1. Laghdaigh
Athúsáid
Athchúrsáil

2. Cad a tharlaíonn don dramhaíl ar fad a chaithimid amach?

3. Cuirtear i líonadh talún í.

4. Ar mhaith leatsa cónaí in aice le líonadh talún?
Déanann na láithreáin líonadh talún dochar don timpeallacht. Gintear gáis nimhiúla nuair a bhíonn an dramhaíl ag lobhadh. Téann siad sin isteach san aer.
Bíonn droch-chuma ar na láithreáin líonadh talún freisin. Meallann siad francaigh agus míolra eile chun na háite.

5. D’fhéadfaimis an méid dramhaíola a chuirimid sa líonadh talún a laghdú.

6. Cad is féidir leatsa a dhéanamh?

7. Laghdaigh ...
... an méid dramhaíola a cruthaíonn tú.

8. Déan a oiread rudaí agus is féidir leat a ...
… athúsáid.

9. Déan a oiread rudaí agus is féidir leat a ...
… athchúrsáil.

10. Laghdú? Athúsáid? Athchúrsáil?
Conas is féidir é sin a dhéanamh?

11. LAGHDAIGH Úsáid málaí in-athúsáidte.
Ná ceannaigh táirgí a bhfuil an iomarca pacáistíochta orthu.
Úsáid bosca lóin seachas málaí plaisteacha.
Ná ceannaigh rudaí nach féidir a athchúrsáil.
Bíodh buidéal amháin agat le haghaidh deochanna.

12. ATHÚSÁID Úsáid dhá thaobh an leathanaigh i gcónaí agus tú ag scríobh.
Athúsáid clúdaigh litreach.
Cuir rudaí nach bhfuil in úsáid timpeall an tí chuig siopa carthanais – bréagáin agus éadaí, mar shampla.
Ceannaigh cadhnraí in-athluchtaithe.

13. Déan na hearraí seo a leanas a athchúrsáil:
Páipéar
Plaisteach
Miotail
Gloine

14. Páipéar As adhmad den chuid is mó a dhéantar páipéar.
Úsáidtear beagnach 1.3 milliún tonna de pháipéar agus de chairtchlár in Éirinn gach bliain. Páipéar is ea beagnach aon trian den dramhaíl tí.
D’fhéadfaimis na milliúin crann a shábháil gach bliain dá ndéanfadh gach duine athchúrsáil ar pháipéar.

15. Nuair a athchúrsáiltear plaistigh, sábhálann sé spás sa líonadh talún.
Plaisteach
Ní lobhann plaistigh áirithe riamh agus mar sin níor chóir iad a chur sa líonadh talún.
As ola agus as gás nádúrtha a dhéantar plaisteach. Is breoslaí iontaise iad gás nádúrtha agus ola. Tiocfaidh deireadh leo amach anseo.
Is féidir cairpéid,
frámaí fuinneoige agus lomraí a dhéanamh as plaisteach athchúrsáilte.
Nuair a athchúrsáiltear plaistigh, sábhálann sé spás sa líonadh talún.

16. Miotail
Is féidir 20 canna a dhéanamh as ábhar athchúrsáilte leis an bhfuinneamh céanna a úsáidtear chun canna úr amháin a dhéanamh.
Déantar cannaí as cruach agus as alúmanam. Caithfear na miotail sin a thochailt as an talamh chun na cannaí a dhéanamh.
Nuair a athchúrsáiltear miotail ní gá an oiread sin mianadóireachta a dhéanamh.

17. Sábháiltear breoslaí iontaise nuair a dhéantar athchúrsáil ar ghloine.
Gloine
Úsáidtear breoslaí iontaise chun an gloine a leá.
Measctar gaineamh, aolchloch agus ábhair eile le chéile chun gloine a dhéanamh. Is gá mianadóireacht a dhéanamh chun na hábhair sin a fháil.
Sábháiltear breoslaí iontaise nuair a dhéantar athchúrsáil ar ghloine.

18. Luíonn sé le ciall athúsáid a bhaint as a bhfuil againn cheana féin.

19. Laghdaigh! Athúsáid! Athchúrsáil!

20. Cá gcuirfidh tusa do chuid dramhaíola amach anseo?

21. Fíor nó Bréagach? Ráiteas Fíor Bréagach
As adhmad a dhéantar plaisteach.
Cuirtear dramhaíl i líonadh talún.
Ní lobhann plaistigh áirithe riamh.
Ní féidir páipéar a athchúrsáil.
Déanann láithreáin líonadh talún dochar don timpeallacht.
Úsáidtear gaineamh chun gloine a dhéanamh.
Is féidir cairpéid a dhéanamh as páipéar athchúrsáilte.
Úsáidtear breoslaí iontaise chun gloine a leá.
Déantar cannaí as cruach agus as alúmanam.

22. Tuilleadh eolais le fáil ar na suíomhanna seo:

23. Gabhaimid buíochas leis na daoine agus leis na heagraíochtaí a leanas a chuir íomhánna ar fáil do na sleamhnáin seo:
Ian Britton (
Wisconsin Department of Natural Resources, Stáit Aontaithe Mheiriceá
Fashionable Notes (
Íomhánna eile:
Shutterstock
Rinneadh gach iarracht teacht ar úinéir an chóipchirt i gcás na n‑íomhánna atá ar na sleamhnáin seo. Má rinneadh faillí ar aon bhealach
ó thaobh cóipchirt de ba cheart d’úinéir an chóipchirt teagmháil
a dhéanamh leis na foilsitheoirí. Beidh na foilsitheoirí lántoilteanach socruithe cuí a dhéanamh leis.
© Foras na Gaeilge, 2012
An Gúm, Sráid Fhreidric Thuaidh, Baile Átha Cliath 1