1. KILUSANG LANGHAP
GINHAWA

2. MODULE 1

3. Mga Kailangan ng Tao Para Manatiling Buhay
Ano ang mga bagay na kailangan ng tao para manatiling buhay.? Desired answers: TUBIG, PAGKAIN AT HANGIN.
Ang hanging nilalanghap ay mayaman sa oxygen. Hindi mabubuhay ang isang tao o hayop kung walang oxygen. Kailangan ng katawan ang oxygen para manatiling aktibo.
Kailangan namang humingang palabas upang maalis sa katawan “maruming hangin” na tinatawag na carbon dioxide. Masama ang epekto ng carbon dioxide kapag nanatili sa loob ng katawan-maaaring makamatay ito.

4. LUNG ANATOMY
Ito ang larawan ng ating baga, na nahahati sa dalawa, ang kanan at ang kaliwang bahagi, na ipinagdudugtong ng trakea o “wind pipe”. Gaya ng nasabi ko, sa ating paghinga, ang ang hangin ay pumapasok sa ating ilong at bibig, at tumutuloy pababa sa ating trakea. Pagkatapos, ito’y nagdaraan sa dalawang malaking tubo, isa sa kanan at isa sa kaliwa, papunta sa mas maliliit na tubo hanggan ang hangin ay makarating sa dulo ng mga tubong ito na tinatawag na “air sacs” kung saan ang oxygen ay nahahalo sa ating dugo upang makarating sa iba’t ibang parte ng ating katawan. Pagkatapos nito, ang maruming hangin (carbon dioxide) na nagamit na ng ating katawan ay lumalabas sa ating baga sa kabaligtarang ayos, ibig sabihin mula sa maliliit na tubo, patungo sa mas malaking tubo hanggang sa mailabas sa ating bibig at ilong.

5. Proseso ng paghinga ng taong walang karamdaman sa baga
Proseso ng paghinga ng taong walang karamdaman sa baga. Ganito ang Normal na paghinga.
Normal na Paghinga

6. Ito naman ang proseso ng paghinga ng taong may Hika.
Paghinga ng may Hika

7. Ano ang Nagaganap Kapag May Hika?
Sensitibo
Sakal
Ipagpalagay natin na ang daanan ng paghinga ay isang pangkaraniwang tubo. Ang isang normal na daanan ng hangin ay maluwang dahil ang mga masel na nakapulupot dito ay relaks, may manipis na na dingding sa paligid nito, at sapin sa loob ay kulay rosas at may kakaunting plema, kayat ang daanan ng paghinga ay maluwag upang madali para sa hangin ang makalabas-pasok dito. Ang mga normal na tubo ng baga ay hindi rin maaapektuhan ng mga bagay na nasa kapaligiran; hindi sila sensitibo o maselan.
Ngayon naman, ganito ang larawan ng daanan ng hagnin ng isang may hika na kasalukuyang inaatake o kaya’y may hika na hindi kontrolado.
TANDAAN: mayroong TATLONG proseso na nagaganap kapg may hika: (SMS)
SAKAL – ang danan ng paghinga ay sumisikip dahil grabeng higpit ang pagkapulupot ng mga masels na nakapalibot, kaya parang sinasakal ang mga tubo ng baga. Dahol dito, hirap ang paghinga ng pasyente.
MAGA – ang daanan ng hangin ay namamaga, kung saan ang sapin sa loob nito ay namumula, kumakapal at naglalabas ng maraming plema. Ang dingding at paligid ay napakakapal din.
SENSITIBO – ang mga tubo ng baga ng isang taong may hika ay napakasensitibo o maselan. Sa sandaling nalantad ang mga ito sa mga bagay-bagay sa ating paligid tulad ng usok ng sigarilyo, alikabok at iba pa, sumisikip ang daanan ng hangin dahil sa sakal ng mga masel at pamamaga ng tubo.
Maga

8. Dahil sa tatlong pagbabagong ito sa daanan ng ating paghinga, ang daloy ng hangin ay nasasarhan o nahahadlangan at nakakaramdam tayo ng mga sintomas ng hika. Pinakikita sa larawang ito ang kaibahan ng tubo na normal at tubo na may hika.

