1. Tamaid i Gnoi Cil
Dysgu am…
Newid Hinsawdd
Uwchradd

2. Bod yn Ddinesydd Byd-eang Gweithgar!
Dysgu
Meddwl
Gweithredu

3. Nodau Deall effaith newid hinsawdd ar ddiet ffermwyr bach
Clustnodi ffyrdd o gefnogi ffermwyr bach i addasu i newid hinsawdd
Ystyried pwy all helpu ffermwyr bach i wneud hyn a sut

4. Ethiopia

5. Teulu Lekea

6. Stori’r teulu
30 mlynedd yn ôl, byddai glaw yn syrthio am tua 6 mis bob blwyddyn, fel rheol yn dechrau ym mis Mawrth hyd at ddiwedd mis Medi. Ambell flwyddyn byddai sychder achlysurol ond wedyn y flwyddyn ganlynol, fel arfer byddai’r glaw yn dod yn ôl y disgwyl.
Byddai’r teulu yn tyfu pupur, corn, corbys, pys, sorgwm gwyn a ffa. Byddent yn tyfu hyd at 70kg o fwyd y flwyddyn, ac yn gwerthu 35kg yn y farchnad i dalu am fwyd arall ac eitemau eraill fel dillad.
Yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae’r glaw wedi bod yn syrthio’n afreolaidd ac am gyfnodau byrrach o amser. Llynedd ni ddaeth y glaw nes mis Gorffennaf, gan olygu bod oedi cyn y plannu.
Mae’r newidiadau hyn wedi golygu nad oes modd iddynt bellach dyfu mwy na tua 19kg o fwyd y flwyddyn, heb unrhyw weddill dros ben.

7. Cwestiynau allweddol Sut oedd teulu Lekea’n arfer cael arian?
Ar gyfer beth oedd yr arian yn cael ei ddefnyddio?
 A fyddai modd gwneud hynny nawr? Os na, pam lai? Beth ddigwyddodd?

8. Diet gytbwys?
This image is a work of a United States Department of Agriculture employee, taken or made during the course of the person's official duties. As a work of the U.S. federal government, the image is in the public domain.

9. Diet gytbwys?

10. Diet gytbwys?

11. Diet gytbwys?
Gan ddefnyddio’r cardiau cnydau, ceisiwch ddarganfod beth oedd diet teulu Lekea yn y gorffennol.
Beth oedd ar goll o’u diet? Sut fyddai modd cael hyn? 
Nesaf edrychwch eto ar y cardiau a cheisiwch ddyfalu sut beth yw eu diet nawr, gan bod sychder cyson. Pa fath o broblemau fydd yn cael eu hachosi?

12. Diet cyn y sychder … A oedd bob un o’r grwpiau bwyd ganddynt?
Beth oedd ar goll?
Sut fyddai modd iddynt gael y bwyd coll?

13. Cyfrifo’r grwpiau bwyd
Defnyddiwch y wybodaeth ar y cardiau i gyfrifo faint sydd o bob grŵp bwyd
Gwnewch hyn gyda’r holl fwydydd y gall teulu Lekea ei dyfu, a chymharwch y canlyniad gyda’r pyramid bwyd.

14. Diet ar ôl y sycher…
Defnyddiwch y wybodaeth ar y cardiau i benderfynu beth gall Lekea ei dyfu nawr…

15. Diet ar ôl y sychder… Pa fwyd all gael ei dyfu mewn sychder?
Ailedrychwch ar y grwpiau bwyd. Beth sydd ar goll nawr?
Sut mae cael y bwyd coll?
Os nad oes modd, beth fydd hyn yn golygu i’r teulu?

16. Estyniad… Beth yw’r cysylltiad gyda hyn?
Newidiadau cwymp glaw mis Mawrth-Medi ar gyfer Ethiopia:
730
630
530

17. Dewisiadau eraill?

18. Sut gellir addasu?
Penderfynwch fel grŵp beth fyddai manteision eich dewis arall.
A fyddai modd i deulu Lekea wneud hyn?
Pa fath o gymorth fyddai angen?
Pwy ddylai eu helpu?

19. Gwrandawiad newid hinsawdd
Dychmygwch eich bod yn mynd i wrandawiad newid hinsawdd…
© Aubrey Wade/Oxfam

20. Os mai chi fyddai Lekea Beth fyddech chi’n ei ddweud?
beth yw’r broblem?
pa newid ydych am weld?
pwy ddylai neu allai helpu?
© Aubrey Wade/Oxfam

21. Sicrhau newid…
Os oes un gennych, llenwch ran o’ch siart wal!

22. Class for change
A phan fyddwch wedi dysgu am y system fwyd, wedi meddwl sut gall newid, ac wedi cynllunio a gweithredu eich hun, rhannwch yr hyn a ddysgwyd ar
Gofod ar gyfer dinasyddion byd-eang gweithgar!
Dysgu Meddwl Gweithredu Rhannu

23. Telerau ac amodau
Hawlfraint © Oxfam GB
Gallwch ddefnyddio’r adnoddau a ddarperir at ddibenion addysgiadol. Sicrhewch bod y ffordd yr ydych yn defnyddio’r deunydd yn gyson gyda’r holl wybodaeth cyd-destun a ddarperir, ac mae angen cydnabod unrhyw luniau a ddefnyddir gyda’r awdur a enwir ac Oxfam. Mae’r holl wybodaeth berthnasol i’r lluniau hyn yn perthyn i ddyddiad ac amser gwaith y prosiect.