1. AFAMS EO 009.01 Managing Expired Medications (Dari) 01/09/2013

2. AFAMS Importance of Lesson (Dari) As previously discussed, expired medications can have negative impacts on patient care. After the expiration date the potency of the medication cannot be guaranteed. For medications used to treat infections this can lead to insufficient treatment and possibly death. This lesson will teach how to handle and account for expired medications. AFAMS Insert Dari

3. AFAMS Overview EO 009.01 (Dari) Identifying expired medications Segregating expired medications Accounting and disposal Lesson Review Quiz AFAMS Insert Dari

4. AFAMS Defining Expiration Dates Dari The expiry date usually means that you shouldn’t take the medicine after the end of the month given. –E.g. expiry date is ‘January 2015’, you shouldn’t take the medicine after January 31 2015. May be written on the medication packaging as: –expiry –expiry date –expires –exp –exp date –use by –use before Expiry dates are based on the Stability of the medication. AFAMS Insert Dari NHS

5. AFAMS Stability Dari Stability of a pharmaceutical product is defined by USP-NF as the: “extent to which a product retains, within specified limits and throughout its period of storage and its use (i.e., its shelf life), the same properties and characteristics that it possessed at the time of manufacture.” Five types of stability: chemical, physical, microbiological, therapeutic and toxicological. Stability is based on the medication being stored under the manufacturer’s recommended conditions. Pharmacy Tech News

6. AFAMS Stability Dari Chemical stability: the chemical structure of the active ingredient remains intact and that the potency is acceptable. (retains 90% potency) Physical stability: the way the product appears (e.g., discoloration), tastes and smells, and if the product remains a solution or suspension. Microbiological stability: the sterility of the product (remains free of bacterial or fungal growth. Therapeutic stability: the product is able to exert the same actions in the body, leading to its effects against the disease it is intended to treat. Toxicological stability: an increase in toxicity does not occur as time passes. Pharmacy Tech News

7. AFAMS Simple Stability Tests Pharmacy Tech News

8. AFAMS Potency Dari The drug must continue to maintain its potency up to its expiry date. In the United States and Canada the potency is stated in the drug monograph used to gain licensing approval. Potency: “ is a measure of drug activity expressed in terms of the amount required to produce an effect of given intensity” A highly potent drug evokes a larger response at low concentrations, while a drug of lower potency evokes a small response at low concentrations. (ie. morphine vs codeine) Wikipedia AFAMS Insert Dari

9. AFAMS “Use by” Date If a medicine has a use by or use before date: –Don’t take the medicine after the end of the previous month. –E.g. Use by date: January 2015, don’t take the medicine after December 31 2014. NHS

10. AFAMS Short Expiry Dates Some medicines are given a short expiry date, such as: –prepared antibiotic mixtures: when the pharmacist adds water to powdered antibiotic, it changes the stability of the product and the pharmacist will give it an expiry date of one or two weeks, depending on the product –eye drops: these are usually given an expiry date of four weeks after first opening the container because your eyes are particularly sensitive to any bacteria that might get into the eye drops The short date becomes the new expiry date. The short date should be specified by the drug manufacturer in the package leaflet or on the package. NHS

11. AFAMS Medications After Expiry Date Dari After the expiration date most oral medications do not pose major safety concerns. The most common consequence of an expired medication is loss of potency and thus effectiveness. This is a major concern for antibiotics, seizure and transplant medications. Tetracycline (antibiotic) is stated to cause nephrotoxic metabolites if used after the expiry date. –However, this is debateable. Pharmacy Tech News

12. AFAMS Moisture Dari Can significantly impact stability. To reduce the impact of moisture manufacturers will: –Add a packet of desiccant to drug bottles –Package medication in sealed blister packs. (Leave medication in the blister packs until needed) Pharmacy Tech News

13. AFAMS Package Expiration Dating Dari Expiry Dates should be written on both the external and internal packaging. Recommended format: –year-month-day Acceptable abbreviation: –last two digits of the year, two letters for the month, and two digits for the actual day of the month, if required. Unless the actual day of expiration is required, year- month is sufficient, with the last day of the month assumed. Health Canada

