2. ارائه:ناطق عباسقلیزاده

3. اجزای فرایند

4. 1-منبع/فرستنده :
منبع، درواقع همان منشا پیغام است .منبع گیرنده هم است دراین برنامه، منبع کسی است که پیام های برنامه را به مردم میرساند.فردی که در این برنامه کار می کند، منبع خوبی برای ارتباط بین فردی است. برخی عوامل بر میزان تاثیروقابلیت اطمینان منبع(که مولدپیام ها است) موثر است .برخی از این عوامل عبارتند از مهارت های ارتباطی(توانایی صحبت کردن وشنیدن)،برخورداری ازمعلومات کافی وعقاید صحیح نسبت به موضوع ومخاطبین،رفتار وعملکرد او نسبت به موضوع

5. 2- پیام:
پیام،نظری است که مبادله می شود.منبع ،پیامهای خاصی را که مناسب یک جمعیت خاص ازشنوندگان است،انتخاب وسازمان دهی می کند.بسیاری از پیغام ها، ممکن است به صورت سمبل های کلامی یازبانی ارائه شوند.اما پیغام ها را می توان با استفاده از پیغام های غیر کلامی هم بیان کرد:مانند تون صدا ،حرکات بدن،حرکات واشکال دست ها وصورت وتصاویر.

6. ويژگی های طراحی پيام1 ارائه واضح يک نظر يا ايده واحد:
يکی از خصوصيات پيام های خوب طراحی شده اجتناب از ارائه مجموعه ايده ها و نظرات و تمرکز بر روی يک ايده واحد است. طراحی چنين پيامی، تکليف گيرنده پيام را مشخص می کند.
تناسب با فرهنگ و زبان گروه مخاطب:
گاهی پيام های علمی و کاربردی تنها به اين دليل که تناسبی با فرهنگ جامعه هدف ندارند، مورد بی توجهی قرار می گيرند و گيرنده پيام آن را متعلق به خود نمی داند تا به آن عمل کند يا آن را بپذيرد.

7. ويژگی های طراحی پيام2 معرفی موقعيت ها و شخصيت های واقعي:
پيامی که با استفاده از موقعيت های آشنا و واقعی طراحی شده باشد، برای مخاطب آشنا و قابل باور تلقی می شود و امکان پذيرش ايده و انجام توصيه های مرتبط با آن بيشتر است.
شيوه متمايز پيام:
استفاده از نوآوری در شيوه ارائه پيام، می تواند به جذابيت و تشويق مخاطب برای توجه به آن منجر گردد. فرم تکراری پيام در ذهن گيرنده، تکراری بودن محتوا را تداعی می کند.

8. ترغيب کنندگی پيام1
پيام بايد به گونه ای توليد شود که گيرنده يا مخاطب خود را برای پذيرش يا عمل به آنچه هدف پيام است قانع کند.
بيان دليل و چرايي در پيام:
مخاطب بايد با دريافت پيام دليل منطقی برای پذيرش و عمل به آن را دريافت کند و ترديدهاي ذهنی احتمالی اش رفع شود. در اين صورت است که می تواند خود را برای پذيرش پيام قانع نمايد.

9. ترغيب کنندگی پيام2 ايجاد همدلی با مخاطب:
پيامی که باعث برانگيخته شدن حس همدلی با مخاطب خود شود و به او برای پذيرش محتوای پيام اطمينان دهد، توان ترغيب کنندگی بيشتری دارد.
برانگيختگي:
پيامی که مانند محرک عمل مي کند و به مخاطب برای واکنش نشان دادن انگيزه دهد.
توانايي انجام رفتار مورد نظر در مخاطب:
پيامی که بتواند توانايي انجام رفتار و عمل به توصيه پيام را به گيرنده خود القا نمايد، او را برای دريافت پيام ترغيب می کند.

