1. Samkeppni fyrirtækja Kafli 14

2. Þýðing samkeppni u Fullkomin samkeppni (perfect competition) hefur eftirfarandi einkenni: u Margir seljendur og kaupendur. u Tiltölulega einsleit vara. u Fyrirtækja eru frjáls að koma inn eða fara út af markaðinum.

3. Þýðing samkeppni u Þau atriði sem einkenna fullkomna samkeppni leiða til þess; u Gerðir einstakra kaupenda eða seljanda á markaðinum mun hafa hverfandi áhrif á markaðsverð. u Hver kaupandi og seljandi tekur markaðsverð sem gefið.

4. Þýðing frjálsrar samkeppni Kaupendur og seljendur á sam- keppnismörkuðum verða að markaðsverð sem gefið. (They are price takers).

5. Tekjur fyrirtækja í samkeppni. Heildartekjur (Total revenue) hjá fyrirtækjum eru söluverð einingar margfaldað með seldum einingum. TR = (P X Q)

6. Tekjur fyrirtækja í samkeppni. Heildartekjur er því hlutfall af því magni sem er framleitt.

7. Tekjur fyrirtækja í samkeppni. Meðal-tekjur sýna hversu miklar tekjur fyrirtækið fær fyrir dæmigerða framleiðslueiningu.

8. Tekjur fyrirtækja í samkeppni. Í fullkominni samkeppni eru meðaltekjur jafnar verði vörunnar.

9. Tekjur fyrirtækja í samkeppni. Jaðartekjur (Marginal revenue) er sú breyting í heildartekjum sem hlýst af einni seldri einingu til viðbótar. MR =  TR/  Q

10. Tekjur fyrirtækja í samkeppni. Jaðartekjur er jafnar verði vörunnar hjá fyrirtækjum í fullkominni samkeppni.

11. Heildar-, meðal-, og jaðar tekjur hjá fyrirtæki í samkeppni.

12. Hagnaðarhámörkun hjá fyrirtæki í samkeppni. u Markmið fyrirtækja er að hámarka hagnað. u Það þýðir að hvert fyrirtæki vill framleiða það magn sem hámarkar bilið á milli heildarkostnaðar og heildartekna.

13. Hagnaðarhámörkun: Talnadæmi

14. P = AR = MR P=MR 1 MC Hagnaðarhámörkun hjá fyrirtæki í samkeppni... Quantity 0 Costs and Revenue ATC AVC Q MAX The firm maximizes profit by producing the quantity at which marginal cost equals marginal revenue. MC 1 Q1Q1 MC 2 Q2Q2.

15. Hagnaðarhámörkun hjá fyrirtæki í samkeppni Hagnaður er hámarkaður þegar jaðartekjur eru jafnar jaðar- kostnaði.

16. Hagnaðarhámörkun hjá fyrirtæki í samkeppni Þegar MR > MC  auka Q Þegar MR < MC  auka Q Þegar MR = MC  Hagnaður er hámarkaður.

17. Jaðar-kostnaðar-ferillinn og framleiðsluákvarðanir fyrirtækja.... Quantity 0 Costs and Revenue MC ATC AVC Q1Q1 P 1 P 2 Q2Q2 This section of the firm’s MC curve is also the firm’s supply curve.

18. Hvenær á að hætta framleiðslu þegar til skemmri tíma er litið? u Fyrirtækið gæti tekið það ráð að hætta framleiðslu um skamman tíma vegna markaðsaðstæðna eða hráefnisskorts. (A shutdown). u Þegar til lengri tíma er litið gæti fyrirtækið tekið þá ákvörðun að yfirgefa markaðinn. (Exit)

19. Að hætta starfsemi skamman tíma. Fyrirtækið veltir fyrir sér sokknum kostnaði (sunk costs) ef hætta á starfsemi fyrir fullt og allt, en lítur framhjá honum ef stöðva á framleiðsluna í skamman tíma. u Sokkinn kostnaður er kostnaður sem þegar hefur verið stofnað til og ekki er hægt fá til baka.

20. Að hætta starfsemi skamman tíma. u Fyrirtækið hættir að framleiða (shutdown) ef tekjurnar nægja ekki fyrir breytilegum kostnaði. Shut down if TR < VC Shut down if TR/Q < VC/Q Shut down if P < AVC

21. Að hætta starfsemi skamman tíma.... Quantity ATC AVC 0 Costs MC If P < AVC, shut down. If P > AVC, keep producing in the short run. If P > ATC, keep producing at a profit. Firm’s short-run supply curve.

22. Að hætta starfsemi skamman tíma. Sá hluti jaðarkostnaðurferilsins sem liggur ofan við meðal breyti- legan kostnað er skammtíma framboðsferill fyrirtækja í samkeppni.

23. Langtíma-ákvörðun um að leita inngöngu eða yfirgefa markað. u Þegar til lengri tíma er litið mun fyrirtækið hætta fyrir fullt og allt, ef heildartekjur eru lægri en heildarkostnaður. Exit if TR < TC Exit if TR/Q < TC/Q Exit if P < ATC

24. Langtíma-ákvörðun um að leita inngöngu eða yfirgefa markað u Fyrirtæki mun leita hófanna í nýrri atvinnugrein ef það er arðsamt. Enter if TR > TC Enter if TR/Q > TC/Q Enter if P > ATC

25. Langtíma-framboðs-ferill hjá fyrirtæki í samkeppni.... Quantity MC = Long-run S ATC AVC 0 Costs Firm enters if P > ATC Firm exits if P < ATC

26. Langtíma-framboðs-ferill hjá fyrirtæki í samkeppni Langtíma-framboðsferill (long- run supply curve) er sá hluti jaðarkostnaðarferilsins sem liggur ofan við meðal heildarkostnað.