14. AFAMS Package Expiration Dating Dari Expiry dates should be on the external and internal package. Recommended format: –year-month-day Acceptable abbreviation: –last two digits of the year, two letters for the month, and two digits for the actual day. –JA, FE, MR, AL, MA, JN, JL, AU, SE, OC, NO, DE. Unless the actual day of expiration is required, year- month is sufficient, with the last day of the month assumed. Examples: 2009 April 30, 09AL30, or 09AL. Health Canada

15. AFAMS Gregorian vs Persian Calendar Dari Expiry dates are written in Gregorian style: –E.g. 20 September 2013 If using a Persian Calendar you must convert: –E.g. 29 Shahrivar 1392

16. AFAMS When to Check Expiry Dates Dari Receipt of an order Shipping an order Dispensing medication to: –Patient –Nurse –Ward Providing Ward stock Whenever in doubt

17. AFAMS Ward Stock NMH Pharmacy SOP

18. AFAMS MMQC Messages for Quality Control Dari

19. AFAMS پیام های (MMQC) نشر پیام های کنترول کیفیت مواد طبی به سطح ملی. محتوی معلومات از سیسم منفعت عمومی. شناسائی توسط یک نمبر مسلسل که ار آغاز جنتری سال شروع شده باشد. بطور مسال ، MMQC 1387-0001 OTSG Medical Materiel Quality Control (MMQC) message MMQC Messages disseminated Nation - Wide Contain information of system wide interest Identified by a numbering sequence that starts in the beginning of each calendar year, for example, MMQC 1387-0001

20. AFAMS توقف تجهیزات طبی. گسترش دوره زخیره مدت ذخیره ( موثریت تاریخ انقضا ). حالت آموزش. معلومات بااهمیت دیگر کنترول کیفیت. پیام های (MMQC) محتوی معلومات از سیسم منفعت عمومی. قرار ذیل اند : MMQC messages contain information of system-wide interest. This includes: Suspension of medical materiel. Extension of storage time periods (potency expiration dates). Disposition instructions. Other significant QC information.

21. AFAMS مسولیت های جوزتام فعالیت های که تحت سیستم غیر اتوماتیک قرار دارد باید دارای یک سیستم شماره ای باشد. Activities under a manual system must maintain a register in numerical sequence معلومات کلیدی که شما از مسج های (MMQC) نیاز دارید از : Key Info you need from a MMQC message 1) تاریخ دریافت... 2) نمبر پیام....... 3) نمبر ستاک ملی. 4) فهرست علایم... 5) عمل لازم......... 6) ملاحظات.......... Unit Responsibility 1)Date received. 2)Message number. 3)National Stock Number. 4)Nomenclature. 5)Action required. 6)Remarks. کورس ادراه و منجمنت لوجستیک صحی اردوی ملی

22. AFAMS از دست دادن یک پیام از دست دادن پیام ها : ایجاد عمل پی گیری از طریق بخش لوجستیک ریاست صحیه. Missing a Message?? Missing Messages: Initiate tracer action through the OTSG G4 کورس ادراه و منجمنت لوجستیک صحی اردوی ملی

23. AFAMS بررسی تدریس کدام سازمان مسئول پخش اصلی پیام های کنترول کیفیت خواهد بود؟ نمبر مسلسل پیام های کنترول کیفیت از کجا شروع میشود؟ Checks On Learning Which organization is responsible for the initial dissemination of Quality Control Messages? Quality control messages are numbered in sequence starting from?

24. AFAMS انواع مدت ذخیره سازی Types Storage Periods

25. AFAMS چهار قسم نوع I معیاد نگهداری اقلام نوع II معیاد نگهداری اقلام ارزیابی زخیره کردن اقلام زنده کمترین اقلام تازه وقابل استفاده The 4 Types TYPE I Shelf Life Item TYPE II Shelf Life Item Estimated Storage Life Item Minimum shelf-life items

