1. Білім алушылардың үш тілдегі репертуарын кеңейтіп, нығайтатын «Translanguaging» әдісі
«Үш тілде білім беру:
ұлттық және халықаралық тәжірибе»
Астана қ-сы, Қазақстан, 2016ж қараша

2. Білім берудегі екітілділікке/үштілділікке үш көзқарас
Дәстүрлі көзқарас – тіл(дер)ге тік көзқарас - дербестік
Тілдердің арасында нақты айырмашылықтар бар
Тілдердің арасында шекаралар бар
Олар жазбаша мәтінді аударғанда білінеді
Бұрын көптеген мемлекеттерде стандартты тілдік педагогикада аударма тәсілі пайдаланылды
Еуропа және Солтүстік Американың көптеген елдерінің екітілді/үштілді бағдарламаларында оқыту және сабақ беру процесінде аударуға сүйену азайды
«Жүйесіз» ауысу мен тілдік кодтарды ығыстыру (code-switching / code-mixing) әдетте жарамды болып қаралмайды
Заманауи бағдарламаларда екі/үш тіл бөлек үйретіледі – мысалы, тілдік ортаға енгізу бағдарламалары (immersion programmes)

3. Білім берудегі екітілділікке/үштілділікке үштүрлі көзқарас - жалғасы
2. Бұл көзқарастың сын-қатері – көлденең көзқарас – тілдер арасындағы шекаралар анағұрлым жұмсақ/көмескі
Тілдердің арасында ұқсастықтар бар
Тілдердің арасында шекаралар жоқ
Адамдар шынайы өмірде (ауыз-екі сөйлеу) тілдерін аралас қолданады
Екі/ үш тілді қатарынан немесе бірге үйретуге болады
Тілдік кодтарды аударуды (code-switching) екітілділікті/үштілділікті дамытуда мақсатты пайдалануға болады
Уэльсте тілдік кодтарды аудару мақсатты пайдаланады
Сабақтың бір бөлігі валлий тілінде өтеді; сабақтың келесі бөлігі ағылшын тілінде өтеді – бұл «translanguaging» деп аталады (Williams 1996; Lewis, Jones & Baker 2012)
«Translanguaging» АҚШ-та және кейбір басқа елдерде әртүрлі пайдаланылады (мысалы, García & Li Wei 2014)
Лингвистикалық репертуарды пайдаланатын білім алушылардың металингвистикалық процестеріне басты назар аудару

4. Үш көзқарастың екеуі: тік және көлденең
Тік
Бірлескен, инклюзивті және әртүрлі тәжірибені байланыстыратын 
Екітілділік пен үштілділікті әр адамның жеке тілдік репертуары ретінде түсінеді
Бейресми тілдік контексттер
Кодтарды ығыстыру, ауыстыру, хабарламалармен алмасу, гибрид тілдер (Африка және Үндістан) 
Translanguaging (АҚШ, Еуропаның кейбір мемлекеттері)
Теңдік пен әлеуметтік әділдікті арттыруы мүмкін ‘
Көлденең
Бөлек
Ерекше шекаралар
Айырмашылықтарға баса назар аудару 
Екітілділік пен үштілділікті екі немесе үш қатар монолингвалды жүйелер ретінде түсінеді
Білім беру, мемлекеттік басқару салаларындағы жазбаша контексттер, әдеби жұмыстар
Ресми жазбаша және ауызшы аударма
Теңсіздікке және оғаштыққа әкелуі мүмкін

5. Үшінші көзқарас – тік және көлденең көзқарастарды біріктіру
3. Функционалдық көзқарас
Бейресми контексттерде ауыз-екі сөйлеуде тілдерді араластыруға жарамды
Біз тілдерді академиялық, әдеби, құқықтық және саяси құжаттарда да бөлеміз
әсіресе мәтінді оқу және жазу мақсаттарында
Біз тілдерді оқыту және үйретуде тік және көлденең өлшемдерді пайдалана аламыз
Функционалдық үштілділік «translanguaging»
(Хью, 1995; Сиренес & ван Авермает, 2014)

