1. Төслийн ахлах зөвлөх Ямашита Мамору
Монгол улсын нийгмийн хамгааллын салбар дахь шинэчлэл эдийн засгийн хөгжилд нөлөөлөх нь ～　Япон орны жишээнээс　～
Төслийн ахлах зөвлөх Ямашита Мамору

2. SINRAI төслийн үйл ажиллагааны чиглэл
Монгол улс цаашид илүү хөгжингүй орон болохын тулд ядуурал хийгээд орлогын хэт зөрүүтэй байдлыг арилгах зайлшгүй шаардлагатай. → Манай улсын хөгжлийн туршлага болон нийгмийн хамгааллын тогтолцооны дэвшлээс суралцахад дэмжлэг үзүүлж ажиллана！！
SINRAI=ИТГЭЛЦЭЛ
①ЗГ-т холбогдох шаардлагатай зөвлөмжийг өгч ажиллах.
②Нийгмийн даатгалын хэрэгжүүлэгч байгууллагыг зөвлөмжөөр хангаж ажиллах.
③Ард иргэдэд чиглэсэн сургалт, таниулга сурталчилгаа явуулах.
①Тэтгэврийн даатгалын урт хугацааны орлого, зарлагын төлөвийг тооцоолон гаргаж, санхүүгийн жилийн тайланг боловсруулах.
②Нийгмийн даатгалын практик үйл ажиллагааг сайжруулах.
③Нийгмийн хамгааллын талаарх ойлголтыг төлөвшүүлэх.
Нийгмийн хамгааллын ач холбогдлыг бүрэн ойлгосноор нийгмийн тэгш байдал бий болж, эдийн засаг өснө.
SINRAI төслийн үйл ажиллагааны чиглэл
①Ирээдүйн хүн амын төсөөлөлд үндэслэсэн тэтгэврийн даатгалын орлого, зарлагын төлөвийг тооцоолон гаргах.（Тэтгэврийн даатгалын зохистой хуримтлалыг бүрдүүлэх）
②Үйлчлүүлэгчтэй харилцах талаарх ойлголтыг бий болгож, үйлчилгээний соёлыг хэвшүүлэх
③Их, дээд сургуулийн оюутнууд зэрэг Монгол улсын ирээдүйг авч явах залуучууд болон хувийн хэвшлийхэн, хэвлэл мэдээлэлд нийгмийн хамгаалал, нийгмийн даатгалын ач холбогдлыг таниулснаар нийгмийн даатгалд хамрагдалтыг нэмэгдүүлэх
SINRAI Project Official Facebook account ;

3. Гол сэдэв рүү орохын өмнө
1 дэх асуулт
50 жилийн дараа талхны үнэ хэд болох вэ?
50 жил байтугай маргааш, нөгөөдөр байдал хэрхэн өөрчлөгдөхийг тааж хэлэхэд хэцүү !
（Өөрөөр хэлвэл. . .）
50 жилийн дараах Монголын нийгэм, эдийн засгийн байдлыг таамаглах боломж бий юу?

4. Гол сэдэв рүү орохын өмнө
Бид 50 жилийн дараа хэд хүрсэн байхаа хэлж чадна.
2 дахь асуулт
Харин 50 жилийн дараа та хэдэн настайгаа мэдэх боломжтой юу?

5. 3 дахь асуулт ～ 100 сая төгрөг цуглуулъя！ ～
3 дахь асуулт ～　100 сая төгрөг цуглуулъя！　～
1. Сар бүр 100,000 төгрөг хуримтлуулна гэж тооцвол
Хэр хугацаа зарцуулах вэ?
2. 1,000,000 иргэн бүр тодорхой хэмжээний мөнгө гаргана.
Иргэн бүр хэдий хэмжээний мөнгийг гаргавал дээрх хуримтлал бүрдэх вэ?

