1. Sálrænn stuðningur Kynning fyrir borgarstjórn

2. Markmið Að hópurinn skilji hugtakið og gildi sálræns stuðnings
Að hópurinn viti fyrir hverja, hvenær og hvers vegna sálrænn stuðningur er.
Að þátttakendur verði færari um að veita sálrænan stuðning
Tala örstutt um hugtökin og að þau séu notuð á víxl, í bland , en áfallahjálp er oft gildishlaðnara orð.
Fjölmiðlar og almenningur nota yfirleitt frekar áfallahjálp.

3. Hvers vegna veitum við sálrænan stuðning?
Alvarlegur atburður hefur áhrif á þann sem upplifir slíkt
Þarfir fólks eru misjafnar og verður að meta í hverju tilfelli
Félagslegur stuðningur frá nánasta umhverfi veldur því að stærstur hluti þolenda nær fyrri stöðu
Rétt viðbrögð fyrstu klukkustundirnar eða dagana geta róað uppnám og dregið úr ótta og hræðslu
Muna eftir mismunandi stuðningsneti fólks – aðstendendur / vinir / vinnufélagar
Það hjálpar til við frekari úrvinnslu þeirra hugsana og hughrifa sem þolandinn er að ganga í gegnum.
Það er einungis lítill hluti þeirra sem lenda í áfalli sem fá áfallastreituröskun. Sálrænn stuðningur dregur úr líkunum á að einstaklingar þurfi aðstoð sérfræðinga á síðari stigum.

4. DSM-5 greiningakerfið (viðmið A)
DSM-5 greiningakerfið (viðmið A)
Áherslan er nú á atburðinn, ekki sálrænu viðbrögðin (DSM-5)
Áfall er atburður sem ógnar lífi eða veldur dauðsfalli, veldur alvarlegum áverka
eða kynferðislegt ofbeldi
Einstaklingurinn ýmist … :
upplifir atburðinn sjálfur
er vitni að atburði sem kemur fyrir einhvern annan
fær vitneskju um að náinn fjölskyldumeðlimur eða náinn vinur hafi orðið fyrir áfallaatburði, atburðurinn þarf að hafa verið ofbeldisfullur eða slys
endurtekin eða öfgakennd upplifun á óþægilegum þætti áfallaatburðar, t.d. lögreglumaður sem endurtekið þarf að takast á við smáatriði kynferðisofbeldis gegn barni; björgunarsveitamaður sem aðstoðar við að safna saman líkamsleifum (á ekki við um upplifun í gegnum fjölmiðla, tölvur, o.s.frv., nema það tengist atvinnu)
Nýtt að tilgreina sérstaklega kynferðislegt ofbeldi í viðmiðum
Dæmi gefin: Þvinguð kynferðisleg innsetning, áfengis- eða vímuefnatengd þvinguð kynferðisleg innsetning, misnotkun sem felur í sér kynferðislega snertingu, annars konar kynferðisleg misnotkun sem felur ekki í sér snertingu, þvingun til vændis
Hvaða áföll gætuð þið þurft að takast á við í ykkur vinnu í borgarstjórn?
Þröstur Björgvinsson og Berglind Guðmundsdóttir

5. Hvað er sálrænn stuðningur?
Íhlutun sem miðar að því að auka möguleika einstaklinga eða samfélaga á að takast á við vanda vegna áfalla bæði í aðstæðunum og í kjölfar þeirra
Sálrænan stuðning er hægt að veita beint til viðkomandi eða í gegnum sérstök stuðningsverkefni
Tilgangurinn er m.a. að:
tryggja andlegt og líkamlegt öryggi
ýta undir styrkleika og úrræði fólks og samfélaga
draga úr þjáningum, róa uppnám og viðhalda von
byggja upp þrautseigju
Skilgreining:
Sálræn skyndihjálp er líkamleg og andleg aðhlynning einstaklings sem orðið hefur fyrir áfalli. Markmið hennar er að styðja hann til fyrra jafnvægis og sjálfstæðis. Sálræn skyndihjálp er: milliliðalaus og tafarlaus – ekki bíða með að veita hjálpina
Hér og nú – það sem er að gerast hér og nú
Væntingar og áherslur eru ljósar - líðan og upplifanir þolanda áfalls eru í brennidepli, hans fyrri reynsla liggur á milli hluta ásamt skoðunum og þörfum hjálparaðilans. „Mitt hlutverk er að hjálpa þér.”

