1. „. ég sé að megninu til um agamálin. hann er meira skapandi
„... ég sé að megninu til um agamálin ... hann er meira skapandi ...“ Teymiskennsla – tækifæri og áskoranir Spjall við kennara í Víðistaðaskóla, 2. september Ingvar Sigurgeirsson

2. Lítum fyrst á teymiskennsluna
Teymiskennsluhugtakið
Afbrigði og útfærslur
Kostir og gallar (sóknarfæri, hindranir, áskoranir)
Hvað segja rannsóknir – dæmi
Reynslan af innleiðingu teymiskennslu hér á landi

3. Hvers vegna er IS að fjalla um þetta efni?
Rannsóknin Starfshættir í grunnskólum (2009‒2013) náði til 20 skóla
Níu skólanna reyndust byggja verulega eða að hluta til á teymiskennslu – sex voru einyrkjaskólar og fimm voru hvort tveggja
Teymiskennsluskólarnir reyndust standa framar í mörgum atriðum
Fjölbreyttari kennsluhættir og námsmat (meira um leiðbeinandi kennsluhætti, samstarf og samvinnu)
Jákvæðari viðhorf um marga mikilvæga þætti

4. Hvað er teymiskennsla?
Tveir eða fleiri kennarar eru samábyrgir fyrir einum árgangi, aldursblönduðum hópi, námsgrein eða námsgreinum. Kennarar undirbúa sig saman og kenna einnig að einhverju marki saman.
Tveir eða fleiri kennarar leggja saman krafta sína, hæfileika, áhuga og bjargir og bera sameiginlega ábyrgð á kennslu í tilteknum nemendahópi (Main og Bryer, 2005).

5. Ótal afbrigði – mismunandi umfang
Kennarar í sama árgangi eða samliggjandi árgöngum vinna saman
Nánast alltaf – eða stundum, t.d. hluta úr viku
Faggreinakennarar vinna saman
Bera saman ábyrgð á námsgrein í tilteknum hópum
Leggja saman í þverfagleg viðfangsefni
Í lengri eða skemmri tíma
Í mis-umfangsmiklum verkefnum
Sérkennarar (þroskaþjálfar) og umsjónarkennarar vinna saman (e. co-teaching)

6. Ensku hugtökin Team teaching Teaming Interdisciplinary team teaching
Collaborative teaching (eða cooperative teaching)
Co-teaching

7. Rannsóknir á teymiskennslu
Teymiskennsla hefur verið rannsökuð í marga áratugi
Á öllum skólastigum
Víða um heim
(Rannsóknum á árangursríkri teymisvinnu hefur einnig fleygt fram)
Íslenskar rannsóknarniðurstöður

8. Dæmi um niðurstöður úr Starfsháttarannsókninni:
Kennarar í teymiskennsluskólum ...
eiga betri samskipti við nemendur
telja samskipti nemenda betri
telja starfsanda betri
segja mun meiri áherslu lagða á samvinnu starfsfólks
telja að mun betur gangi að innleiða nýbreytni
taka mun meiri þátt í innleiðingu breytinga

9. Starfsþróun kennara er markviss hluti af skólastarfinu

10. Afstaða starfsfólks til fullyrðingarinnar Í mínum skóla gengur vel að innleiða breytingar í skólastarfinu

11. Rannsóknir meistaranema:
Svanhildur Ólafsdóttir (2009): Eigindleg rannsókn í þremur skólum (viðtöl og vettvangsathuganir)
Þórhildur Helga Þorleifsdóttir (2013): Viðtalsrannsókn, rætt var við fjóra skólastjóra
Fríða Rún Guðjónsdóttir (2014): Tilviksrannsókn í einum skóla (viðtöl og vettvangsathuganir)
Sólveig Ásta Guðmundsdóttir (2014): Tilviksrannsókn í einum skóla (viðtöl og vettvangsathuganir)
Björn Benedikt Benediktsson (2014): Viðtalsrannsókn (sjö kennarar í tveimur skólum)
Kristín Margrét Gísladóttir (2015): Eigindleg rannsókn í þremur skólum (unglingastig)
Anna Steinunn Friðriksdóttir (2015): Eigindleg rannsókn í þremur skólum (viðtöl og áhorf – áhersla á samstarf umsjónarkennara og sérkennara)