6. Хадгаламж, Даатгал хоёрын ялгаа
Хадгаламж：Тодорхой хэмжээний хадгаламжтай болохын тулд хугацаа зарцуулах ба мөнгөө ганцаараа захиран зарцуулах эрхтэй.
Даатгал：Хүн бүр бага хэмжээний мөнгө гаргахад хуримтлал тэр дороо бүрдэх ба хуримтлалаа тогтсон журамд үндэслэн зарцуулна.
Хадгаламж
1,000 сар （83 жил）
Даатгал
1 хүн 100 төг

7. Агуулга
1. Ирээдүйн Монгол улсад өндөр настнуудын тоо улам нэмэгдэх учир одооноос үүнд тохирсон бодлого хэрэгжүүлэх 2. Залуучууд их байгаа өнөө үед нийгмийн даатгалын санд хуримтлал үүсгэх 3. Нийгмийн хамгааллаар дамжуулж дундаж давхаргын тоог нэмэгдүүлэх, улмаар улс орны хөгжилд хувь нэмэр оруулах

8. 1. Өндөр насжилт

9. Монгол улсын хүн ам（насны ангиллаар）
Эх сурвалж：НҮБ-ын хүн амын хэлтэс（Department of economics and social affairs ）「Revision of World Population Prospects」

10. Монгол улсын хүн амын төсөөлөл（насны ангиллаар）
Эх сурвалж：НҮБ-ын хүн амын хэлтэс （Department of economics and social affairs ）「Revision of World Population Prospects」

11. Монгол улсын насжилтын хувь （бодит тоон үзүүлэлт・төсөөлөл）
50 жилийн дараа：5 хүн тутмын 1 нь 65-с дээш насны
Насжилтын төсөөлөл
Одоо：20 хүн тутмын 1 нь 65-с дээш насны
Өнөөг хүртэлх насжилтын хувь
（※）НҮБ-с гаргасан тодорхойлолтоор 65-с дээш насны иргэдийг өндөр настан гэх ба үүнийг үндэс болгон, тухайн жилийн хүн амд эзэлж буй тоог тооцоолж гаргасан.
Одоо
Эх сурвалж：НҮБ-ын хүн амын хэлтэс （Department of economics and social affairs ）「Revision of World Population Prospects」

12. Япон улсын насжилтын хувь
Өсөх хандлагатай
Насжилтын төсөөллийг урьдчилан тооцоолох боломжтой.
Ирээдүйд одоо бэлтгэж эхлэх шаардлагатай.
Тогтвортой
Нийт иргэдийн орлогын баталгааг хангах тогтолцоо（бүх иргэд тэтгэврийн даатгалд хамрагдах）-нд шилжсэн （1961 он）

13. Шимтгэлийн орлого болон хуримтлалд үндэслэсэн урт хугацааны төлөвлөлт
～Урт хугацааны туршид тогтвортой үргэлжлэх тогтолцоог бий болгосон нь～
Үндсэн зарчим：Хөдөлмөр эрхэлж буй иргэдийн төлсөн шимтгэлийн орлогоор тухайн цаг үеийн өндөр настнуудын тэтгэврийг олгодог тогтолцоо（＝хуваарилалтын зарчим）-нд суурилсан санхүүгийн эх үүсвэртэй.
Мөн, эдийн засгийн өөрчлөлтөөс хамааран тэтгэвэр олголтонд хүндрэл учрахаас сэргийлэн үүссэн хуримтлалыг зөв зохистойгоор ашигладаг.
Хуримтлал
Шимтгэл
〈 １дэх үе 〉
Нас нэмэх
〈 ２дахь үе 〉
Хуримтлал
Шимтгэл
Хуримтлалаас зарцуулах
〈 ３дахь үе 〉
Өмнө
Одоо

14. Японы дундаж наслалт ба 65 настай хүний цаашид амьдрах дундаж хугацаа
65 настай хүний амьдрах дундаж хугацаа Эр Эм он
４２．０６
４３．２０
９．３１
１１．１０
1965
６７．７４
７２．９２
１１．８８
１４．５６
2010
７９．５５
８６．３０
１８．７４
２３．８０
оны хугацаанд Японы дундаж наслалт эрэгтэй 37.5 нас, эмэгтэй 43.1 насаар нэмэгдсэн.
Харин 65 настай хүний амьдрах дундаж хугацаа дөнгөж эрэгтэй 9.4 нас, эмэгтэй 12.7 насаар л уртассан.
Энэ нь нэг үгээр хэлвэл дундаж наслалтын нэмэгдэж буй хэмжээ нь ахмадуудын цаашид хэр урт наслах хэмжээг тодорхойлохгүй, гол хүчин зуйл нь нялхасын эндэгдэл байдаг.
Сонирхуулахад 1920 оны нялхасын эндэгдэл （1000 төрөлт тутамд нас барах тоо）165.7 байсан 2010 онд нялхасын эндэгдэл 2.3 болж буурсан үзүүлэлттэй байсан.