9. Sintomas ng Hika Hingal, ubo, pito/huni, sikip Pasumpong-sumpong
Mas malala sa gabi, paggising sa umaga at pagkatapos ng ehersisyo

10. TANDAAN! Sinyales at sintomas ng hika ay pasumpong-sumpong
Ang mga sintomas ay karaniwang nangyayari at
nagiging malala sa gabi, sa pag-gising sa umaga at
pagkatapos mag – ehersisyo.
Hindi lahat ng hika ay nakakaramdam ng pagpito / paghuni
ng baga
Para sa iba, ang tangi nilang sintomas ay palagiang pag - ubo
Hindi lahat ng nakakaranas ng paghuni ng baga ay may hika.
Mahalagang malaman na sa tamang paggagamot ang mga sintomas ng
hika ay malulunasan. Dapat tandaan na ang kailangang bigyang lunas
kahit na bahagyang sintomas ng hika upang maiwasan ang pag-grabe nito

11. “Triggers” ng Hika Kurtina Unan Kumot Dust Mite Laruan Karpet
Pagwawalis
Anu-ano ang mga bagay sa kapaligiran ang maaaring makapagpapasimula o nagpapaatake ng hika?
Bookshelves
Higaan

12. “Triggers” ng Hika Sigarilyo Ipis Polusyon Balahibo ng Pusa Pollen
ng Aso
Balahibo ng kabayo

13. “Triggers” ng Hika Labis na Emosyon Pagkain Pabago bago na panahaon
Ehersisyo
Impeksyon
Molds

14. ? ILAN??? HINDI KA NAG-IISA!!! ISA SA SAMPUNG MATATANDANG PINOY
TATLO SA SAMPUNG
BATANG PINOY
HINDI KA NAG-IISA!!!

15. ANONG EDAD?
> 45 y/o
(20%)
< 15 y/o
(50%)
15-44 y/o
(30%)

16. Genes (lahi) EWAN KO…… KAHIT SINO Allergy BAKIT? SINO? BAKIT AKO PA?
Nalantad sa triggers

17. WALA NA AKONG
PAG – ASA?
HINDI, HA!!!
Tamang paggamot
Mabibisang gamot

18. NAKAKAHAWA BA ANG HIKA?
HINDING
HINDI!

19. NAKAKAMATAY
BA ANG HIKA?
OO!
Kung mapapabayaan
Kung hindi kontrolado

20. MODULE 2

21. Sitwasyon Ng Unang Pasyente
20 taong gulang
Isang beses sa isang linggo nagkakaroon ng sintomas
Sumisikip ang dibdib at humuhirap ang paghinga pagkatapos mag ehersisiyo
Hindi pa naoospital o nadadala sa Emergency Room dahil sa hika
May 1,000 pesos
May gustong bilhing bagong sapatos

22. Sitwasyon Ng Pangalawang Pasyente
40 taong gulang
May hika mula pagkabata
Halos araw – araw sinusumpong
May gabing nagigising dahil sa hika
2 beses nadala sa ER dahil sa hika
May 2,000 pesos
May gustong bilhing bagong damit at sapatos

23. Sitwasyon ng Pangatlong Pasyente
30 taong gulang
Mahilig manigarilyo
3 beses sa isang linggo sinusumpong lalo na pagkatapos mag ehersisyo
Nagigising sa gabi dahil sa sumpong ng hika
May 200 pesos
Ubos na ang pakete ng sigarilyo

24. Ang Mga Gamot sa Hika Pang-Aksyon Agad: Kontra-sakal at Kontra-sikip
Pang-Bantay Alalay: Kontra-maga or Kontra-sensitibo
Bronchodilators
Steroids

25. KONTRA – MAGA AT SENSITIBO Gamot na pangbantay alalay
KONTRA – SAKAL
A. Gamot na pang aksyon agad
Blue or green inhaler
B. Gamot na pangdagdag ginhawa
Tabletang bronchodilator
KONTRA – MAGA AT SENSITIBO
Gamot na pangbantay alalay
red, brown, o orange inhaler
tabletang steroid