10. ترغيب کنندگی پيام3 قابل باور بودن:
پيامی که برای مخاطب قابل باور باشد، موانع کمتری در پذيرش آن خواهند داشت و به ترغيب او برای پذيرش محتوای پيام خواهد انجاميد.
به صرفه بودن پيروي از آن با توجه به منافع آن:
پيامی که بتواند درک مخاطب را از منافع حاصل از رفتار مورد نظر يا ايده موجود در پيام بالا ببرد، ترغيب او برای پذيرش محتوای پيام را به دنبال خواهد داشت.

11. ماندگاری در حافظه1
پيامی که در حافظه مخاطب بماند و به راحتی و به سرعت از ذهن و خاطره او پاک نشود پيام خوبی است. توليدکنندگان پيام بايد قادر باشند با استفاده از ابزار و روش های مختلف به ماندگاری محتوا و شکل پيام در ياد گروه مخاطب کمک کنند
به حداکثر رساندن هوشياری مخاطب از طريق تقويت ايده موجود در پيام:
وقتی که هوشيار هستيم، حواس ما قدرت دريافت محرکات را از محيط پيرامونمان دارند. وقتی ايده موجود در يک پيام به صورت تقويت شده ارائه شود، مخاطب با هوشياری بيشتری به آن توجه خواهد کرد و احتمال ماندگاری آن در يادشان بيشتر خواهد شد.

12. ماندگاری در حافظه2 کاهش آشفتگي ذهن مخاطب:
ذهن آشفته مانند اتاق به هم ريخته ای است که پيدا کردن وسايل مورد نظر در آن به سختی انجام می شود. مخاطبی که ذهن آشفته دارد، هر چند ممکن است پيام را دريافت کند ولی آن را به خوبی در قفسه های حافظه خود نگهداری نمی کند و قادر به بازيابی آن در مواقع لزوم نخواهد بود.
تکرار :
پيامی که تکرار شود، بيشتر در حافظه می ماند.

13. ويژگی های يک پيام اثربخش1
روشن و واضح:
پيامی که محتوای آن با وضوح و روشنی ارائه شده باشد، اثربخش تر است.
سازگار و غيرمتناقض:
وجود تناقض بين بخش های مختلف پيام باعث سلب اعتماد مخاطب از آن و کاهش اثربخشی خواهد شد.
معتبر:
پيامی که اعتبار خود را از منابع علمی و مورد قبول صاحبنظران کسب کرده باشد، تاثير بيشتری دارد.

14. ويژگی های يک پيام اثربخش2
ترغيب کننده:
پيام های ترغيب کننده، بيشتر مورد پذيرش مخاطب قرار خواهد گرفت.
جالب توجه:
توجه را هوشياری کامل تعريف می کنند. پيامی که بتواند مخاطب خود را به توجه وادارد به طوری که تمام قوای ذهنی برای مدتی به آن معطوف گردد، اثربخشی بيشتری دارد.
پيشنهادگر اقدام بعدي:
پيام هايي که تنها به ارائه حقايق و واقعيت ها بسنده نمی کنند
و پيشنهادگر اقدامات عملی مخاطب هستند، تاثير مطلوبی دارند.

15. ويژگی های يک پيام اثربخش3
متناسب با فرد:
پيام بايد با ويژگی های فرد تناسب داشته باشد. شناخت مخاطب برای اطلاع از اين ويژگی ها، گام اساسی در توليد پيام اثربخش است.
جذاب:
استفاده از ابزارهای جذاب در پيام اعم از محتوا، شکل، رنگ و ... به اثربخشی آن کمک خواهد کرد.
متناسب با فرهنگ:
عدم تناسب محتوا يا شکل پيام با فرهنگ گروه مخاطب مانعی جدی بر سر راه توجه و پذيرش پيام خواهد بود.

16. ويژگی های يک پيام اثربخش4
تنوع از نظر شکل:
پيامی که با اشکال مختلف به مخاطب برسد و محدود به يک شکل منفرد و خاص نباشد، تاثير بيشتری در گروه هدف خواهد داشت.
منتقل با کانال هاي مناسب:
يک پيام دارای شرايط مطلوب که واجد تمام موارد بالا باشد ولی انتقال آن با کمک کانال های مناسب گروه هدف انجام نگيرد، محکوم به شکست و عدم تاثير است.
پيش آزمون شده:
برای بالا رفتن ميزان تاثير پيام، ضروری است که قبل از انتشار آن، با روش مناسب و علمی آزموده شود و اشکالات آن استخراج و مرتفع گردد. در اين صورت است که پيام ما اثربخش خواهد شد.