15. Монгол орны нялхасын эндэгдэл
（1000 шинэ төрөлтөнд １нас хүртэлх хугацаанд эндсэн нялхасын тоо （жилийн дундаж））

16. Монголын дундаж наслалт
Одоогийн нас
Зүүн талд бичигдсэн насны хүний амьдрах жил
０ нас
６５．８５
３５ нас
３５．７７
１ нас
６７．１０
４０ нас
３１．４９
５ нас
６３．８７
４５ нас
２７．４１
１０ нас
５９．０２
５０ нас
２３．５６
１５ нас
５４．１５
５５ нас
１９．９８
２０ нас
４９．３５
６０ нас
１６．５７
２５ нас
４４．７０
６５ нас
１３．７７
３０ нас
４０．１９
７０ нас
１１．４５
Монгол улсын статистикийн мэдээ （2013 он）

17. 2. Эдийн засгийн өсөлт ба сангийн хуримтлал

18. 60 жилийн өмнө （1955 он）-х Японы тухай 217 $ 3,830 $ 18,624 иен
1 хүнд ноогдох үндэсний нийт орлого
217 $
3,830 $
Аж ахуйн нэгжийн албан хаагчийн дундаж цалин（сарын）
18,624 иен
（372,480MNT）
43,885 иен
（877,700MNT）
20 хүртэлх насныханы хүн амд эзлэх хувь
43 %
38 %
Хөдөө аж ахуй (мал аж ахуй, загасны аж ахуй, ойн аж ахуй, газар тариалан) эрхлэгчид
40 %
28 %

19. 60 жилийн өмнө бодож олсон Японы стратеги
60 жилийн өмнө бодож олсон Японы стратеги
Тулгарч байсан асуудлууд
Хэрхэн шийдвэрлэсэн
Хөдөө тосгодод хүн ам ихээр суурьшсан боловч, эрхэлж буй аж ахуйтай нь харьцуулахад ажиллах хүчний илүүдэлтэй байсан.
Өндөр настнуудыг гэр бүлийнх нь гишүүд харж халамжлах ёстой гэсэн үзэл хүчтэй байснаас хөдөө тосгоноос хот руу ажил хийхээр ирэх нь ховор байсан.
Хотод томоохон үйлдвэр аж ахуйн нэгжүүд байхгүй, оффисын албан хаагчдын цалин бага.
Хот суурин газарт томоохон үйлдвэрийн бүсийг байгуулж, хөдөө тосгод илүүдэлтэй байгаа ажиллах хүчийг ашиглах.
Томоохон үйлдвэрүүдийг байгуулахад нийгмийн даатгалын санд цугларсан хуримтлалыг ашиглах.
Иргэд бүгд хамрагдах нийгмийн хамгааллын тогтолцоог бүрдүүлж, шимтгэлийг хуримтлуулах.

20. Нийгмийн хамгааллын тогтолцоо ба эдийн засгийн огцом өсөлт
Нийгмийн хамгааллын тогтолцоо ба эдийн засгийн огцом өсөлт
Нийгмийн хамгааллын тогтолцоо бий болсноор үүссэн шимтгэлийн орлогоос（тусгайлсан санхүүгийн тооцоотой）үйлдвэрлэлд хөрөнгө оруулснаар томоохон аж үйлдвэрийн бүсийг бий болгосон.
Нийгмийн хамгааллын үйлчилгээ (эрүүл мэнд, халамж) хот сууринд төдийгүй хөдөө тосгонд ч хурдацтай тархсан.
Нийгмийн хамгааллын тогтолцоо бий болсноор дундаж орлоготой давхаргын эзлэх хувь нэмэгдэж, энэ нь, үйлдвэрийн бүсийн ажиллах хүч болоод зогсохгүй дотоодын хэрэгцээ өсөн нэмэгдэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.