6. Білім берудегі екітілділікке және үштілділікке функционалдық көзқарас
Тік және көлденең өлшемдер  
 
Тік
Бірлескен, инклюзивті және әртүрлі тәжірибені байланыстыратын
Тілдерді пайдаланудағы икемділік («анда-кері»)
Кодтарды ығыстыру және ауыстыру, хабарламалар алмасу, гибрид тілі
(«Translanguaging»)
Көлденең
Бөлек
Ерекше шекаралар
Айырмашылықтарға баса назар аудару
Сан қилы қатар біртілділік:
білім беру, мемлекеттік басқару, әдеби жұмыстар
Ресми жазбаша және ауызша аудармалар
Тік және көлденең
Теңсіздікті төмендетеді және оқушылардың лингвистикалық репертуарын қабылдау және дамытуды барынша жақсартады

7. Кейс: Оңтүстік Австралия Университеті
Университеттің Стратегиялық жоспары
Студенттердің оқудағы тәжірибесін нығайту
Шетелдік студенттердің санын арттыру
«Білім, гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар» құрылымдық бөлімшенің Стратегиялық Жоспары
Әртүрлілікті сыйлау
Ағылшын тілін меңгеруде қолдау көрсету
Ағылшын тілі қосымша тіл ретінде (EAL) – бакалавриат – назарға алынатын аспектілер
Оқыту және бағалау тәжірибесі
Студенттердің әл-ауқаты
Студенттер арасындағы әртүрлілік
тіл, мәдениет, сенім, эпистемология
Тілдік білім
теория мен педагогиканың дағдарысы (мысалы, Ло Бианко, 2010)
Екітілділіктің/үштілділіктің теориясы мен педагогикасы– «translanguaging»
Студенттердің лингвистикалық репертуарларын оқытуды және тіл(дер)ді білуді жақсарту үшін мақсатты қолдану

8. Академиялық ағылшын тілін дамыту
Академиялық ағылшын тілін дамыту
1-қадам
Тілді академиялық меңгеруді негізгі/бірінші тілде дамыту
2-қадам
Ағылшын тілін меңгеруді ілгеріленген деңгейде дамыту
3-қадам
Академиялық ағылшын тілін меңгеруді дамыту
Ағылшын тілі негізгі/бірінші тіл болып табылатын жергілікті студенттер
Шетелдік және ағылшын тілі қосымша тіл болып табылатын шетел және жергілікті студенттер

9. Университетте ағылшан тілін оқыту мен сабақ беруде «translanguaging» стратегиясын қолдану
Академиялық ағылшын тілін және академиялық негізгі тілді меңгеруге
Барлық лингвистикалық репертуарды кеңейтуге ілгерілеуі
Қағидаларды кеңейту:
Ағылшын тілінде және басқа тілдерде қолжетімді академиялық білімнің, сонымен қатар студенттерге белгілі халықаралық контексттердің құндылығы
Студенттерді, докторанттарды, оқытушыларды және зерттеулерді мен рефлексия процестерін өткізуші үйлестірушілерді тарту
Мақсаттың Академиялық ағылшын тілін меңгеруден Қағида: Ағылшын тілінде қолжетімді академиялық білімнің құндылығы

10. Зерттеулердің нәтижелері: олар нені білдіреді
Академиялық ағылшын тілін дамытуға бұрынғыдан қарағанда анағұрлым көп уақыт керек
Екітілдік саласындағы зерттеулер 6-8 керек екенін көрсетеді
Т1-дегі жазбаша тіл мен ағылшын тілінің арасындағы күшті оң корреляция
Т1 аудармасы мен меңгеру деңгейі және ағылшын тілінің арасындағы күшті оң корреляция
Оңтүстік Австралия Университетіне оқуға түскендердің ішінде ағылшын тілі қосымша болып табылатын студенттер бөлігі көп
ағылшын тілін университетке түспес бұрын 8-10 жыл бойы оқыды
академиялық ағылшын тілін тиісті деңгейде білмейді
Т1-дегі академиялық құзырет ағылшын тіліндегі құзыретке ықпал етеді
Т1-дегі күшті (анағұрлым жоғары) құзырет және ағылшын тіліндегі күшті (анағұрлым жоғары) құзырет
Аудармада метакогнитивті және металингвистикалық тәжірибені кеңейтетін студенттер Т1-дегі және ағылшын тіліндегі жоғарыланған құзыретті көрсетеді

