2. Guðrún Vala Elísdóttir
Náms- og starfsráðgjafi og verkefnastjóri hjá Símenntunarmiðstöðinni á Vesturlandi. BA Mannfræði, B.Ed Kennslufræði, 4 diplomur: í stjórnun menntastofnana, náms- og starfsráðgjöf, HAM og sérkennslu. Vinn að M.Ed ritgerð um tilurð, framkvæmd og mat á námskrá í fullorðinsfræðslu fyrir innflytjendur með áherslu á Landnemaskóla II. Áhugamanneskja um fjölmenningu, innflytjendur, mannréttindi og fullorðinsfræðslu.

3. Forsagan
Hóf störf hjá SMV 2004 – fyrst sem verktaki í kennslu tungumála (ensku og íslensku fyrir erlenda nemendur) fleiri verkefni og frá 2006 fastráðin sem náms- og starfsráðgjafi og verkefnastjóri hjá SMV. Hef kennt og skipulagt ótal íslenskunámskeið og önnur námskeið bæði fyrir erlenda nemendur og íslenska.

4. Forsagan
Á þessum árum fjölgaði innflytjendum hratt, þeir voru árið 2006 og hafði þá fjölgað um rúmlega 75% frá aldamótum (heimild: hagstofa.is) Flest benti til þess að þeim myndi halda áfram að fjölga. Sú fræðsla sem innflytjendum stóð til boða voru hefðbundin íslenskunámskeið þá 50 kest, og Landnemaskólinn 120 kest,– vottuð námskrá útgefin 2002 af Fræðslumiðstöð atvinnulífsins. Ég fann knýjandi þörf innflytjenda fyrir meiri fræðslu og upplýsingar, og gerði mér grein fyrir hversu stutt á veg við vorum komin í fræðslu og endurmenntun fyrir innflytjendur.

5. Forsagan
Margir innflytjendur; bæði nemendur á námskeiðum og ráðþegar í náms- og starfsráðgjöf spurðu hvað væri fleira í boði. Hvort ekki væri framhald á Landnemaskólanum eða hvaða nám stæði innflytjendum til boða í fullorðinsfræðslu annað en íslenskunám? Þetta leiddi til þess að ég fór að hanna ýmis sérsniðin námskeið í samvinnu við aðrar stofnanir t.d. Rauða krossinn og aðlaga námsleiðir að innflytjendum. En það dugði ekki til. Þörf var á að hanna heildræna námskrá sem innihéldi hagnýt atriði, en sú sem til var svaraði ekki að mínu mati þeim knýjandi áherslum sem ég fann fyrir í kennslu. Mig langaði að ,,súmma upp“ það sem vantaði. Og hugmynd varð til!

6. Undirbúningur og aðferð
Hugmyndin varð að ,,starfstengdu þróunarverkefni“. Ég hafði skráð hjá mér hvaða óskir höfðu komið fram, en ég ákvað að tala við fleiri og gera,,óformlega þarfagreiningu“. Ýmsir ráðþegar mínir af erlendum uppruna sem og fyrrum nemendur í íslensku komu með hugmyndir og ennfremur leitaði ég fanga hjá Rauða kross deildum á Vesturlandi til að fá aðgang að fleira fólki af ýmsum þjóðernum og upplýsingar um námsþarfir þeirra. Ennfremur nýttist sú reynsla og þróunarstarf sem ég hafði unnið áður við gerð námskeiða, framkvæmdar á kennslu og mati á námi fyrir innflytjendur, náms- og starfsráðgjafarinnar.

7. Undirbúningur og aðferð
Afurð þessarar vinnu leiddi af sér áætlun um nám sem smám saman varð að námskeiði sem svara átti óskum og kröfum innflytjenda. Megináherslan var að auka þekkingu námsmanna á íslensku samfélagi, menningu og atvinnulífi. Ákveðið var að fara nýstárlega leið, en hún var sú að skrifa drög að námskránni jafnóðum og námskeiðið var kennt, í samstarfi allra kennara og með símati þeirra og nemenda. Þannig varð námskráin raunverulega ,,námskrá“ fyrir innflytjendur. Ég auglýsti óformlega eftir þátttakendum á námskeiðið, og þeir urðu alls 11.

8. Framkvæmd 11 þátttakendur: 3 frá Portúgal 2 frá Póllandi 2 frá Litháen
2 frá Filippseyjum
1 frá Bandaríkjunum
1 frá Eþíópíu
(5 karlar og 6 konur)

9. Framkvæmd

10. Framkvæmd
Allir voru meðvitaðir um að þetta væri tilraunaverkefni, allir voru jákvæðir með að leggja sitt af mörkum, bæði nemendur og kennarar. Námskeiðið sem fékk vinnuheitið ,,Velkomin til Íslands“ var 120 kest og skiptist í 6 námsgreinar með mismunandi vægi. Þessar námsgreinar og markmið þeirra voru afurð þarfagreiningarinnar. Sett í n.k. ,,kennsluramma“, (drög) sem síðan var bætt í og breytt eftir atvikum. Kennsla hófst 3. mars og lauk 20. maí 2010.

11. Landnemaskóli II

12. Íslenska
,,Tungumálið er lykill að samfélaginu“ Markmið: að auka orðaforða, skilning, færni í framburði, eflast í að nota málið á hagnýtan hátt, kynnast menningu í gegnum málið o.fl. Mikil áhersla lögð á alls konar íslenskt efni, vinnslu upplýsinga, gagnlegar vefsíður (s.s. fréttir, færð og veður), tónlist og lagatexta, kynning á íslenskum kvikmyndum, bókmenntum og höfundum, þjóðsögur, málshættir, orðatiltök og ekki síst húmor  Samþætting við aðrar námsgreinar og unnið eftir óskum og ábendingum nemenda.