21. Тэтгэврийн хуримтлалыг хянах тогтолцоо （Эдийн засгийн үсрэнгүй хөгжлийн үе）
Хуримтлал
（Хуульд заасан тусгайлсан байгууллагыг бий болгосон：Хөдөлмөр, эрүүл мэнд, нийгмийн хамгааллын яаманд харъяалагдана）
Хүүтэй зээл
Ирээдүйн тэтгэврийн тогтвортой байдлыг хангахын тулд, хуримтлалыг тогтмол хянана.
Сангийн яам
（Хуульд заасан үйлдвэрлэлийн хөрөнгө оруулалтын тусгай санхүүг хянах）
Зээлээ хүүгийн хамт эргүүлэн төлнө.
Аж үйлдвэрийн болон тухайн хөрөнгө оруулалт хийх салбар хариуцсан яамд
（Улс хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө боловсруулсны дагуу ач холбогдлоор эрэмблэн, хөрөнгө оруулах）
Бүтээн байгуулалтад хөрөнгө оруулах (цахилгаан холбоо, төмөр зам, хурдны зам, усан хангамж, ариутгах татуурга,эмнэлэг, орон сууц зэрэг)
Олсон ашгаараа зээлээ эргүүлэн төлнө.
Хүүгийн хэмжээг ЭМХНХЯам, Сангийн яамд жил бүр зөвшилцөж, тогтооно.
Юун түрүүнд аж үйлдвэрийн суурь бүтээн байгуулалтанд хөрөнгө оруулах ба түүний дараа үе шаттайгаар усан хангамж ариутгах татуурга, эмнэлэг, орон сууц зэрэгт хөрөнгө оруулдаг.
※Улс боловсруулсан хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөг ЗГ-ын хуралдаанаар хэлэлцүүлж батлуулах бөгөөд бүх яам, агентлагууд санал нэгдэн зөвшөөрсөн байна.

22. 3. Дундаж давхаргын өрхийн тоог нэмэгдүүлэх нь

23. Дундаж орлоготой давхарга цаашид ч өснө
Монгол улсын 1 хүнд ноогдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн
　　3,830 ам.дол（2015 он, Дэлхийн банк）　　　＜Япон：36,680 ам.дол（2015 он）＞
Улаанбаатар хотод ажиллагчдын дундаж цалин；
2014 он：869,400 MNT（43,470 иен）, 2015 он：877,700 MNT（43,885иен）
Эх сурвалж : unuudur.mn сайт

24. Хөгжлөөс үлдэж хоцорсон хэсэг
Улаанбаатар хот дахь амьжиргааны доод түвшин（сард）；
183,700 MNT（9,185иен）　

25. Японд тэтгэврийн даатгалын тогтолцоо бий болсноор хүрсэн үр дүн
Япон улсын өрхийн орлогын түвшин（2011он）
～Дундаж орлоготой давхаргыг нэмэгдүүлэх нь эдийн засгийн өсөлтийг
хангахад зайлшгүй шаардлагатай үзүүлэлт～
Прогрессив татвар болон орлогын дахин хуваарилалтыг хэрэгжүүлэхээс өмнө
Прогрессив татвар болон орлогын дахин хуваарилалтыг хэрэгжүүлсний дараа
Бага орлоготой өрхийн тоо огцом буурсан
Японд тэтгэврийн даатгалын тогтолцоо бий болсноор хүрсэн үр дүн
Дундаж орлоготой давхаргын тоо өссөн
Чинээлэг давхаргын хувь бага зэрэг буурсан
Бага орлоготой давхарга
Чинээлэг давхарга
Бага орлоготой давхарга
(орлогын дахин хуваарилалт)
Чинээлэг давхарга

