1. ជំពូក​ ១ ភ្នាក់ងារបង្កជំងឺលើរុក្ខជាតិ
ជំពូក​ ១ ភ្នាក់ងារបង្កជំងឺលើរុក្ខជាតិ
III.វីរុស

2. វីរុស ឬ​ វីសាណូ(Virus)
វីរុសជាសរីរាង្គដ៏តូចបំផុតមិនអាចមើលឃើញដោយមីក្រូទស្ស៍នធម្មតាបាន
វីរុសត្រូវបានរកឃើញដំបូងនៅឆ្នាំ​ ១៨៩២​ ដោយអ្នកប្រាជ្ញរុស្សីឈ្មោះ D.I. Ivanoveky លើដំណាំថ្នាំជក់ ដែលអោយឈ្មោះថា មូសាអ៊ិចថ្នាំជក់ (Tobacco mosaic)
វីរុសគ្មានទំរង់កោសិកាទេ​ វាមានទំហំ​ និងរូបរាងខុសៗគ្នាទៅតាមប្រភេទ ដែលមានប្រវែងពី ១០-២០០ មីលីមីក្រុង

3. វីរុសផ្សំឡើងដោយ​ DNA ​ និងមានភ្នាសប្រូតេអ៊ីនយ៉ាងស្តើងព័ទ្ធជុំវិញ។
ភ្នាសនេះមានតួនាទីកាពារទប់ទល់នឹងធម្មជាតិ និងចូលរួមគ្រប់សកម្មភាពគីមី ជីវៈទាំងអស់។
ការបំផ្លាញរបស់វីរុសអាចកើតមានលើ រុក្ខជាតិ​ សត្វ និងបាក់តេរី
ចំពោះមនុស្សវាបង្កជំងឺ ស្រឡើទែន អុតធំ​ អុតស្វាយ កញ្រ្ជឹល មហារីក ផ្តាសាយជាដើម។

4. ១. ការបន្តពូជរបស់វីរុស វីរុសមិនអាចធ្វើសកម្មភាពក្រៅសរីរាង្គបានទេ
ប៉ុន្តែនៅក្នុងសរីរាង្គវិញ វាធ្វើសកម្មភាពគីមីជីវៈ​ខ្លាំងហើយបំផ្លាញកោសិកា និងបង្កើត DNA ឬ RNA និងប្រូតេអ៊ីនរួចបង្កើតវីរុសថ្មីជាច្រើន
ការបន្តពូជរបស់វីរុសហៅថាដំណើរបាក់ទែរីយ៉ូផាស

5. ២. អាការៈ និងការខូចខាតបង្កដោយវីរុស
រោគសញ្ញានៃជំងឺរុក្ខជាតិដែលបង្កដោយវីរុសៈ
-ការបាត់បង់ព៌ណនៃស្លឹករុក្ខជាតិ
e.g. Tobacco mosaic
-ភាពរមូរ ឬរួញនៃស្លឹក e.g. Ragged stunt
-ស្លឹកឡើងក្រាស់ e.g. Grassy stunt
-ភាពតឿ ឬដុះរេញៗ e.g. Yellow dwarf disease
-ការខូចខាតផ្លែដោយមានស្នាម និងដំបៅពក
-ភាពស្វិតស្រពោន និងស្នាមជាំនៅលើស្លឹក

6. ៣. ការចំលងរោគ
ការចំលងវីរុសពីរុក្ខជាតិមូយទៅរុក្ខជាតិមួយកើតឡើងដោយសារសត្វល្អិតដែលមានម្ជុលទិចជញ្ជក់យករុក្ខរស ដែលប្រភេទដូចខាងក្រោមៈ
-ចៃ (Aphids)
-មមាច(Leaf hopper and plant hopper)
-ណេម៉ាតូដ (Nematode)
-Psylla
-Thrips