13. Náms- og starfsráðgjöf
,,...rannsóknin (staðfestir) mikilvægi starfs- og námsráðgjafar til handa innflytjendum á Íslandi. Ráðgjöf af þessu tagi getur hjálpað innflytjendum við að skilja betur baráttuna og ergelsið sem fylgir menningarlegu áfalli og einnig getur hún lagt áherslu á þýðingu þess að læra tungumálið í nýja heimalandinu. Rannsóknin sýnir mikilvægi þess að hjálpa innflytjendum í gegnum ferlið við að staðfesta réttindi sín og liðsinna þeim við atvinnuleit.“ (Margo Renner 2010 úr Lokaritgerð til MA prófs í náms- og starfsráðgjöf við HÍ. WE WANT TO CONTRIBUTE TOO: The narrative experience of immigrants with career qualifications and their acceptance into the Icelandic labor market).
Markmið: Áhersla á að nemendur fræðist um möguleika sína hérlendis hvað varðar náms- og starfsval, læri um íslenskt skólakerfi, sjálfsþekkingu, geri ferilskrá á íslensku og læri orðaforða og hugtök sem nýtast í atvinnulífinu, starfsleit eða starfsmannaviðtölum. Auk þess hentugar aðferðir í námstækni kynntar.

14. Lífsleikni og tjáning
Leiklistarkennari fenginn til kennslu. Markmið: tjáning, efling í samskiptum og aukið sjálfstraust o.fl. Hlutverkaleikir og hópefli, þjálfun í að koma fram og tjá sig á íslensku. (Sungið og trallað).

15. Menning og samfélag
Sagnfræðingur kenndi. Markmið: að kynnast sögu og menningu, hátíðum og helgidögum, nær-samfélagið skoðað sérstaklega s.s stofnanir sveitafélagsins, íslensk stjórnmál, hugtök eins og lýðræði og þingræði kynnt, auk málefna líðandi stundar sem lögð var mikil áhersla á.

16. Atvinnulífið, réttindi og skyldur
Fulltrúi stéttarfélags kenndi. Markmið: nemendur læri um hlutverk stéttarfélaga, kynnist hlutverkum mismunandi sjóða, þekki ýmsar þjónustustofnanir og hlutverk þeirra, skilji ýmis atvinnutengd hugtök s.s. Iðgjöld, orlof, persónuafsláttur.

17. Heilsa og heilbrigði
Hjúkrunarfræðingur kenndi. Markmið: þekki neyðarnúmerið 112, kynnist heilsugæslu á Íslandi og viti hvert á að leita eftir aðstoð. Þekki sjúkratryggingar, kynnist forvörun varðandi heilsu, eflist í uppeldisstarfi, þekki útivistarreglur barna o.fl. Að taka ábyrgð á eigin heilsu í nýju landi.

18. Frumkvöðlafræði
Frumkvöðlafræðingur kenndi. Þetta var djörf tilraun og var að því er ég best veit í fyrsta sinn sem innflytjendur á Íslandi fengu frumkvöðlafræðslu. Markmið: að kynnast starfsumhverfi frumkvöðla, læra hvernig stofnað er til sjálfstæðrar starfsemi, læra grunnþætti í stefnumótun og áætlanagerð, þekki leiðir að styrkjum, fjármögnun, þekki skattaumhverfi og lagaramma. Þrói hugmynd og læri hvernig má hrinda henni í framkvæmd.

19. Námskeiðinu lauk
Hátíðleg útskrift!
Við fórum líka
í útskriftarferð.

20. Umsagnir nemenda
,,Best var að læra um stéttarfélögin og fá að vita að ég gat fengið styrk til að kaupa gleraugu fyrir strákinn minn“
,,Ég kunni allt um að stofna fyrirtæki, en ég lærði orðin og að tala um það“
,,Stella í orlofi var skemmtileg“
,,Gott að læra um vegi og veður, og líka gott að vita um bensínlykil“ (dælulykil)
,,Mjög gaman“
,,Frábært að vita núna um Halldór Laxness“

21. Vottun og viðurkenning
Eftir að handritið var tilbúið fór það ,,rétta leið“ eða í umsögn hjá Fræðslumiðstöð atvinnulífsins – þaðan í ráðuneytið sem vottaði námsskrána til tilraunakennslu (má meta sem 10 einingar í framhaldsskóla) og hefur nú gefið leyfi til áframhaldandi kennslu sem gildir næstu tvö árin.
Vinna á að því að setja námsskrárnar í gagnagrunn ráðuneytisins þannig að hægt sé að votta þær næst samkvæmt lögum um framhaldsfræðslu nr. 27/2010 og reglugerð nr

22. Svona lítur hún út

23. Að lokum
Landnemaskóli II var kenndur aftur hjá okkur fyrir atvinnuleitendur af erlendum uppruna, og hjá a.m.k. tveimur öðrum fræðsluaðilum en því miður fengust ekki nánari upplýsingar um það fyrir daginn í dag. Þó að öll framkvæmd við þessa námskrágerð hafi verið með því skemmtilegasta sem ég hef gert í vinnunni, þá var það ekki markmiðið, heldur hitt að koma til móts við námsþarfir innflytjenda. Ég vil þakka fyrir þetta tækifæri að fá að kynna Landnemaskóla II og vona að þessi kynning hafi verið ykkur nokkur innblástur til að prófa hana í framkvæmd. Takk fyrir að hlusta.