26. Татвар ноогдуулах орлогын хэмжээ
Өндөр орлоготой иргэд өндөр татвар төлөх тогтолцоо （Японы прогрессив татварын тогтолцоо ）
Татвар ноогдуулах орлогын хэмжээ
Татварын хувь
Татварын хөнгөлөлт
1 сая 950 мянган иенээс доош 5%
0 иен
1 сая 950 мянган иенээс дээш 3 сая 300 мянган иенээс доош
10%
97,500 иен
3 сая 300 мянган иенээс дээш 6 сая 950 мянган иенээс доош
20%
427,500 иен
6 сая 950 мянган иенээс дээш 9 сая иенээс доош
23%
636,000 иен
9 сая иенээс дээш
18 сая иенээс доош
33%
1,536,000 иен
18 сая иенээс дээш
40 сая иенээс доош
40%
2,796,000 иен
40 сая иенээс дээш
45%
4,796,000 иен
Япон улсын хүн амын орлогын албан татвар нь, өндөр орлоготой иргэд тэр хирээрээ өндөр татвар төлдөг прогрессив татварын тогтолцоотой.
Үүний зэрэгцээ, нийгмийн хамгааллын тогтолцоогоор дамжуулан орлогын дахин хуваарилалтыг хийснээр нийгмийн тэгш байдлыг хангаж чадсан.
Нөгөөтэйгүүр, өндөр орлоготой иргэдэд хэт өндөр татвар ноогдуулах нь эргээд тэднийг гадны улс руу гарч явахад хүргэж болзошгүй тул, тодорхой зохистой хэмжээнд барихад анхаарсан.
※Татвар ноогдуулах орлогын хэмжээ нь, 7 сая иен байх тохиолдолд, төлөх татварын хэмжээ
7 сая иен×23%－636,000 иен＝974,000 иен

27. SINRAI Project Official Facebook account
ШИНРАЙ ТӨСӨЛ
SINRAI=ИТГЭЛЦЭЛ
SINRAI Project Official Facebook account
Төслийн үйл ажиллагааны талаар тогтмол мэдээлэл оруулдаг тул та бүхэн манай фэйсбүүк хуудсаар зочлоорой.

28. Япон улсын эрүүл мэндийн даатгал ба тэтгэвэр
(Японд суралцах үед мэдвэл зохих зөвлөмж)

29. Нийт иргэдэд тэгш байдлаар үйлчлэх Япон улсын эрүүл мэндийн тогтолцоо
Жижиг дунд болон томоохон ААН, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, гадаадын иргэн,газар тариалан эрхлэгч, оюутан, ажилгүй иргэн гээд бүгд эрүүл мэндийн даатгалд ямар нэгэн байдлаар хамрагддаг.
ЭМДаатгалд хамрагдах тогтолцоо
Орлогын түвшинээс үл хамааран өвчтөн эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг адил тэгш авах эрхтэй.
Эмч өвчтөний орлогод бус тусламж үйлчилгээ, түүний чанарт гол анхаарлаа хандуулна.
Үнэ тарифийг 2 жилд 1 удаа шинэчлэн тогтооно.
Эмчилгээ,эмийн үнэ тарифийг төрөөс тогтоох нь
Даатгуулагч эрүүл мэндийн үнэмлэхтэй бол их сургуулийн харъяа эмнэлэг, улсын болон хувийн эмнэлэг зэрэг өөрийн хүсэлтээр аль ч эмнэлгээс тусламж үйлчилгээ авч болно.
Шүдний эмчилгээ, үйлчилгээ ч үүнд хамаарна.
Эмнэлэгээ чөлөөтэй сонгох эрх

30. Даатгалд хамрагдсан даруйдаа ЭМ-ын үйлчилгээ авч болдог систем
ЭМД-д хамрагдаад, шимтгэл төлөх бичиг баримтаа бүрдүүлж өгөхөд 7 хоногийн дараа “Эрүүл мэндийн даатгалын карт”авна.
Энэ картаа эмнэлэгт үзүүлсэнээр улсаас тогтоосон үнэ тарифаар тэгш эрхтэйгээр үйлчилгээ авдаг. (даатгалд хамрагдсан хугацаа хамаарахгүй )