26. Bakit mas mainam ang mga nilalanghap kaysa sa mga iniinom na gamot?
mabilis ang epekto
mabagal ang epekto
diretso sa baga
kumakalat sa buong katawan
maliit na dosis
mas maraming dosis
kaunting di – kanais – nais na epekto
mas maraming di – kanais – nais na epekto
sa bawat dosis, mas matipid
mas magastos sa pangmatagalang gamit

27. MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD NA NILALANGHAP
SALBUTAMOL
Ventolin (MDI)
Ventolin (ROTAHALER)
Ventolin (DISKHALER)
Librentin (MDI)

28. MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD NA NILALANGHAP
FORMOTEROL
SALMETEROL
Oxis (TURBUHALER)
Serevent (MDI)

29. MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD NA NILALANGHAP
TERBUTALINE
Bricanyl (MDI)
Bricanyl (TURBUHALER)
FENOTEROL + IPRATROPIUM
Berodual (MDI)
IPRATROPIUM + SALBUTAMOL
Combivent (MDI)

30. MGA GAMOT NA KONTRA – SAKAL NA PANG AKSYON AGAD NA INIINOM
SALBUTAMOL
TERBUTALINE
Volmax
Ventolin
Bricanyl
Librentin
THEOPHYLLINE
-Unidor, Asmasolon,
Theovent, Theodor atbp

31. MGA GAMOT NA KONTRA – MAGA AT SENSITIBO NA PANG AKSYON AT BANTAY ALALAY NA NILALANGHAP
Symbicort (Turbuhaler)
Seretide (Rotadisk)
Budecort (Turbuhaler)
Flixotide (MDI)

32. MGA GAMOT NA KONTRA – MAGA AT SENSITIBO NA PANG AKSYON AT BANTAY ALALAY NA INIINOM
PREDNISONE
METHYLPREDNISOLONE (MEDROL)
BETAMETHASONE (CELESTONE)
KAILAN ITO GINAGAMIT:
Pangkontrol ng lumalalang atake ayon sa
“Asthma Action Plan”
Para sa grabeng hika na di kaya kontrolin ng
inhaler

33. PATNUBAY SA WASTONG PAGGAMIT NG KONTRA-MAGA NA INIINOM
Gamitin lamang ayon sa payo ng duktor
Regular na follow up sa duktor habang
ginagamit ito
Huwag lalampas sa dalawang linggo ang
pag- inom nito

34. Mga nangyayari sa mga Umaabuso ng Steroid
Acne
Tumataba

35. Mga nangyayari sa mga Umaabuso ng Steroid
Sakit ng Ulo
Panghihina ng katawan at ng resistensya
Madaling mabali ang Buto

36. Mga nangyayari sa mga Umaabuso ng Steroid Paghinto ng Adrenal Glands
Katarata
Mainitin ang Ulo
Paghinto ng Adrenal Glands

37. TANDAAN:
Ang “oral steroid” ay mura, ngunit hindi basta basta ang paggamit
Sa matagalang paggamit o pag-inom ng mataas na dosis, kumakalat ito sa katawan at maaaring lumantad ang mga di-kanais-nais na epekto
Kung matagal nang ginagamit ang oral steroid (mahigit sa dalawang linggo), huwag basta huminto sa pag-inom. Kumunsulta sa duktor ukol sa tamang dahan-dahang paghinto.

38. MODULE 3

39. PALATANDAAN NG SUMPONG ubo at hirap sa paghinga
NG HIKA
Nalantad sa mga
“Triggers”
Nagigising dahil sa
ubo at hirap sa paghinga
Madaling hingalin
Naninikip ang dibdib
Nangangati at masakit
Ang lalamunan
Madalas at lumalalang
ubo lalo na sa gabi

40. Ang mga sumusunod ba ay angkop sa inyo?
Hindi mapalagay
Walang Tigil ang pagtulo
Ng sipon
Mas madalas na paggamit
Ng blue / green inhaler
Palatandaan ng simula ng atake ng hika.
Pagbaba ng inyong
“peak flow reading”