12. Hvað segja rannsóknir um kostina?
Verkaskipting – vinnuhagræðing
ólíkir styrkleikar / menntun / reynsla kennara eða annarra starfsmanna nýtur sín betur
Jafningjastuðningur
Betri lausnir
Agavandamál eru auðleystari
Kennarar verða nemendum fyrirmyndir (um samvinnu)
Við lærum hvert af öðru
Hugmyndin um skólann sem lærdómssamfélag

13. Fleiri kostir Traustara námsmat
Sé bara kosti við teymiskennsluna. Grunnskólinn er að græða á því. Ef ungir kennarar útskrifast og fara í teymi. Það eru allir að græða á því. Teymi dregur úr kulnun og þreytu, andlegri þreytu og áreiti. Þú getur alltaf létt á þér og ert ekki einn að velta þér upp úr vandamálunum (Miðstigskennari í einstaklingsviðtali)
Traustara námsmat
Nemendur (og foreldrar) hafa ákveðið val um kennara
Ávinningur í tengslum við kennaramenntun
Að vinna á gólfinu með öðrum fullorðnum veitir aðhald
Auðveldara er að glíma við forföll
Hvernig mætum við auknu álagi í starfi kennara?
Yfirleitt vilja þeir sem starfa í teymum ekki fara til baka!

14. Mikilvægar forsendur Viðhorf kennara skipta sköpum
Mér finnst að grunnurinn, eða lærdómurinn sem maður tekur með sér í þetta og reynslan er kannski bara þessi mannlegu samskipti, virðing ... ef það væri ekki, þá væri þetta ekkert. Að taka manneskju með kostum hennar og göllum og vinna saman, reyna að virkja kosti hver annarar. Ég held að það sé alveg grunnurinn ... (Kennari á yngsta stigi)
Við erum einhvern veginn ólíkar en náum einhvers staðar saman alla vega ... við erum svona ólíkt þenkjandi. Það verður einhvern veginn gott úr því en ... springur ekki. Getum verið ósammála en það eru aldrei hörð átök ... Við erum líka bara næmar á hver aðra. Og ef við erum með einstaklinga sem klára mann svolítið, þá getum við svona svissað. (Unglingastigskennari í einstaklingssamtali)
Viðhorf kennara skipta sköpum
Mikilvægi þess að teymið nái saman
Gagnkvæmt traust – virðing
Hreinskilin samskipti
Skipuleg vinnubrögð
Það er hægt að læra að vinna í teymi

15. Stuðningur skólastjórnenda
Skipan í hópa
Stundatöflur
Samstarf og stuðningur
Hvatning

16. Hvað segja rannsóknir (og reynsla) um gallana - vandann
Tímaskorturinn
Teymi ná ekki saman (samstarfsörðugleikar)
Teymiskennsla er líklega ekki fyrir alla!
Vandinn með hreinskilnina!
Oft er vandi að taka ákvarðanir
Þegar einhver eða einhverjir leggja minna af mörkum
Aðstæðurnar – rýmið
Stundatöflurnar
Þegar nemandi finnur sig ekki í þessu skipulagi

17. Reynslan af innleiðingar-verkefnum hér á landi
Viðtöl (43) við teymi og kennara í teymum í skólunum í Borgarbyggð, í Húnaþingi og á Ísafirði
Mörg dæmi um að vel gangi þegar:
Tveir kennarar – sem ná vel saman – eru með hóp í sama rými
Tveir eða fleiri (ólíkir) kennarar kenna námsgrein saman (jafnvel í aldursblönduðum hópum)
Þroskaþjálfar og kennarar vinna saman

18. Að nýta styrkleika hvors/hvers annars
... ég sé að megninu til um agamálin ... hann er meira skapandi ... þetta er svona good cop ... bad cop ... við erum þó nógu líkir til að skilja hvorn annan vel ... ég get farið um víðan völl ... fengið óvæntar hugmyndir ... þegar ég fer of langt er hann jarðtenging ... (úr viðtali við miðstigsteymi í skóla í dreifbýli).