26. AFAMS نوع I معیاد نگهداری اقلام تعریف : تایپ 1 معیاد نگهداری اقلام. شامل اقلامی میشود که دارای دوره قطعی و ثابت نگهداری بوده که ذریعه تاریخ انقضا به پایان میرسد. معمولاً این اقلام را اقلام که قابلیت تمدید معیاد مصرف ندارند شمرده اند مگر در حالاتی که به مقدار زیاد به منظور وقایع عاجل ذخیره شده باشند. در اینصورت اقلام متذکره شاید برای پروگرام تمدید معیاد نگهداری کاندید گردد. Definition: Type I items are items of supply that have definite storage periods terminated by expiration dates. Routinely, these supply items may not be able to be extended, except when large quantities are being stored for contingency purposes نوع I معیاد نگهداری اقلام توسط ” 01 “ در قسمت های چهارم و پنجم کود تشکیلاتی کتگوری تجهیزات مشخص گردیده و توسط یک حرف الفبا در کود معیاد نگهداری شناسائی میگردد. Type I shelf life items are identified by "01" in the fourth and fifth positions of the materiel category structure code (MCSC) and by an alpha character in the shelf life code (SLC). Type I Shelf Life Item

27. AFAMS 27 نوع II معیاد نگهداری اقلام تعریف : این تایپ شامل اقلامی میباشد که دارای دوره نگهداری معین که بواسطه تاریخ انقضا به اتمام میرسد، میباشد ولی امکان دارد که بعد ازبررسی معینه ویا تجدید فعالیت معیاد نگهداری آن تمدید شود. Definition: items of supply that have definite storage periods terminated by expiration dates that may be extended after prescribed inspections or restorative actions. انتخاب نوع II معیاد نگهداری اقلام میتواند بعد از تکمیل کردن اقدامات به سطح وسعت پیدا کند selected Type II shelf life item can be extended after accomplishing prescribed actions at the local level TYPE II Shelf Life Item

28. AFAMS نوع II معیاد نگهداری اقلام توسط عدد 2 در محل پنجم کود ساختاری کتگوری تجهیزات شناسائی میگردد TYPE II Shelf Life Item Identified by a “2” in the fifth position of the Materiel Category structure code (MATCAT)

29. AFAMS بر آورد انبار قابل استفاده اقلام شامل درین گروپ دارای دوره نگهداری تخمینی بوده و انتظار میرود که در جریان این مدت قابلیت استفاده خود را حفظ میکند. این اقلام توسط " 03 " و یا " 08 " در قسمت های چهارم و پنجم کود نشکیلاتی کتگوری عینیات و علامه صفــر در کود معیاد نگهداری مشخص میگردد. این اقلام توسط ” 03 “ و ” 08 “ در موقیعت چهارم و پنجم کود تشکیلاتی کتگوری تجهیزات مشخص میگردد و توسط علامت صفر در کود معیاد نگهداری شناسائی میگردد. Estimated Storage Life Item Estimated storage-life items are items of supply with estimated storage periods, during which the items are expected to retain their serviceable qualities. These items are identified by "03" or "08" in the fourth and fifth positions of the MCSC and by a zero in the SLC. These items are identified by "03" or "08" in the fourth and fifth positions of the MCSC and by a zero in the SLC.

30. AFAMS کمترین تاریخ معیاد نگهداری اقلام آن نوع عینیات طبی که دارای تاریخ قابلیت با کمترین معیاد نگهداری قابل قبول در تآمینات میباشد. کمترین قابلیت معیاد نگهداری بواسطه کود معیاد نگهداری مشخص شده و دربخش ذیل چاپ شده است. ( به پالیسی 23 - کمترین توان معیاد قابل استفاده قابل قبول برای تدارکات ) Minimum Shelf- Life Item Minimum shelf-life items are shelf-life medical materiel that have potency dates with the minimum shelf- life potency acceptable for procurement. (see OTSG POLICY - 23 Minimum Shelf-life Potency Acceptable for Procurement). کورس ادراه و منجمنت لوجستیک صحی اردوی ملی

31. AFAMS شرایط کود های معیاد نگهداری اقلام شرایط کود “A” دلالت به بیشتر از 6 ماه تاریخ قابل استفاده میکند. شرایط کود “B” دلالت به 3 الی 6 ماه تاریخ قابل استفاده میکند. شرایط کود “C” دلالت به کمتر از 3 ماه تاریخ قابل استفاده میکند. Shelf-life condition codes Condition code "A" signifies more than 6 months of remaining shelf life. Condition code "B" signifies 3 to 6 months of remaining shelf life. Condition code "C" signifies less than 3 months of remaining shelf life.