17. ويژگی های محتوای پيام1
- امکان درک مشکل از پيام وجود داشته باشد و به عبارت ديگر، پيام توانايي توصيف مشکل و انتقال درست و کامل درک از مشکل به مخاطب را داشته باشد.
- بزرگی و وسعت مساله را نشان دهد.
- برای مخاطب قابل باور باشد.
- به موانع بر سر راه پذيرش و مقاومت های احتمالی گيرنده پيام توجه شده باشد.

18. ويژگی های محتوای پيام2
- علاوه بر خود موضوع، راه حل بيان شده در پيام نيز برای مخاطب باورپذير باشد.
- به ملزومات انجام رفتار مورد نظر توسط مخاطب اشاره شده باشد و گيرنده پيام بتواند ارزيابی مثبتی از خود برای پذيرش ايده يا رفتار پيشنهادی در پيام داشته باشد.
- اعتبار علمی داشته باشد و با انتخاب منبع معتبر، زمينه پذيرش آن برای مخاطب فراهم شود.

19. 3- کانال ارتباطی:
ازطریق راه ارتباطی،پیغام از منبع به گیرنده منتقل می شود.دراین مورد راه ارتباطی ،عبارت است از راه های ارتباط بین فردی (راه های تبادل رودر رو).این راه هاعبارتنداز:مکالمات رو در رو، مشاوره، ملاقات های خانگی، اجتماعات، بحث های گروهی کوچک وسخنرانی.

20. رسانه های عمومی: ولی ارتباطات بین فردی:
به علت توانایی دربرقراری ارتباط با تعداد زیادی از مردم،آگاهی و دانش افراد را افزایش می دهند.
ولی ارتباطات بین فردی:
در تغییر دادن احساسات ونظر مردم ،در ترغیب مراجعه کنندگان،در تحکیم عقاید فعلی مردم موثرترند.
یکی از مزیت های ارتبا طات بین فردی نسبت به رسانه های گروهی ،امکان دریافت بلا فاصله عکس العمل از شنوندگان است.

21. کانال ارتباطي
برخي از صاحبنظران کانال را با وسيله ارتباطي يکي مي گيرند.
دکتر محسنيان راد نظر ديگري دارد: تونلي که پيام از آن عبور مي کند تا به مقصد برسد کانال نام دارد. در واقع کانال بخشي از وسيله ارتباطي است.
در هر فرآيند ارتباطي، منبع پيام بايد کانالي را براي پيام خود انتخاب کند.
تصميم گيري براي انتخاب کانال مناسب و استفاده از آن بخش مهم فرآيند ارتباطي است.

22. عوامل موثر در انتخاب کانال ارتباطي
محتواي پيام
شکل (رمز) پيام
نحوه ارائه پيام
منبع پيام
شرايط و امکانات

23. انواع کانال هاي ارتباطي
گروه هاي تاثيرگذار بر مخاطب:
همسران، والدين، دوستان و همسالان، پزشكان و سايرکارکنان مراکز ارائه خدمات سلامت
دروازه بان هاي کنترل کننده محتوا و جريان اطلاعات به مخاطب:
مديران مدارس، مديران محل های کار، مديران سازمان ها، رهبران گروه های اجتماعی
رسانه ها

24. کانال های بين فردی پزشکان، دوستان، اعضای خانواده، همسران و مشاوران:
انتقال پيام توسط اين نوع کانال ها معمولا با اطمينان بيشتری همراه است و می تواند تاثير بيشتری داشته باشد.
ديدارها، بحث و گفتگو، تماس های تلفنی، دعوت های شخصی، مشاوره ها، تلفن های امداد، پمفلت، عکس و ...
معايب: برای جمعيت های زياد کاربرد ندارد، سوگرايي های ارتباطی دارد و نيازمند استفاده از پرسنل ماهر است.
محاسن: ترغيب کننده و انگيزه بخش است و از تغيير نگرش و رفتار حمايت می کند، پرسش های فردی را جواب می دهد، فواصل اطلاعاتی را پر می کند و قابل انعطاف است.