6. Sálrænn stuðningur Sálræn skyndihjálp Upplýsingar og fræðsla Viðrun
Mat á áhættuþáttum
Eftirfylgd

7. Hvað er sálrænn stuðningur ekki?
Sálrænn stuðningur er ekki sálfræðimeðferð.
Það þarf ekki fagaðila til að veita sálrænan stuðning
Meta þarf aðstæður og alvarleika og ákveða íhlutun eftir atvikum
Ekki er farið djúpt ofan í tilfinningar
Sérstaklega er ekki farið djúpt í tilfinningar í hópi.
Dæmi: Silja og rútuslysið. Að “áfallahjálpa” fólkinu í fundarsal

8. Tilfinningalegt jafnvægi Hverjar eru þarfir þolenda?
Sérþarfir barna
Sérþarfir
Upplýsingar
Tilfinningalegt jafnvægi
Nálægð við annað fólk
Hverjar eru þarfir þolenda?
Hagnýtar þarfir
Viðurkenning
Heilbrigðis-
þjónusta
Engar upplýsingar eru líka upplýsingar
Hvaða þarfir gætum við þurft að hafa í huga við þetta dæmi?
Öryggi og vernd
Virðing
Einkalíf

9. Sálrænn stuðningur Fimm aðalatriði
Efla tilfinningu fyrir öryggi (promote sense of safety)
Draga úr uppnámi (promote calming)
Efla trú á eigin getu (promote sense of self and community efficacy)
Efla tengsl (promote connectedness)
Viðhalda von (promote hope)
(Hobfoll et al)
Öll þessi atriði eru mjög mikilvæg fyrir fólk eins og ykkur, í forsvari í borginni, þið verið í fjölmiðlum og þurfið að vera meðvituð um hvernig er gott að bregðast við.
Ekki eru til rannsóknarniðurstöður sem segja nákvæmlega til um að tiltekin inngrip séu þau einu réttu í kjölfar áfalla. Rannsóknarhópur sem saman stóð af sérfræðingum víðs vegar úr heiminum undir stjórn Hobfoll fór yfir flest þau inngrip og aðferðir sem notaðar hafa verið til að mæta fólki í kjölfar áfalla fram að þessu. Rannsóknin tók til inngripa strax í byrjun og eins þegar lengra var liðið frá áfallinu. Hópnum tókst að greina út úr öllum þessum upplýsingum fimm megin inngrip sem standast vísindalegar kröfur. Hópurinn mælir sterklega með að þessi inngrip séu notuð bæði sem snemmbær inngrip og eins þegar liðið er lengra frá áfallinu (mid-term stage)

10. Efla tilfinningu fyrir öryggi
Koma þolendum í öryggi, frá hættum, átroðningi
Sinna grunnþörfum (líkaml., tilfinningal.)
Sameina fjölskyldur / vini
Leggja áherslu á hvíld, skapa tækifæri til að tala
Ekki taka varnarhætti þolenda í burtu
Veita nákvæmar og hagnýtar upplýsingar:
Fólk þarfnast upplýsinga eftir alvarlega atburði, s.s. um vini og ættingja, og eftir að hafa fengið alvarlega sjúkdómsgreiningu, hvað hún þýðir ofl.
Fólk þarf ekki síður á vernd að halda gagnvart kjaftasögum og ágreiningi um hvað skuli gera og hvernig haldið skuli áfram. (Hobfoll et al., 2007; Rao, 2006)
„Normalisera” hversdagslífið með því að styrkja eðlilega félagslega virkni og siðvenjur (Mollica et al., 2004)
Koma á framfæri hagnýtum upplýsingum s.s. hvar á að leita frekari upplýsinga, hvar er aðstoð að fá, hvernig ganga björgunarstörfin, hvar er hægt að fá upplýsingar um þá sem er saknað o.s.frv.
Upplýsingar um líðan, hvað eru eðlileg viðbrögð, hvernig er líklegt að fólki líði á komandi dögum og hvernig er best að bregðast við því.
Meira öryggi dregur úr uppnámi
Ekki taka varnarhætti einstaklingsins í burtu
(van Ommeren et al., 2005)

11. Draga úr uppnámi Streitulosandi úrræði „Normalisera” viðbrögð
Upplýsingar
Hvetja til aukinnar samveru
Hjálpa fólki við að greina vandann niður í viðráðanlegar stærðir
„Normalisera” streituviðbrögð. Láta vita að þetta eru eðlileg viðbrögð við óeðlilegum aðstæðum.
Koma með tillögur um hvernig gott sé að róa sig og slaka á t.d. fara yfir svefnvenjur, áhrif fjölmiðla, slökunaræfingar og kvíðastjórnun.