27. Langtíma-framboðs-ferill hjá fyrirtæki í samkeppni... Quantity MC ATC AVC 0 Costs Firm’s long-run supply curve

28. Langtíma-framboðs-ferill hjá fyrirtæki í samkeppni u Skammtíma framboðsferill u Sá hluti jaðarkostnaðarferilsins sem liggur ofan við meðal breytilegan kostnað. u Langtíma framboðsferill u Sá hluti jaðarkostnaðarferilsins sem liggur ofan við lágmark meðal heildar kostnaðarferilsins.

29. Profit Q Að mæla hagnað hjá fyrirtæki í samkeppni.... Quantity 0 Price P = AR = MR ATCMC P ATC Profit-maximizing quantity a. A Firm with Profits

30. Loss Að mæla hagnað hjá fyrirtæki í samkeppni... Quantity 0 Price P = AR = MR ATCMC P Q Loss-minimizing quantity ATC b. A Firm with Losses

31. Framboð á samkeppnismarkaði. Heildar-framboð á markaðinum jafngildir samanlögðu framboði allra þeirra fyrirtækja sem starfa á nefndum markaði.

32. Short Run: Markaðsframboð þegar fjöldi fyrirtækja er fasti. u Á hverju gefnu verði mun hvert fyrirtæki framleiða á þeim punkti þar sem jaðarkostnaður jafngildir verði. u Markaðs framboðsferillinn endurspeglar jaðarkostnaðarferla einstakra fyrirtækja.

33. Short Run: Markaðsframboð þegar fjöldi fyrirtækja er fasti.... (a) Individual Firm Supply Quantity (firm) 0 Price (b) Market Supply Quantity (market) Price 0 Supply MC 1.00 $2.00 100200 1.00 $2.00 100,000200,000

34. The Long Run: Fjöldi fyrirtækja er breytilegur. u Fyrirtæki mun koma inn á markaðinn eða yfirgefa hann allt þar til hagnaður er ekki lengur til staðar. u Þegar til lengri tíma er litið mun verð jafngilda lágmarks meðalkostnaði. u Framboðsferillinn til lengri tíma er flatur við þetta verð.

35. The Long Run: Fjöldi fyrirtækja er breytilegur... (a) Firm’s Zero-Profit Condition Quantity (firm) 0 Price P = minimum ATC (b) Market Supply Quantity (market) Price 0 Supply MC ATC

36. The Long Run: Fjöldi fyrirtækja er breytilegur u Í kjölfar þess að ný fyrirtæki koma inn eða gömul hætta rekstri, munu þau fyrirtæki sem enn starfa ekki hafa neinn hagnað. u Nýir aðilar munu koma inn, allt þar til markaðsverð jafngildir meðal heildar kostnaði. u Í langtímajafnvægi munu fyrirtækin því haga framleiðslu sinni á sem hagkvæmastan máta.

37. Fyrirtækin halda áfram þrát fyrir engan hagnað. u Hagnaður jafngildir tekjum að frádregnum heildarkostnaði. u Heildarkostnaður tekur alls fórnarkostnaður. u Í því jafnvægi þegar hagnaður er enginn, munu eigendurnir samt fá umbun fyrir þann tíma og peninga sem þeir hafa fjárfest í fyrirtækinu og verða að verja til þess að halda því gangandi.

38. Skammtíma aukning í eftirspurn. u Aukning í eftirspurn hækkar verð og markaðsframboð þegar til skemmri tíma er litið. u Fyrirtækin hagnast vegna þess að verðið er nú hærra en meðal heildarkostnaður.

39. Skammtíma aukning í eftirspurn... Market Firm Quantity (firm) 0 Price MC ATC P1P1 Quantity (market) Price 0 D1D1 P1P1 Q1Q1 A S 1 Long-run supply (a) Initial Condition P

40. D2D2 Skammtíma aukning í eftirspurn... Market Firm Quantity (firm) 0 Price MCATC P1P1 Quantity (market) Price 0 D1D1 P1P1 Q1Q1 A S1S1 Long-run supply (b) Short-Run Response Q2Q2 B P2P2 P2P2 Profit

41. Skammtíma aukning í eftirspurn Market Firm Quantity (firm) 0 Price MCATC P1P1 Quantity (market) Price 0 D1D1 P1P1 Q1Q1 A S1S1 Long-run supply (c) Long-Run Response D2D2 B Q2Q2 P2P2 S2S2 C Q3Q3

42. Hvers vegna er langtíma framboðsferillinn upphallandi? u Sumt af þeim aðföngum sem eru notaðir í framleiðslunni er ef til vill takmörkuð. u Kostnaður fyrirtækja gæti verið mismunandi.

43. Jaðar- fyrirtæki Jaðar-fyrirtæki (Marginal firm) er fyrirtæki sem myndi yfirgefa markaðinn ef verðið væri aðeins lægra.

44. Samandregið u Because a competitive firm is a price taker, its revenue is proportional to the amount of output it produces. u The price of the good equals both the firm’s average revenue and its marginal revenue.

45. Samandregið u To maximize profit a firm chooses the quantity of output such that marginal revenue equals marginal cost. u This is also the quantity at which price equals marginal cost. u Therefore, the firm’s marginal cost curve is its supply curve.

46. Samandregið u In the short run when a firm cannot recover its fixed costs, the firm will choose to shut down temporarily if the price of the good is less than average variable cost. u In the long run when the firm can recover both fixed and variable costs, it will choose to exit if the price is less than average total cost.

47. Samandregið u In a market with free entry and exit, profits are driven to zero in the long run and all firms produce at the efficient scale. u Changes in demand have different effects over different time horizons.