32. AFAMS Segregating Expired Medications Dari  Despite the above actions the expiration of medications can still occur.  When this does occur the expired medications need to be segregated from non-expired medications to prevent their use. NMH Pharmacy SOP

33. AFAMS MEDCOM Policy Dari Expired items must be separated from other pharmaceuticals. The location must be marked “Do Not Use; Expired Medications” in order to prevent accidental distribution or dispensing. OTSG Expired Medications Policy زمانیکه ادویه نزدیک به تاریخ گذشته شود ، یا تاریخ گذشته ، یا غیر قابل استفاده باشد ، اجناس باید از دیگر ادویه ها جدا گردد. موقعیت ادویه باید علامت گذاری گردد، از ادویه تاریخ گذشته ، بخاطر جلوگیری از توزیع یا مصرف اتفاقی ادویه تصمیم اتخاذ گردد. ادویه تاریخ گذشته ممکن دارای کیفیت پایین دوایی ، غیر موثر و تهدید کننده حیات ( انتی بیوتیک ها ، ادویه هایکه جهت پیوند اعضا و ادویه های امراض صرعه میباشد). اثرات معکوس ادویه مربوط به تاریخ انقضائ ادویه ( مانند : تبدیل شدن تتراسکلین به مواد سمی در حالات عدم فعالیت کلیه ها) نیز قابل پیشبینی می باشد.

34. AFAMS Under Control/ Controlled Drugs Dari Similar to other medications expired Under Control medications must be segregated but, must also be kept secure. Destruction of Under Control medications must be accounted for in the Perpetual Log. At minimum: –Segregate expired medications –Once destroyed indicate destruction in the log with the signatures of witnesses. OTSG Expired Medications Policy Insert Dari

35. AFAMS MEDCOM Policy Dari The National and Regional Class VIII Medical Depots will accept expired or unserviceable pharmaceuticals from the regional entities each depot supports (e.g. National Medical Hospital, Regional Hospitals, Polyclinics, Troop Medical Clinics, Battalion Aid Stations and Medical Platoons). Expired or unserviceable pharmaceuticals will be turned into the National and Regional Medical Depots via the use of a MoD Form 9 (per Decree 4.2, paragraph 8). The organization maintaining MoD Form 4 register will issue a document number for the MoD Form 9. OTSG Expired Medications Policy دیپو ملی مرکزی ، دیپو های ساحوی صحی و بخش های لوژستیک های اکمالات طبی ادویه تاریخ گذشته یا غیر قابل استفاده را از مسئولین ساحوی هر دیپو حمایوی یا دیپو های مراکز صحی ( مانند. شفاخانه سردار محمد داود خان ، شفاخانه های ساحوی ، پولیکلینیک ها ، کلینیک های گارنیزیون، بخش های صحی کندک ها ، تولی های ، بلوک ها و دلگی های صحی) را می پذیرد. ادویه های تاریخ گذشت و ادویه های غیر قابل استفاده با استفاده از فورم -9 - وزارت دفاع ملی ( در حکم شماره 4. 2 پراگراف 8 می باشد) دوباره به دیپوی ملی مرکزی و دیپو های ساحوی حمایوی صحی میتواند مستردد گردد. ارگان یا نهاد که ادویه را نگهداری می نماید ، فورم 4- ثبت و راجستر وزارت دفاع ملی اسناد را برای فورم 9- وزارت دفاع توزیع می نمایید.

36. AFAMS NMH Destruction Procedures Dari NMH Pharmacy SOP OTSG allows Commanders of a facility to destroy Under Control Drugs

37. AFAMS NMH Destruction Procedures Dari NMH Pharmacy SOP

38. AFAMS NMH Destruction Procedures Dari NMH Pharmacy SOP

39. AFAMS Class VIII Warehouse Policy Dari OTSG Expired Medications Policy

40. AFAMS Class VIII Warehouse Policy Dari OTSG Expired Medications Policy

41. AFAMS Questions Dari

42. AFAMS Review Dari

43. AFAMS Questions Dari

44. AFAMS Quiz Dari

45. AFAMS Quiz (Assessment) Dari Formative Assessment: Not marked Used to assess the students understanding of the use of temperature logs. Students will be required to record various temperatures in a temperature log and state what action is required, if any. Instructor to provide quiz. Answers and feedback will be given to the students after the quiz. Insert Dari

46. AFAMS End of EO Dari