25. کانال های گروهی
بحث های گروهی، سمينارها و کارگاه ها، نشست ها، جلسات مذهبی، مراسم ها، رويدادهای ورزشی، نمايشگاه ها و فروشگاه ها، نمايش ها، مسابقات و ...
معايب:
کاربرد آن برای پاسخ به سئوالات شخصی کم است، برای تشويق مشارکت گروه های اختصاصی و گروه های بزرگ مناسب نيست و استفاده از آن با موانع متعددی روبروست.
محاسن:
تعاملی است و به جزييات می پردازد، اجماع نظرات را باعث می شود، از تغيير نگرش و رفتار حمايت می کند و اثربخشی آن به ويژه در مواردی که اعضای گروه با هم آشنا باشند بيشتر است.

26. انتخاب کانال انتقال پيام
به عنوان يک قانون، رسانه های با ظرفيت بالاتر (مانند ارتباط چهره به چهره، تلفن، ايميل و ياداشت شخصی) برای انتقال اطلاعات پيچيده، نامشخص و مبهم کاربرد دارند، ولی رسانه های با ظرفيت پايين تر (مانند گزارش سالانه، خبرنامه ها، بولتن ها و گزارش های تخصصی) بيشتر در موقعيت های ساده به کار می روند.

27. 4- گیرنده:
دریافت کننده فرد یا افرادی است که با آنها صحبت می شودوپیام منتقل شده را تفسیر می کند.دریافت کننده همان جمعیت هدف است.برای اینکه یک رابط موثر باشید،باید مخاطبانتان را بشناسید.شنوندگان یا دریافت کنندگان شما چه کسانی هستند؟

28. دسته بندی مخاطب1 ويژگی های جمعيت نگاری:
سن، جنس، نژاد، زمينه قوميتی، زبان، وضعيت تاهل، تعداد فرزندان و سطح سواد
ويژگی های جغرافيايي:
محل زندگی، روستايي يا شهری بودن، بزرگی شهر يا کشور، اقليم، امکانات حمل و نقلی
عوامل اقتصادی اجتماعی:
درآمد، آموزش، وضعيت شغلی،نگرش ها، باورها و رفتارهای مرتبط با موضوع ، موانع درک شده يا موجود برای اتخاذ رفتار هدف يا استفاده از خدمات و محصولات جديد سلامت .

29. مخاطبان اوليه و ثانويه
مخاطبان اوليه افراد يا گروه هايی هستند که برنامه در جستجوی تاثيرگذاری بر آنهاست.
مخاطبان ثانويه افراد يا گروه هايي هستند که بر تصميمات و رفتارهای مخاطبان اوليه تاثير می گذارند و به ما در دستيابی به مخاطبان اوليه کمک کنند.
در برخی از مراحل برنامه های ارتباطی ممکن است جای مخاطبان اوليه و ثانويه عوض شود.

30. مخاطبان ثانويه اعضای خانواده مخاطبان اوليه
ارائه کنندگان خدمات سلامت (پزشکان، پرستاران و ساير کارشناسان علوم سلامت)
همسانان
رهبران اجتماعی

31. 5- اثرات:
اثرات عبارت از تغییراتی است که بدنبال انتقال پیام شما در دریافت کننده روی می دهد. وبه سه دسته اصلی تقسیم میشوند. بشرح زیر: -تغییرات دردانسته های دریافت کننده(مثلا معلومات فرد مراجعه کننده،درمورد یک روش تنظیم خانواده افزایش مییابد.) - تغییر در احساسات وعقاید مراجعه کننده (مثلا شوهری که مخالف تنظیم خانواده است،به ارزش داشتن یک خانواده کم جمعیت پی برده است) -تغییرات در اعمال ورفتار یک دریافت کننده. هدف ارتباط رسیدن به نتایج مطلوب است.

32. خسته نباشید