1. Минерани материи: Макро и микро елементи

2. Главни минерални материи
Натриум
хлориди
Калиум
Калциум
фосфор
магнезиум
сулфур

3. Минерали во 60-kg на човечко тело
Главни Минерали
Се оние што се застапени во маса над 5 g.
Такви се само калциум и фосфор.
Минерали присутни во траги
Ги има повеќе од десет.
Amount (g)

4. Натриум-присутен како Na+ јон
Главна компонента во електролитите во телото
Извори на натриум
Го има во секоја храна
недостаток
Доколку падне концентрацијата на натриум, треба да се надополне со внесување на електролити
токсичност
Висок притисок

5. Хлориди Есенцијален нутриент Главен дел од телесните електролити
Го има во секој храна најчесто во форма на готварска сол NaCl
Многу ретко се јавува недостаток
Настанува недостаток на хлориди при дехидратација-недостаток на вода

6. Калим-присутен во форма на К+ јон
Присутен во телесните електролити
Влијае врз правилна работа на срцето
Го има и во животинските и во растителните клетки
Го има помалку во преработената храна
Аномалии поради недостаток од К+
Висок притисок
Електролитен дисбаланс
Слабост на мускулите
токсичност
Многу ретко се појавува токсичност

7. Што настанува со содржината на натриум и калиум
при преработката на храната
Milks
Meats
Vegetables
Fruits
Grains
Непрепработена
Milk (whole)
Roast beef
Fresh corn
Fresh peaches
Rolled oats
преработена
Instant
pudding
Canned,
cream corn
Chipped beef
Peach pie
Oat cereal
натриум
калиум
клуч:

8. Калциум-приусутен како Са2+ јон
Најзастапен минерал во телото
Учествува во изградбата на коските
Го има во млекото и млечните производи
Последици од недостаток на калциум
Болести на коските
Проблеми со растот
Концентрацијата на
калциум се намалува
со годините

9. Cодржина на Са2+ во одредени хранливи производи
Milligrams
Food Serving size (kcalories)
CALCIUM
As in the riboflavin figure, milk and milk products (white)
dominate the calcium figure. Most people need at least three
selections from the milk group to meet recommendations.
a Values based on products containing added calcium salts;
the calcium in 1⁄2 c soybeans is about 1⁄3 as much as in
1⁄2 c tofu. b If bones are discarded, calcium declines dramatically.
Label
AI for
women
19–50
AI for
women
51+
Key:
Fruits
Milk and milk products
Legumes, nuts, seeds
Meats
Best sources per kcalorie
Breads and cereals
Vegetables
AI for
men
19–50
AI for
men
51+
Cодржина на Са2+ во одредени хранливи производи

10. Фосфор-најчесто присутен во форма на фосфати РО43-
2ор најзастапен елемент во телото
Учествува во енергетскиот метаболизам во телото, во трансферот на липидите, и во мембраните на клетките, го има во коските заедно со калциумот во форма на калциум фосфат
Го има во месото претежно

11. Содржина на фосфор во одредени производи
Milligrams
Food Serving size (kcalories)
RDA
for
adults
PHOSPHORUS
Protein-rich sources, such as
milk (white), meats (red), and
legumes (brown), provide
abundant phosphorus as well.
Key:
Fruits
Milk and milk products
Legumes, nuts, seeds
Meats
Best sources per kcalorie
Breads and cereals
Vegetables
Содржина на фосфор во одредени производи

12. Магнезиум-присутен е како Mg2+ јон
Го има во мали количини, но е многу битен
Учествува во енергетскиот метаболизам, како катализатор, и при синтезата на ATP
Битен за функцијата на срцето
Пиењето на тврда вода богата со магнезиум обично го намалува ризикот од срцеви заболувања
Токсичноста е ретка, но може да биде фатална

13. Присуство на магнезиум во дадени производи
Milligrams
Food Serving size (kcalories)
RDA for
men
19-30
MAGNESIUM
Legumes (brown) are a rich
source of magnesium.
Key:
Fruits
Milk and milk products
Legumes, nuts, seeds
Meats
Best sources per kcalorie
Breads and cereals
Vegetables
RDA for
women
19-31
Присуство на магнезиум во дадени производи

14. Сулфур Како чист елемент не се користи во телото
Може да се најде во витаминот тиамин и во структурите на некои амино киселини и протеини
Висока содржина на сулфур има во кожата, косата и ноктите