41. MGA PALATANDAAN NG HIKANG LUMALALA
Lumalala ang hika kahit gumamit na ng blue/green inhaler ng tatlon beses sa loob ng isang oras
Panandaliang epekto ng blue inhaler, at kailangang gumamit ulit ng wala pang apat na oras ang nakalipas
Paggamit ng blue/green inhaler ng mahigit sa talong beses sa loob ng 24 oras

42. Higit sa normal ang
Bilis ng paghinga
Nangangati at
Masakit ang mata
Madaling mapagod
Pagbahing
May lagnat
Masakit ang ulo

43. MGA PALATANDAAN NG HIKANG MAPANGANIB
Nadala sa ER dahil sa hika nitong nakalipas na taon
Naospital ng dahil sa hika nitong nakalipas na taon
Kasalukuyang gumagamit o pagtigil kumakailan ng prednisone o Medrol

44. MGA PALATANDAAN NG HIKANG MAPANGANIB
Ang bilang ng iyong peak flow ay bumababa o hindi bumubuti kahit nakagamit na ng blue inhaler
Napahinto ka sa paglalaro o pagtatrabaho at hindi na maituloy muli
Grabe na ang hirap sa paghinga
Ang labi o kuko ay kulay asul o abo

45. MGA PALATANDAAN NG HIKANG MAPANGANIB
Hindi umiige sa tamang paggamit ng mga gamot
May maraming suliranin personal, sa pamilya, sa trabaho o sa paaralan
Na-admit sa critical care unit (CCU) sa nakaraan dahil sa hika

46. Mga Hakbang Tungo sa Tamang Pangangalaga ng Hika
Alamin kung gaano kalala ang hika: gumamit ng peak flow meter
Kamtan ang pinakamahusay na kakayahan ng iyong baga

47. X Iwasan ang mga “triggers” ng hika
Gamitin ang mga mainam na gamot laban sa hika: kontra sakal at sikip, kontra maga at sensitibo

48. Alamin ang iyong pansariling plano sa pangangasiwa ng hika
Subaybayan ang iyong hika nang regular

49. ASTHMA ACTION PLAN

50. Asthma Action Plan: Green Zone
Ang peak flow ay mas mataas sa 80% ng iyong pinakamahusay na marka
Wala o kaunti ang mga sintomas na nararamdaman araw-araw na madali namang malunasan ng blue inhaler.
> 80%

51. Mga dapat gawin:
Ipagpatuloy ang iyong karaniwang gamot
Gamitin ang blue inhaler tuwing kailangan
Gamitin ang red / orange / brown / violet inhaler, ayon sa payo ng doktor

52. Asthma Action Plan: Yellow Zone
60-80%
Nagigising sa gabi dahil sa hika
Mas madalas na paggamit ng blue
inhaler

53. Mga dapat gawin:
Gamitin ang iyong blue inhaler nang regular sa loob ng 24 – 48 na oras
Dagdagan ang iyong red / brown / orange / violet inhaler hanggang maging kontrolado ang mga sintomas
Kung walang pagbabago sa mga nararamdaman o lumalala ang mga sintomas, simulan ang prednisone o Medrol (First dose only) at pagkatapos ay makipagkita kaagad sa doktor

54. Asthma Action Plan: Red Zone
< 60%
Kung ang peak flow ay mas mababa sa 60% ng iyong pinakamahusay na marka
May palatandaan ng lumalalang hika
Grabeng atake!

55. Mga dapat gawin:
Gamitin nang mas madalas ang blue inhaler
Dagdagan ang dose ng red inhaler
Simulan kaagad ang prednisone o methylprednisolone
Magpadala kaagad sa emergency room o ospital

56. Kaya ko na ang Hika Ko!
Langhap Ginhawa na!

57. The Philippine College of Physicians wishes to acknowledge the following for their invaluable efforts in the preparation of this module
Aileen Wang, MD Camilo Roa, Jr., MD Comprehensive Ambulatory Respiratory Rehabilitation Program (CARE) Pulmonary Section, Department of Medicine Philippine General Hospital