19. Að nýta styrkleika ... NN: Mér finnst við bæta hvor aðra svo upp ...
IS: Hver er lykillinn að því?
Báðar: Við erum svo ólíkar.
NN: Þetta er svo fyndið ... sumt er svo hugsunarlaust. XX er með miklu betri rödd en ég sem er dásamlegt í svona stórum bekk. Oft les hún upp og þá fer ég upp á töflu og skrifa upp á töflu.
XX: Ég skrifa mjög illa. Þannig að þetta er eitt af því sem bara small svona óvart ...
NN: Það er eins og við notum þessa styrkleika ósjálfrátt ... við erum búnar að lesa í hvor aðra ...
XX: Ég er svona ör og fæ kannski svona þúsund hugmyndir og kem svo kannski engri frá mér af því að það er svo mikið að gerast og þá er svo gott að hafa hana ... þá er hún búin að ná þeim niður á blað ... og svo getum við farið að vinna í þessum hugmyndum ... (Viðtal við miðstigsteymi)

20. Að nýta styrkleika hvors/hvers annars
Ég held að við séum mjög ólíkar en það hefur gengið mjög vel hjá okkur ... erum líka mjög duglegar að styðja hver aðra þegar það er eitthvað erfitt ... og þegar nemendur eru erfiðir er hægt að segja „æ, getur þú tekið þennan ... hann er bara búinn með mig ... að geta róterað svoleiðis og líka bara ... mér finnst bara ógeðslega gott að vinna með þeim. Við bætum hver aðra upp (úr viðtali við unglingastigs- teymi í skóla í dreifbýli).

21. Að mæta álagi saman
Þetta getur verið erfitt starf ... við getum verið með kvíðahnút á morgnana áður en við komum í vinnuna ... það geta verið erfiðar kringumstæður – en að vera að mæta í vinnuna og vera með vinnufélaga sem maður veit að styður mann og stendur með manni og maður hefur í þessum erfiðu málum. Það skiptir svo miklu máli (úr viðtali við kennarateymi á miðstigi).

22. Kostir við teymiskennslu
... þetta jafnar út dagsform ... við erum einhvern veginn svo ólíkir ... þegar hann á slæman dag, sefur illa ... þá sef ég oft sérstaklega vel ... og líður vel og svo öfugt ... (úr viðtali við miðstigsteymi í skóla í dreifbýli)
... ótrúlega margir ... nemendur hafa meira val um aðstoð ... við getum verið misjafnlega góð að útskýra námsefni ... okkar styrkur er mismunandi ... (úr viðtali við unglingastigsteymi í skóla í dreifbýli).

23. Kostir
Þú getur alveg lent í því sem nemandi að vera með kennara í mörg ár sem þér líkar ekki við eða treystir ekki og þér líður ekki vel með honum. Hér gefur teymiskennslan möguleika (kennari í munnlegri skýrslu).

24. Sjónarhorn nemenda IS: En hvernig er að hafa svona tvo kennara?
Jú, sjáðu, maður getur fengið meiri hjálp
Það er mjög gott – jú, sjáðu – til dæmis ef strákarnir eru óþægir getur annar kennarinn sinnt því, en hinn haldið áfram að kenna!
Þær eru skemmtilegri tvær
Þeir eru svo miklu betri saman en sundur

25. Sjónarhorn nemenda
IS: Hvernig er að hafa tvo stærðfræðikennara? Það er oft þægilegt að fá svona tvær ólíkar útskýringar ... þá færðu oft meiri dýpt. Sekkur betur ofan í efnið (nemandi í 9. bekk í viðtali).

26. Frjórri kennsluhættir
Áhugaverðustu skólaþróunarverkefni sem IS hefur fylgst með eru flest afrakstur teymiskennslu
Æfingaskólinn
Grunnskólinn á Kópaskeri
Hallormsstaðaskóli
Framhaldsskólinn á Laugum
Norðlingaskóli
Bakkafjarðarskóli
Brúarásskóli
Langholtsskóli

27. Áhugaverð skólaþróunarverkefni (þar sem byggt er á teymiskennslu og áhersla lögð á leiðbeinandi kennsluhætti)