12. Efla trú á eigin getu
Hvetja til þátttöku í hagnýtum verkefnum sem hafa þýðingu
Aðstoða við ákvarðanatöku og skipulag
Aðstoða við aðlögun, ekki taka völdin af þolandanum
Leggja áherslu á sjálfstjórn og lausn vandamála
Nota siði, venjur og bjargir sem viðkomandi þekkir, ath. sérstaklega varnarlausa hópa s.s. börn og gamalt fólk
Möguleiki: Varpa fram spurningu um hvernig er hægt að efla trú einstaklingsins/samfélagsins á eigin getu?
Sjálfbærni og sjálfstjórn: Kenna tilfinningastjórnun og lausn vandamála m.a. með því að koma á fót félagastuðningi
ATH hér er ekki verið að hvetja fjólk til að gerast skyndilegir sjálfboðaliðar og leggja auka álag á hjálparliða

13. Efla tengsl Koma á tengslum milli fólks
Að vera meðvitaður um hættuna á:
að félagslegur stuðningur getur horfið eftir áföll t.d. þegar frá líður
neikvæðum félagslegum stuðningi í samskiptum
Tengja þá sem eru einir inn í félagsnet
Skapa möguleika fyrir fólk að hittast í hópum
Benda á leiðir til þess að fyrir félagslegan stuðning, finna bjargir og hvernig hægt er að nýta þær
Að viðhalda tengslum
(Litz & Gray, 2002; Shalev et al., 2004; Ursano et al., 1995; Hagan, 2005; Hobfoll et al. 2007, Layne et al., 2001.

14. Viðhalda von Láta þolendur hafa hlutverk
Styðja við jákvæðar hugsanir og hugmyndir
Halda þolendum í núinu
Hlutverk: Fá fólk til þess að einbeita sér að einhverju tilteknu. Tekur hugan frá óttanum, hryllingnum og hugsunum um hvað verður.
Benda á það sem er jákvætt og uppbyggjandi bæði í hugsun og verki. Þolandinn er upptekinn af því sem miður hefur farið. Ekki er rétt að draga úr því sem gerst hefur einungis benda á möguleika þrátt fyrir áfallið.
Reyna að fá þolandann af því að hugsa hvað verður, jafnvel langt fram í tímann, eða hvað var. Hætt er á að þær erfiðu tilfinningar sem hann ber innra með sér geti fengið þolandann til þess að hugsa sér verstu hugsanlegu útkomu. Eins að það hvolfist yfir hann sektarkennd yfir því að hafa ekki getað komið í veg fyrir atburðinn.

15. Dæmi um sálfélagsleg viðmið/markmið
Fullorðnir
Að geta snúið aftur til venjulegs daglegs lífs, takast á við athafnir daglegs lífs
Að geta einbeitt sér o.fl.
Unglingar
Að eyða tíma með vinum, bera von fyrir framtíðinni
Mæta í skóla og að læra, vinna
Grunnskólabörn
Að geta einbeitt sér í skóla, leika við vini,
aldurssvarandi hegðun
Yngri börn
Að það dragi úr mikilvægi þess að vera nálægt foreldrum, leika við vini,

16. Að veita sálrænan stuðning Fjórir mikilvægir þættir
Nálægð
Virk hlustun
Sýna tilfinningum skilning
Veita almenna hjálp og hagnýta aðstoð
Hér þarf að koma að þetta séu punktar frá Ref Centre

17. Nálægð Sá sem hefur upplifað áfall getur:
Misst tilfinningu fyrir trausti og öryggi í kringum sig
Upplifað aðstæður sínar hættulegar, ruglingslegar og óöruggar
Hægt er að byggja þessa þætti upp aftur með því að:
Vera nálægur
Ekki hræðast sterk tilfinningaviðbrögð þolandans
Veita upplýsingar
Fræða um ásand og gang mála = upplýsingamiðlun