31. Орлого багатай иргэдэд чиглэсэн шимтгэлийн хөнгөлөлт
Эмчилгээний нийт зардлаас шимтгэлийн хэмжээг тооцох
Бодит шимтгэлийн хэмжээ (орлого багатай иргэдэд зориулсан хөнгөлөлт)
1 жилийн хугацаанд зарцуулах эмчилгээний нийт зардлыг даатгуулагчдын тоонд хувааж шимтгэлийн хэмжээг ижил байхаар тооцно.
Орлого багатай хүн орлого өндөртэй хүнтэй ижил хэмжээний шимтгэл төлөхөд хүрнэ.
Орлого багатай иргэдэд зориулан шимтгэлийн хэмжээг бууруулж, өндөр орлоготой иргэдийн шимтгэлийг нэмдэг.
Нэмсэн ч хүрэхгүй тохиолдолд улсаас татаас авна. (Иргэдийн ЭМД-д хамаарна )
Гэхдээ, ямар ч орлогогүй өрхийн хувьд тэтгэмжээр дамжуулж эдгээр хүмүүсийн эмчилгээний зардлыг улсаас төлдөг.

32. Эмчилгээний зардлаас өвчтөний төлөх хувь хэмжээ
　Өвчтөний наснаас хамааран төлөх ёстой эмчилгээний зардал өөр байдаг.
・　75-с дээш настай өвчтөн нийт төлбөрийн 10 хувийг ( ажил хөдөлмөр эрхэлж буй, орлоготой бол 30 хувь)
・　70-74 насны өвчтөн нийт төлбөрийн 20 хувийг (ажил хөдөлмөр эрхэлж буй, орлоготой бол 30 хувь)
・　70 хүртэлх насны өвчтөн нийт төлбөрийн 30 хувийг , 6 хүртэлх насны хүүхэд 20 хувийг тус тус төлнө.
Энгийн, орлого багатай бол
Ажил, орлоготой тохиолдолд
10%
30%
75 нас
20%
70 нас
30%
　6 нас
(сургуулийн өмнөх)
20% 32

33. Өндөр үнэтэй эмчилгээний зардлаас хөнгөлөх систем
○　Энэ нь эмчилгээний зардлын төлбөрийн дарамтаас сэргийлсэн тогтолцоо бөгөөд эмнэлэгт төлөх ёстой зардлын тодорхой хэсгийг өвчтөн төлсөний дараа, сар бүрийн төлөх хэмжээнд хязгаар тогтоож, үүнээс давсан үлдэгдэл төлбөрийг даатгалын байгууллага төлнө.
○　Төлөх хэмжээг даатгуулагчийн орлого дээр үндэслэн тогтооно.
（Жишээ）70 хүртэлх насны, жилийн орлого 3.7 саяаас 7.7 сая бол төлбөрийн 30 хувийг өвчтөн өөрөө төлнө.
Эмчилгээний зардал 1 сая иен
Өвчтөн 300,000 иен
Эмчилгээний зардал өндөр тул хөнгөлөлт үзүүлнэ.
　　300,000 иен -87,430 иен ＝ 212,570 иен
Өвчтөн төлөх дээд хэмжээ　80,100 иен＋（1,000,000 иен－267,000 иен※）×1%= 87,430 иен
※80,100÷0.3=267,000
（Анхааруулга）Нэг эмнэлэгт үзүүлээд эмчилгээний зардал нь дээд хязгаарт хүрээгүй ч тэр сардаа өөр эмнэлэгт үзүүлсэн бол үнийн дүнг нэгтгэн тооцдог. (70 хүртэлх насны хүн 21,000 иенээс дээш төлсөн байх шаардлагатай). Нийт үнийн дүн дээд хэмжээг давсан тохиолдолд өндөр үнэтэй эмчилгээний зардалд тооцогдоно гэсэн үг юм.

