1. Bylbiau ’ r Gwanwyn i Ysgolion Canlyniadau ’ r archwiliad 2006-2013

2. Ers Hydref 2005 mae gwyddonwyr ysgol o Gymru benbaladr wedi bod yn cadw cofnodion tywydd a nodi pryd mae eu blodau yn ymagor fel rhan o astudiaeth hirdymor sy’n edrych ar effeithiau tymheredd ar fylbiau’r gwanwyn. Yr archwiliad

3. Eleni, rydym yn parhau i weithio gydag Ymddiriedolaeth Edina sy'n ariannu'r potiau a’r bylbiau, a byddwn yn ymestyn y project i Loegr a'r Alban! Cymerodd 88 ysgol ran eleni!

4. Rhoddodd yr ysgolion eu canlyniadau ar y we.

5. Yr astudiaeth hirdymor Mae’n hinsawdd a’n tymhorau’n newid. Dros y degawd neu ddau nesaf (a mwy gobeithio) rydym am i’r gwyddonwyr ysgol ddangos sut mae’r newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar amseroedd ymagor mewn bylbiau’r gwanwyn. Yn y tymor byr mae mwy na digon i’w astudio.

6. Diolch yn fawr! Mae Athro’r Ardd yn diolch yn fawr i’r holl wyddonwyr ysgol a anfonodd eu cofnodion atom ni eleni! Rydych chi i gyd yn Wyddonwyr Gwych!

7. Ysgolion fydd yn derbyn tystysgrifau: Auchtertool Primary School Cadoxton Primary School Christchurch CP School Duloch Primary School Eyton Church in Wales Primary School Freckleton CE Primary School Fulwood and Cadley Primary Harwell Primary School Holy Family RC Primary Hywel Da Primary School Ladybank Primary School Ladygrove Park Primary Lasswade Primary School Lever House Primary School Manor Primary School Medlar with Wesham CE Primary School Nether Kellet Primary School Northbourne CE Primary School Park Primary School RAF Benson Primary School Rishton Methodist Primary School Sherwood Primary School St John's Catholic Primary School St Nicholas Primary School Stepaside CP School Tor View Community Special School Weeton Primary School Windale Primary School Ysgol Capelulo Ysgol Gymunedol Dolwyddelan Ysgol Iau Hen Golwyn Ysgol Morfa Rhianedd Ysgol Pencae Bydd pob un yn derbyn tystysgrifau a phensiliau Gwyddonwyr Gwych.

8. Cydnabyddiaeth arbennig: Gwobrau: Bydd pob un yn derbyn tystysgrifau, pensiliau a hadau blodau’r haul. Brynhyfryd Junior School Bwlchgwyn CP School Darran Park Primary Gladestry CIW School Greyfriars RC Primary School Hawthornden Primary School Kilmaron Special School Lakeside Primary School Llangan Primary School Magor Church in Wales Primary School Milford Haven Junior School Newburgh Primary School Newport Primary School Rhydypenau Primary School Rogiet Primary School St Mary's Catholic Primary School (Wales) St Mary's RC Primary School (England) Stepping Stones Short Stay School Thorneyholme RC Primary School Ysgol Bodafon Ysgol Bryn Garth Ysgol Clocaenog Ysgol Deganwy Ysgol Hiraddug Ysgol Porth y Felin

9. Cymeradwyaeth uchel: Bydd pob un yn derbyn tystysgrifau, pensiliau, hadau blodau’r haul a hadau perlysiau. Balmerino Primary School Blaenycwm Primary School Britannia Community Primary School Coed-y-Lan Primary School Coppull Parish Primary School Dunbog Primary School Freuchie Primary School Glyncollen Primary School Henllys CIW Primary School Oakfield Primary School St Athan Primary School St Joseph's RC Primary School (Penarth) St Roberts Roman Cathlic Primary School Torbain Primary School Tynewater Primary School Westwood CP School Ysgol Gynradd Talybont Ysgol Nant y Coed Ysgol y Ffridd

10. Yn ail: Ysgol Balcurvie yn yr Alban Ysgol Sofrydd yng Nghymru Ysgol Stanford in the Vale yn Lloegr Gwobrau: taleb £40 i wario ar offer garddio ar Amazon.

11. Enillwyr 2013 Ysgol Gynradd Williamstown yng Nghymru SS Philip and James Primary School yn Lloegr Ysgol Gynradd Wormit yn yr Alban Bydd pob un yn derbyn tystysgrifau, pensiliau a thaith dosbarth o weithgareddau llawn hwyl!

12. Crynodeb 2005-2012 Dyma grynodeb o’n canlyniadau ni ers 2005. Gallwch chi lawrlwytho’r canlyniadau i’w hastudio o www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/scan/bylbiau/ www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/scan/bylbiau/

13. Ddata y DU a Cymru Mae ysgolion Cymru wedi bod yn casglu data ers 2005. Mae ysgolion Lloegr a’r Alban wedi bod yn casglu data ers 2011. O ganlyniad, rydym wedi cynhyrchu dwy set o ddata, un ar gyfer Cymru 2005-2013 ac un arall ar gyfer y DU sy'n cymharu canlyniadau rhwng gwahanol wledydd.