18. Virk hlustun Beita virkri hlutsun
Einbeita sér að því sem sagt er, sýna áhuga
Sýna með augnsambandi og líkamstjáningu að þú hlustar
Hlusta á rólegan og yfirvegaðan hátt
Sýna viðurkenningu
Spyrja spurninga til þess að fá betri mynd af ástandi
Virða sjónarmið þó við séum ekki sammála
Trufla ekki, leyfa þagnir
Taka eftir líkamstjáningu
Spegla það sem sagt var eða tjáð
Nota opnar, lokaðar og dýpkandi spurningar
Oftast er auðvelt að sýna virðingu og viðurkenningu þó svo við séum ekki sammála því, sem sagt er. Getum sagt að við skiljum þetta en samt séum við ekki sammála. Gott að nota við börn !!!
Taka dæmi úr kennslu !!!
Smáorð: já, nú, mmmmmmmm o.fl.
Endurtaka það síðasta, sem sagt var EÐA jafnvel segja með mínum orðum hvernig ég skildi það, sem viðkomandi sagði.
Stundum skiljum við það sem sagt er öðru vísi en viðkomandi ætlast til. Hvað með konur og karla - konur frá Venus og menn frá Mars ?? Segja frá eigin skilningi á því, sem sagt var.
Hafa hlé: Allt í lagi að bíða og leyfa fólki að hugsa líka….
Líkamstjáning: Gefum mikilvæg skilaboð með líkamanum. Sýnum gleði, spennu, reiði, óöryggi o.s.frv.
Stundum er jafnvel ósamræmi á milli þess, sem sagt er og´líkamstjáningar
Útdúpka: Viltu segja mér meira ? Þ. lítur út f. að v. spennandi...
Hlustunaræfing: annar talar, hinn hlustar x2. Umræður.

19. Sýna tilfinningum skilning
Mikilvægt er að hlusta með opnum huga á það sem sagt er og sýna því sem sagt er skilning
Túlkun þolanda á atburðinum
Virða tilfinningar þolanda gagnvart því sem gerst hefur
Ekki leiðrétta upplifun eða skynjun þolanda af atburðinum
Viðbúin/n tilfinningasveiflum s.s. reiði, angist, að hafna aðstoð. Horfa frekar á að slíkt ástand líði hjá og vera þá til staðar
Minnast á að sýna breri virðingu tilfinningarlegri túlkun syrgjenda eða þeirra sem orðið hafa fyrir áfalli t.d. hlátri

20. Veita almenna hjálp og hagnýta aðstoð
Fólk í neyð þiggur með þökkum hagnýta aðstoð og slík hjálp sýnir um leið umhyggju og samkennd
Hafa samband við ættingja og vini
Sinna börnum þolanda
Keyra þolanda heim eða á spítala
Bregðast við óskum þolanda
Taka ekki fram fyrir hendurnar á þolanda nema í algerri neyð
Hugsa fram í tímann m.t.t. fyrirbyggingu og eftirfylgni

21. Verkefni
Umferðarmannvirki í borginni hrynur á háannatíma. Óljóst er hversu margir voru á svæðinu, hvort það hefur orðið manntjón og mikið uppnám og óvissa.
Tveir og tveir vinna saman. Annar er fjölmiðlamaður og hinn er úr Borgarstjórn.
Spurning fjölmiðlamanns:
„Hvaða upplýsingar hefur þú fyrir okkur?“
„Hvað er verið að gera?“
„Hvað á fólk að gera?“

22. Sálrænn stuðningur Fimm aðalatriði
Efla tilfinningu fyrir öryggi (promote sense of safety)
Draga úr uppnámi (promote calming)
Efla trú á eigin getu (promote sense of self and community efficacy)
Efla tengsl (promote connectedness)
Viðhalda von (promote hope)
(Hobfoll et al)
Öll þessi atriði eru mjög mikilvæg fyrir fólk eins og ykkur, í forsvari í borginni, þið verið í fjölmiðlum og þurfið að vera meðvituð um hvernig er gott að bregðast við.
Ekki eru til rannsóknarniðurstöður sem segja nákvæmlega til um að tiltekin inngrip séu þau einu réttu í kjölfar áfalla. Rannsóknarhópur sem saman stóð af sérfræðingum víðs vegar úr heiminum undir stjórn Hobfoll fór yfir flest þau inngrip og aðferðir sem notaðar hafa verið til að mæta fólki í kjölfar áfalla fram að þessu. Rannsóknin tók til inngripa strax í byrjun og eins þegar lengra var liðið frá áfallinu. Hópnum tókst að greina út úr öllum þessum upplýsingum fimm megin inngrip sem standast vísindalegar kröfur. Hópurinn mælir sterklega með að þessi inngrip séu notuð bæði sem snemmbær inngrip og eins þegar liðið er lengra frá áfallinu (mid-term stage)

23. Hefur markmiðum verið náð?
Að hópurinn skilji hugtakið og gildi sálræns stuðnings
Að hópurinn viti fyrir hverja, hvenær og hvers vegna sálrænn stuðningur er.
Að þau vita hverjir hafa gagn af því að læra sálrænan stuðning.
Að þátttakendur öðlist aukið öryggi í að veita sálrænan stuðning