1. Adroddiad Blynyddol (Ysgolion arbennig a gynhelir) Annual Report (Maintained special schools)

2. Perfformiad a Rhagolygon Performance and Prospects
Mae perfformiad yn dda at ei gilydd mewn pump o’r wyth ysgol a arolygwyd. Mae’n rhagorol mewn dwy ysgol arbennig.
Mae’r rhagolygon gwella yn rhagorol mewn chwech ysgol arbennig ac yn dda mewn un ysgol.
Performance is good overall in five of the eight schools inspected. It is excellent in two special schools.
Prospects for improvement are excellent in six special schools and good in one.

3. Gweithgarwch dilynol Follow-up activity
Mae angen i Estyn fonitro un o’r wyth ysgol a arolygwyd eleni gan fod sawl agwedd ar ei gwaith yn ddigonol yn unig.
One of the eight schools inspected this year requires Estyn monitoring because it is only adequate in many aspects of its work.

4. Deilliannau Outcomes
Standards are good or better overall in seven of the eight schools inspected.
In special schools for pupils who have the most complex learning disabilities, pupils achieve good or better standards and make good progress across the curriculum.
Mae safonau yn dda neu’n well at ei gilydd mewn saith o’r wyth ysgol a arolygwyd.
Mewn ysgolion arbennig ar gyfer disgyblion sydd â’r anableddau dysgu mwyaf cymhleth, mae disgyblion yn cyflawni safonau da neu well a gwnânt gynnydd da ar draws y cwricwlwm.

5. Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn gwneud cynnydd o ran medrau cyfathrebu.
Mae bron pob un o’r disgyblion hyn hefyd yn cyflawni safonau da mewn TGCh, y Gymraeg a rhifedd a chyflawnant gymwysterau ar lefel briodol.
Most pupils make progress in communication skills.
Nearly all of these pupils also achieve good standards in ICT, Welsh language and numeracy and achieve qualifications at an appropriate level.

6. Mewn un ysgol i ddisgyblion ag anawsterau cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol, nid yw lleiafrif sylweddol o ddisgyblion yn dysgu gwrando’n dda ac nid ydynt yn cyflawni’n ddigon da ar draws yr holl bynciau yn y cwricwlwm.
In one school for pupils with social, emotional and behavioural difficulties, a significant minority of pupils do not learn to listen well and do not achieve well enough across all the subjects in the curriculum.

7. Mae lles disgyblion o leiaf yn dda yn yr holl ysgolion a arolygwyd
Mae lles disgyblion o leiaf yn dda yn yr holl ysgolion a arolygwyd. Yn hanner yr ysgolion, mae’n rhagorol.
Mae bron yr holl ddisgyblion yn mynychu’n rheolaidd.
Mae bron pob un o’r disgyblion yn ymddwyn yn dda ac yn ymgysylltu’n frwdfrydig â’r dysgu.
Pupils’ wellbeing is at least good in all the schools inspected. In half of the schools, it is excellent.
Nearly all pupils attend regularly.
Almost all pupils behave well and engage enthusiastically in learning.

8. Darpariaeth Provision
Most schools provide a good range of learning experiences within a broad and balanced curriculum.
Almost all schools have made good progress in implementing Learning Pathways.
Most schools collaborate well with other providers to meet the needs of all pupils effectively.
Mae’r rhan fwyaf o ysgolion yn cynnig ystod dda o brofiadau dysgu mewn cwricwlwm eang a chytbwys.
Mae bron yr holl ysgolion wedi gwneud cynnydd da o ran rhoi’r Llwybrau Dysgu oed ar waith.
Mae’r rhan fwyaf o ysgolion yn cydweithio’n dda â darparwyr eraill i fodloni anghenion yr holl ddisgyblion yn effeithiol.

9. Yn y rhan fwyaf o ysgolion, mae addysgu yn dda o leiaf, ac mewn dwy o’r ysgolion a arolygwyd, mae’n rhagorol.
Mae athrawon yn deall anghenion unigol disgyblion a defnyddiant ddeilliannau asesu’n ofalus i gynllunio gwaith sy’n cyfateb yn dda iawn i alluoedd a diddordebau disgyblion.
In most schools, teaching is at least good and, in two of the schools inspected, it is excellent.
Teachers understand pupils’ individual needs and use assessment outcomes carefully to plan work that matches pupils’ abilities and interests very well.

10. Mae’r ddarpariaeth ar gyfer lles disgyblion yn dda neu’n well yn yr holl ysgolion a arolygwyd.
Mae staff yn cynnig gofal, cymorth ac arweiniad da i ddisgyblion, sy’n eu helpu i wella’u hymddygiad ac i oresgyn yr anawsterau sy’n dal eu dysgu yn ôl.
Provision for pupils’ wellbeing is good or better in all of the schools inspected.
Staff provide good care, support and guidance to pupils, which helps them to improve their behaviour and to overcome the difficulties that hold back their learning.

11. Arweinyddiaeth a rheolaeth Leadership and management
Mae arweinyddiaeth a rheolaeth yn dda neu’n well mewn saith o’r wyth ysgol a arolygwyd.
Leadership and management is good or better in seven of the eight schools inspected.

12. In a few schools, where leadership and management have shortcomings:
Mewn ychydig ysgolion, lle mae diffygion yn yr arweinyddiaeth a’r rheolaeth:
nid yw rheolwyr a staff yn arfarnu gwaith yr ysgol yn drylwyr;
nid yw hunanarfarnu yn canolbwyntio ar ansawdd y dysgu nac ar y safonau y mae disgyblion yn eu cyflawni; ac
nid yw llywodraethwyr yn herio’r ysgol yn ddigon cadarn ac nid yw arweinwyr yn ceisio barn pob un o’r rhanddeiliaid.
In a few schools, where leadership and management have shortcomings:
managers and staff do not evaluate the school’s work thoroughly;
self-evaluation does not focus on the quality of learning or the standards that pupils achieve; and
governors do not challenge the school rigorously enough and leaders do not seek the views of all stakeholders.

13. Most schools have developed strong partnerships with other providers.
They share the skills of their staff with mainstream schools and other special schools.
Pupils have valuable opportunities to develop their skills in other settings such as schools, colleges and the local community.
Mae’r rhan fwyaf o ysgolion wedi datblygu partneriaethau cadarn â darparwyr eraill.
Maent yn rhannu medrau eu staff ag ysgolion prif ffrwd ac ysgolion arbennig eraill.
Caiff disgyblion gyfleoedd gwerthfawr i ddatblygu eu medrau mewn lleoliadau eraill fel ysgolion, colegau a’r gymuned leol.

14. Yn y rhan fwyaf o ysgolion, mae arweinwyr yn rheoli adnoddau yn dda.
Mae rheolwyr yn gwneud yn siwr bod staff yn cael hyfforddiant ar yr arferion diweddaraf ym meysydd addysgu, asesu a chefnogi disgyblion ag anghenion cymhleth iawn.
Mewn ychydig ysgolion, nid yw rheolwyr yn dosbarthu adnoddau’n ddigon da ac ni wyddant pa hyfforddiant y mae ar staff ei angen.
In most schools, leaders manage resources well.
Managers make sure that staff receive training in the most up-to-date practices in teaching, assessing and supporting pupils with very complex needs.
In a few schools, managers do not deploy resources well enough and they do not know what training staff need.