жиналуы байқалмау керек
Болмауы тиіс
бағанында байқалмауы тиіс
6,9 – 8,5
1000 мг/дм3 көп емес
350 мг/дм3 көп емес
500 мг/дм3 көп емес
ШРК немесе ШРД шегінде

17. Бұрғылау қалдығын жинау схемасы
1 – бұрғылау алаңы; 2 – бұрғылау ерітіндісін шламнан тазарту торабы; 3 – БШ мен ӨБЕ амбары; 4 – тазартылған БАС амбары; 5 – жалғағыш құбыр; 6 – БАС қабылдайтын амбар; 7 – қабылдағыш тұндырғыш; 8 – циркуляциялық жүйе; 9 – БАС арналған бағыттауыш науа; 10 – циркуляциялық жұйе ыдысының тастайтын саңылауы; 11 – науалар еңісін бағыттау; 12 – бұрғылау учаскесін жоспарлағанда еңісті бағыттау; 13 – бұрғылау ерітіндісі мен химиялық реагенттер дайындау блогы; 14 – сорапты блок; 15 – эрнегия блогы; 16 – су сорабы; А-А – науаның сұлбалық кесіндісі.

18. Бұрғылау ағызынды суын қолданудың негізгі бағыттары
Бұрғылау процесінде жою Ұңғыма құрылысын аяқтағаннан кейін жою
Айналымды сумен
қамтамасыз ету
Бұрғылау ерітіндісін дайындау
Ұңғыманы цементтеуде тампонажды ерітінді мен буферлік сұйықтықты дайындау
Отырғызылатын құбыр колоннасын престеу
Мұнайды жинау және дайындау жүйесіне айдау
Қабат қысымын ұстап тұру жүйесі
Жерді ирригациялау
Сіңіретін ұңғымаға айдау
Жер бедеріне қауіпсіз тастау

19. Нөсер және тасқын суларды тастау, жинау және тазартудың технологиялық схемасы
1 – нөсер және тасқын суларды жинайтын шұңқыр; 2 – ӨБЕ мен БАС жинайтын шұңқыр; 3 – флокулянтты ендіру ыдысы; 4 – коагулянтты ендіру ыдысы

20. ӨБЕ мен бұрғылау шламын жою бағыттары
ӨБЕ және БШ
Аз қалдықты технология бойынша жою
Сіңіретін жиекке жер асты көму
Цементтеуде тампонажды ерітіндіге үстеме
Жаңа ұңғыманы бұрғылау үшін қайтадан қолдану
Ірі құрылыс керамикасы мен керамзит өндірісі
Рекультивация үшін құрылымын қайта түзгіштер мен мелиаранттар алу
Саз ұнтақ алу
Белсенді компоненттерді регенерациялау

21. Мұнай кен орнын игеруде топыраққа әсер ететін технологиялар
Технология атауы
Топыраққа әсер ету түрлері
әсерді оқшаулау
әсердің негізгі салдары
Құнарлы қабатына қалдықтар
ды ары қарайғы көмумен ұңғыманы бұрғылау
Топырақтың ығысуы; бұрғылау шламымен ластануы
Ерітіндіні дайындау үшін рекуль-тивацияланған амбар орнында
Топырақтың құнарлы қабатының деградациясы, ШРК асатын мөлшерде көмірсутектердің жиналу мүмкіндігі; минералды сулармен топырақтың тұздануы; бұрғылау ерітіндісі және химиялық реагенттермен ластануы
Ұңғыманы толық жөндеу
Көмірсутектер мен минералды қабат суларымен, мүмкін химиялық реагенттермен ластануы
Пайдаланатын және айдайтын ұңғыма айналасында
Мұнай құбырын, су құбырын, лектр тасымалдау линия-сын жүргізу, құрылыс жұмысы
Алаң, траншея, шұңқырлар жаса-ғанда топырақтың ығысуы
Мұнай кәсііпшілік, ССС, жол, өнім құбырлары территориясы
Топырақтың құнарлы қабатының деградациясы, сызықтық коммуникация апатындағы ластану

22. Ұңғыма шоғырын бұрғылау кезінде бұрғылау қондырғысының қондырғылары мен коммуникацияларын орналастырудың бас сұлбасы
1 – мұнара блогы; 2 – инструментальды алаң; 3 – қабылдағыш көпір; 4 – стеллаж; 5 – науалар блогы; 6 – вибро тор; 7 – шлак амбары; 8 – сорапты блок; 9 – электр қазандық; 10 – ерітінді дайындау блогы саз араластырғыш; 11 – саз араластырғыш; 12 – БАС мен ӨБЕ қайта айдау мен қайтара жылумен қамтамасыз етудің сорапты қондырғы орны; 13 – дизельді жетекте бұрғылаған кездегі дизельдік отын мен майлар қоймасы; 14 – цемент пен химиялық реагенттер қоймасы; 15 – тұрмыстық орын; 16 – ұңғыма; 17 – ӨБЕ мен БАС тастау науасы.