34. Эмчилгээний төлбөрийн дээд хязгаарт хэмжээ ＜Олон удаагийн төлбөр＞
Өндөр орлоготой иргэн өндөр хувиар төлөх систем （Өндөр дүнтэй эмчилгээний зардлын систем）
Өрхийн орлогын
түвшин (Япон иен)
Эмчилгээний төлбөрийн дээд хязгаарт хэмжээ
（1 сард/Япон иен）
＜Олон удаагийн төлбөр＞
Оршин суух татвараас чөлөөлөх
35,400
＜24,600＞
～Жилийн дундаж орлого
3,700,000
57,600
＜44,400＞
3,700,000～
Ойролцоо 7,700,000
80,100＋α
7,700,000～
Ойролцоо 11,600,000
167,400＋α
＜93,000＞
11,600,000 –ээс дээш
252,600＋α
＜140,100＞
Эмчилгээний нийт зардлын 30 хувийг өвчтөн өөрөө төлнө.（үлдсэн 70%-ийг даатгалын байгууллагаас 2 сарын дараа эмнэлэг, амбулаторт шилжүүлнэ ）
Мөн хүндээр өвдсөн тохиолдолд эмчилгээний зардал өндөр гарах тул даатгуулагчийн орлогоос хамааран эмчилгээний зардлын төлөх хэмжээнд дээд хязгаар тогтооно.
Нөгөө талаар өндөр орлоготой иргэн өндөр хувиар төлөх тохиолдолд нийгмийн даатгалд хамрагдахаас зайлсхийх нөхцөл байдал үүсэхээс сэргийлж, оновчтой хэмжээгээр татвар ногдуулах шаардлагатай.
※Жилд 4-өөс дээш удаа эмчилгээний төлбөрийн тогтоосон хязгаарт хэмжээнээс давах бол 4 дэх удаагаас дээд хязгаарт хэмжээг тогтоож өгнө.

35. Нийт иргэдийн орлогын баталгааг хангах тогтолцоо
～Японы тэтгэврийн даатгалын тогтолцооны тойм зураг, үндсэн зарчим～
Үндсэн зарчим (1) 20-с дээш насны бүх иргэд（Япон улсад оршин сууж буй гадаад иргэд мөн хамаарна） тэтгэврийн даатгалд хамрагдах үүрэгтэй.
　　　　　(2) Ажил хөдөлмөр эрхэлж буй бүх иргэд хийж буй ажлын төрлөөс үл шалтгаалан ижил хувиар шимтгэл төлнө.（ тэтгэврийн хэмжээ нь цалингийн хувиар тооцсон тогтолцоотой）
　　　　　(3) Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч зэрэг орлого нь тогтвортой бус иргэдийн төлөх шимтгэлийн мөнгөн дүнгийн хэмжээг тогтоосон. （тэтгэвэр нь мөн тогтмол мөнгөн дүнтэй）
Суурь тэтгэвэр (ХХЭ, оюутан, ажилгүй иргэдийн даатгал)
＜шимтгэлийн хэмжээ тогтмол・тэтгэврийн хэмжээ ч тогтмол＞
Ажил эрхлэгчдийн даатгал
＜цалингийн хувиар тооцсон тэтгэвэр авна.＞
Шимтгэлийн хувь 　　18 орчим % （ажил олгогч болон ажилтан 50, 50 хувь）
Төрийн албан хаагч болон компанийн ажилтнууд
ХХЭ・ХАА эрхлэгч・оюутан・ажилгүй иргэд・халамжийн тэтгэмж авагч зэрэг
Төрийн албан хаагч болон команийн ажилтнуудын гэр бүлийн хүн
（тодорхой орлогогүй）
Даатгалд хамрагдсан иргэдийн тоо： 67,130,000

36. Орлого багатай иргэд ч тэтгэврийн даатгалд хамрагдах боломжийг хангахад анхаарах
～Даатгуулагчийн амьдралын хэв маягт нийцүүлсэн шимтгэлийн тогтолцоо～
◇Даатгуулагчийн цалин・ орлогын хэмжээнээс хамааран шимтгэл төлөх хугацааг хойшлуулах болон шимтгэлээс чөлөөлөх.
◇Энэ тохиолдолд, ХХЭ, оюутан, ажилгүй иргэдийн даатгалаас авах тэтгэврийн хэмжээ нь шимтгэлээ төлсөн тохиолдолд авах хэмжээнээс 2 дахин бага байна. (суурь тэтгэврийн 50%-ийг төрөөс хариуцдаг.）
◇Шимтгэл төлөх боломжтой болсон үедээ нөхөн төлөх боломжтой.
Оюутан
Төрөөс хариуцах хувийн тэтгэвэр
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч
Төлсөн шимтгэлийн тэтгэвэр
Ажилгүй иргэд