11. Бұл сабақ беру, оқыту және бағалау үшін нені білдіреді
Жүйелі «translanguaging»
Ағымдық (формативті) бақылау бойынша тапсырмалар қорытынды (соммалық) бағалауға кіріктірілген
Негізгі тілдегі бір тапсырма әр бақылау жұмысына енгізіледі
Аударма: Т1-ден ағылшын тіліне; және/немесе ағылшын тілінен Т1-ге
Академиялық дереккөздер
а,ғылшын тілі % Т1- де
Рефлексивті / зерттеу өлшемі
Студенттер сабақта топтық жұмысты орындағанда өздерінің жеке толық лингвистикалық репертуарына сүйінеді
Студенттердің ақпараттылығы:
жеке лингвистикалық репертуар туралы
Т1-дегі және ағылшын тіліндегі академиялық құзырет
Эпистемологиялық (білім) репертуар
Студенттің тәжірибесі
«translanguaging» стратегиясын пайдалануда
аударма
ауызша аударма
тілдік кодтарды ауыстыру (code- switching)
Тіл арқылы білімді берудің дәнекершілері
студенттер арасында кеңес беру/тәжірибе алмасу

12. Бұл ағылшын тіліне бағдарланған сабақтар мен бағдарламалардан тыс жерде сабақ беру, оқыту және бағалау үшін нені білдіреді
«Тіл білім беруде басты нәрсе емес, бірақ тілсіз оның барлығының мәні жоқ» Эккехард Вольф (2006ж.).
Оқытушылардың ақпараттылығы:
Әр студенттің негізгі (бірінші) тілі мен ағылшын тіліндегі академиялық құзыретінің арасындағы өзара байланысы туралы
Оқу процесінде студенттер басқа студенттердің білімі мен тәжірибелік дағдыларына әсер ететіні туралы
Оқытушыларға ағылшын тілі қосымша тіл болып табылатын студенттерді оқыту үшін көптілді болу міндетті емес
Кейбір бейімділік (Қысқаша шолу, 1-кейсті қараңыз)

13. Бұл кейстен тыс басқа контексттер үшін қорытындылар
«Translanguaging» стратегиясы:
ауыз-екі сөйлеуде
ағымдық бағалау аясында жазбаша тапсырмаларды орындауда
қорытынды бағалау аясында жазбаша тапсырмаларды жасаған кезде
Студенттердің алаңдаушылық деңгейін төмендетуі және сенімділік деңгейін жоғарылатуы мүмкін
Аударма үшін кодтарды ауыстыруды (code-switching) және мүмкіндіктерді жүйелі түрде пайдалануды қамтамасыз етпесе,
Екі немесе үш тілде жоғары жетістіктерге жетудің кепілдігі екіталай болуы мүмкін.

14. Білім берудегі екітілділік пен үштілділікке функционалдық көзқарас
Тік және көлденең өлшемдер  
 
Тік
Бірлескен, инклюзивті және әртүрлі тәжірибені байланыстыратын
Тілдерді пайдаланудағы икемділік («анда-кері»)
Кодтарды ығыстыру және ауыстыру, хабарламалар алмасу, гибрид тілі
(«Translanguaging»)
Көлденең
Бөлек
Ерекше шекаралар
Айырмашылықтарға баса назар аудару
Сан қилы қатар біртілділік:
білім беру, мемлекеттік басқару, әдеби жұмыстар
Ресми жазбаша және ауызша аудармалар
Тік және көлденең
Теңсіздікті төмендетеді және оқушылардың лингвистикалық репертуарын қабылдау және дамытуды барынша жақсартады