23. Жер беті су нысандарына мұнай және мұнай өнімдерінің төгілуінің төменгі деңгейі
Су нысандарының категориясы
Төгілудің төменгі деңгейі, масса, т
Жеңіл мұнай өнімдері
Мұнай және ауыр мұнай өнімдері
Балық шаруашылықтық су қоймалары
Шаруашылық ауыз су қолданатын су қоймалары
Мәдени-тұрмыстық су қолданатын су қоймалары
0,5 1
1,5

24. 1000 м бұрғылауға апаттық жағдайдың туындау ықтималдығы
Апаттың туындау ықтималдығы
Апат түрі
Бұрғылау құбырының сынуының сынуы
Долотаның сынуы
Ұңғымаға бөтен заттардың сынуы
ның бағанының ұстап қалуы
Бұрғылау құбыры
Отырғызылатын құбырдың сынуы
Сапасыз цементтеу
Түп маңы двигателінің сынуы
Ашық фонтандау
Басқа түрлері
Барлау кезіндегі бұрғылау
Пайдалану кезіндегі бұрғылау
0,058
0,006
0,021
0,003
0,007
0,001
0,04
0,01
0,0003
0,009
0,002
0,0001
0,00001
0,016

25. Топырақтың мұнаймен ластануын жою әдістері
әдістер тобы
әдіс
Қолдану ерекшеліктері
Механикалық
Ластануды қоршау, мұнайды айдау.
Топырақты алмастыру
Ірі төгілу кезіндегі тікелей шаралар арнайы техниканың, резервуарлардың болуын талап етеді. Топырақты тазарту мәселесі шешілмейді.
Топырақты табиғи ыдырау үшін қоқысқа шығару.
Физика-химиялық
Өртеу
Жануды болдырмау
Топырақты шаю
Топырақты дренаждау
Еріткіштермен экстракциялау
Сорбция
Термиялық десорбция (крекинг)
Химиялық коагуляциялау
Су көздеріне мұнайдың атқылауы қаупінде шұғыл шара түрінде қолданылады. 1/3 ден 2/3 дейінгі төгінділер жойылады, қалғаны топыраққа сүзіледі. Атмосфераға айдау өнімдері мен мұнайдың толық емес тотығу өнімдері түседі. Өртегеннен кейінгі жерді қоқыс тастайтын жерге шығару керек.
Тұрғын жерлердегі, магистральдағы, өндірістегі жеңіл тұтанатын КС қолданады. Өртке қарсы көбікпен оқшаулайды немесе сорбенттермен көмеді.
БАЗ қолданумен шайғыш барабанда жүргізіледі, шайынды сулар келесі ретті тазартумен гидрооқшаулағыш тоғанда тұндырылады.
Дренажды жүйелердің көмегімен сол жерде шаю, биологиялық немесе басқа да әдістермен үйлестірілуі мүмкін.
Ұшқыш еріткіштермен олардың қалдықтарын келесі ретті айдаумен шайғыш барабанда қолданылады.
Жеңіл тұтанатын өнімдерді жинау үшін сорбенттерді қатты негізде қолданады.
Пайдалы өнімдерді, тіпті мазутты фракцияға дейін алу үшін арнайы қондырғыны қолданумен
Жаңа әдіс – көмірсутектерді қозғалмайтын уытсыз формаға ауыстыру
Биологиялық
Биоремидитация
Фитомелиорация
Мұнай ыдырататын бактерияларды қолдану. Өнімді топыраққа отырғызу керек, кезеңмен қоректендіру, өңдеу тереңдігі, топырақ температурасы 2-3 кезеңге ұзақтығы бойынша шектеу.
Көмірсутектердің қалдығын жою – топырақ микрофлорасын белсенді ететін арнай өнімдермен ластану, ластанған топырақты рекультивациялаудың соңғы кезеңі

26. Күкірт қорларын басқару мониторингі
Алғашқы мұнай мен газды айыру
Қалған күкіртсутек құрлыққа жіберіледі
Күкіртті сутектің 65% жуық көлемі жер қабатына кері айдалады
Мұнай мен газды тазарту нәтижесінде күкірт өндіріледі
Сатылмаған күкірт уақытша жабық түрде сақталады
Өндірілген күкірт Қазақстан және әлем нарықтары нда сатылады

27. Мұнай өндіруші кәсіпорынның экологиялық мониторингінің жалпы схемасы
Негіз жәй-күйі
Іргетас қозғалуы
Құрылымның деформация сы
Ұңғыма қоры, құбырлар мен құрылым жағдайы.
Әсер етуші нысандардың мониторингі
Атмосфераға тасталу
Су нысандарына тасталу
Қатты қалдықтар
Қоршаған орта жәй-күйінің мониторингі
Атмосфералық жауын-шашын
Акустикалық және электромагниттік әсер етулер
Су нысандарындағы үрдістер
Топырақ және грунттағы үрдістер
Биосферадағы үрдістер
Геодинамикалық үрдістер
Химиялық құрам, физикалық қасиеттер
Сандық көрсеткіштердің өзгеруі;
Арнайы геофизикалық кәсіпшілік сипаттамалар;
Өнімді бақылау.
Геологиялық орта мен техникалық құралдар мониторингі
Мұнай және газ өңдеу нысанының Экологиялық мониторингі
нысандар
бақылау

28. Бастапқы мәліметтерді жинау блогы
Мәліметтерді өңдеу және талдау блогы
Шұғыл бақылау мен диагностика блогы
Модельдеу және жорамалдау блогы
Шешім қабылдау және оны орындау блогы