15. Елементи во траги (микроелементи)
железо
цинк
јод
селен
бакар
манган
флуориди
хром
молибден

16. Микроелементи Нивната содржина во телото е многу мала, но
И мала содржина му е потребна на телото
Опасно е да има недостаток од овие елементи, додека ако се во вишок се смртоносни
Микроелементите се активни во сите делови на телото
Содржината на овие елементи во храната зависи од составот на земјата и водата каде растат растенијата

17. Железо-застапено во форма на Fe2+/Fe3+ јони
Есенцијален елемент
Најчесто е присутен во
hemoglobin
Хемоглобинот е преносник на кислород
myoglobin
Е протеин во мускулите, го прави кислородот достапен за употреба
Последици од недостаток на железо
Измореност и анемија

18. Железо
Го има во
Црвеното месо, рибите, месото од живина, јајцата, и зеленчукот-спанаќот

19. Содржина на железо во некои производи
RDA for
women
51+
RDA for
women
19–50
RDA
for
men
IRON
Meats (red), legumes (brown),
and some vegetables (green)
make the greatest contributions
of iron to the diet.
Key:
Fruits
Milk and milk products
Legumes, nuts, seeds
Meats
Best sources per kcalorie
Breads and cereals
Vegetables
Содржина на железо во некои производи

20. Цинк-присутен како Zn2+ јон
Е кофактор кај многу ензими што влијае врз процесите на растење и при дигестијата на храната
Ако има недостаток од цинк се јавува
Ретардација при растење
Несосреаност на телото
Протеините од храната се добри извори на цинк

21. Содржина на цинк во некои производи
Micrograms RAE
Food Serving size (kcalories)
RDA
for
men
RDA
for
women
ZINC
Meat, fish, and poultry (red) are
concentrated sources of zinc.
Milk (white) and legumes
(brown) contain some zinc.
Label
Key:
Fruits
Milk and milk products
Legumes, nuts, seeds
Meats
Best sources per kcalorie
Breads and cereals
Vegetables
Содржина на цинк во некои производи

22. Јод-присутен како I-/I2
Есенцијален елемент во тироидниот хормон
Ја регулира температурата во телото, размножувањето, растењето и продкцијата на клетките
Последици од недостаток на јод
Се зголемува тироидната жлезда
Појава на кретенизам
За време на бременост може да се појават иреверзибилни ментални заболувања и ретардации

23. Јод
Морската вода и иодираната сол се најдобри извори на овој елемент

24. Селен Есенцијален антиоксидант
Ако има недостаток се појавуваат срцеви заболувања
Го има во морската храна, месото, интегралните житарици, зеленчукот
Токсични ефекти како резултат на вишок на селен во организмот
Губење на косата и на сјајот на ноктите

25. Бакар-е присутсен во форма на Cu2+/Cu1+ Јони
Многу битен микроелемент кај некои ензиматски реакции
Ретко се јавува недостаток
Извори на бакар се мешункастите растенија, интегралните житарици, ореви и лешници, школки, семенски растенија

26. Манган-присутен во форма на M3+/Mn2+ јони
Е кофактор кај голем број на ензими што учествуваат во метаболизмот на шеќерите, мастите и протеините
Ретко се јавуваат недостатоци од манган
Ако го има во големи концентрации во телото, може да предизвика проблеми кај нервниот систем
Го има во бадемите, оревите, интегралните житарици и лиснатиот зеленчук

27. Флуор-го има во форма на флуорид F-
Влијае врз
Цврстината на коските
Забите се отпорни на кариес
Најдобар извор е флуорирана вода, го има во флуорирано млеко и во пасти за заби
Ако го има многу предизвикува оштетување на забите

28. Хром-присутен како Cr3+/Cr2+ јони
Есенцијален микроелемент што учествува во метаболизмот на шеќерите и липидите
Ако има недостаток од хром се јавуваат
Симптоми слични на дијабетис
Го има во црниот дроб, интегралните житарици, квасецот

29. Молибден-го има во форма на Mo3+/Mo2+ јони
Е кофактор во голем број на ензими
Го има во зеленчукот, житариците и месото

30. Токсични елементи Тешки метали олово жива кадмиум
Влегуваат во храната преку водата, почвата и преку загаден воздух
Можат да реагираат со голем број на важни супстанци во организмот
Се акумулираат и се таложат во организмот