14. Crynodeb Canlyniadau DU

15. Pa wlad oedd y cynhesaf / oeraf?

16. Pa wlad oedd â'r oriau o haul mwyaf / lleiaf?

17. Ym mha wlad oedd y glaw mwyaf / lleiaf?

18. Bydd blodau’n agor gynharaf mewn ardaloedd lle mae'n gynnes ac yn heulog. Yn enwedig yn ystod mis Chwefror.

19. O ganlyniad, agorodd y blodau’n gynharach yng Nghymru eleni.

20. Pethau i’w hastudio… Gwelwch: www.amgueddfacymru.ac.uk/scan/bylbiau Gwnewch siartiau amlder a graffiau i ganfod y cymedrau. A wnaeth blodau agor yn hwyr mewn ysgolion oedd yn cofnodi tywydd oer? Sut wnaeth tymheredd, heulwen a glaw effeithio ar ddyddiadau blodeuo ar gyfartaledd? Chwiliwch am dueddiadau mewn gwahanol lefydd yng Nghymru.

21. Crynodeb Canlyniadau Cymru

22. Mae ein cofnodion yn dangos fod gwanwyn 2013 ymhlith yr oeraf. Blwyddyn/YearDyddiad blodeuo'r crocws / Crocus flowering date Dyddiad blodeuo'r cenin Pedr / Daffodil flowering date Tymheredd / Temp (ºC) Oriau o haul / Hours of sunshine Glawiad cymedrig / Average rainfall (mm) 201319/03/201329/03/20133.9665154 201205/03/201210/03/20126.57483 201103/03/201112/03/20113.981100 2010 06/03/2010 24/03/20103.9477 151 200913/03/200907/03/20094.687897 200816/02/200814/02/20085.883158 200716/02/200706/03/20076.2879165 200625/02/200619/03/20064.487666

23. Rhwng mis Tachwedd ac Ionawr, fe oerodd hi fwy fyth. Yn ôl cofnodion y Swyddfa Dywydd, mis Mawrth 1962 oedd yr oeraf! y Swyddfa Dywydd

24. Roedd y tymheredd yn isel iawn yn 2013, ond nid dyma’r oeraf.

25. Cafwyd llai o heulwen yn 2013 nag unrhyw un o’r blynyddoedd eraill.

26. Oherwydd y tymheredd isel ac ychydig iawn o heulwen, 2013 oedd y flwyddyn hwyraf ar gyfer blodeuo hyd yn hyn!

27. Roedd y glawiad yn 2013 yn bron ddwbl y glawiad yn 2012.

28. Tabl o Canlyniadau Cymru 2005-2013 Blwyddyn/ Year Dyddiad blodeuo'r crocws / Crocus flowering date Dyddiad blodeuo'r cenin Pedr / Daffodil flowering date Tymheredd / Temp (ºC) Oriau o haul / Hours of sunshine Glawiad cymedrig / Average rainfall (mm) 201319/03/201329/03/20133.9665154 201205/03/201210/03/20126.57483 201103/03/201112/03/20113.981100 2010 06/03/2010 24/03/20103.9477 151 200913/03/200907/03/20094.687897 200816/02/200814/02/20085.883158 200716/02/200706/03/20076.2879165 200625/02/200619/03/20064.487666

29. Sut mae’r tywydd yn effeithio ar amseroedd blodeuo cennin pedr?

30. Oherwydd y tymheredd isel a dim llawer o oriau o heulwen, roedd y blodau’n hwyr iawn.

31. Mae’r patrwm yn dangos: Wrth i’r tymereddau ostwng, mae cennin pedr yn blodeuo’n hwyrach – ond ceir rhai eithriadau.

32. Esboniad posibl: er i’r tymheredd gyrraedd ei uchaf yn 2007 a 2012, roedd y blodau’n eithaf hwyr yn agor. Y rheswm tebygol dros hyn oedd na chafwyd llawer o oriau o heulwen tan fis Mawrth. Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2007 a 2012

33. Mae’r patrwm yn dangos: Wrth i’r oriau o heulwen leihau, mae cennin pedr yn agor yn hwyrach – ond ceir rhai eithriadau.

34. Pa flynyddo edd sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2011 a 2012 Esboniad posibl: er nad oedd llawer o heulwen yn 2012, wnaeth y blodau ddim agor mor hwyr ag yn 2006 a 2010. Efallai bod hyn oherwydd bod y tymheredd yn uchel iawn.

35. Sut mae’r tywydd yn effeithio ar amseroedd blodeuo’r crocysau?

36. Oherwydd y tymheredd isel a dim llawer o oriau o heulwen, roedd y blodau’n hwyr iawn.

37. Mae’r patrwm yn dangos: Yn gyffredinol, fel mae’r tymheredd yn mynd yn is mae’r blodau crocws agor yn ddiweddarach - ond ceir rhai eithriadau.

38. Esboniad posibl: er bod 2012 yn gynnes iawn, wnaeth y blodau ddim agor tan fis Mawrth. Y rheswm tebygol dros hyn oedd bod yr oriau o heulwen yn y 60au isel tan fis Mawrth. Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2012

39. Mae'r patrwm yn dangos: Yn gyffredinol, pan fydd llai o heulwen mae’r blodau crocws yn agor yn hwyrach - ond ceir rhai eithriadau.

40. Esboniad posibl: Roedd y tymheredd yn isel iawn yn 2011 a 2013. Roedd y tymheredd yn eithaf isel yn 2009. Pa flynyddoed d sydd ddim yn dilyn y patrwm? Atb: 2009, 2011 & 2013.

41. Dod o hyd i patrwm yn anodd ond mae rhai pethau yn glir... Mae'r bylbiau yn dibynnu ar y haul a gwres er mwyn blodeuo. Mae ein tymhorau yn dod yn fwy anodd eu rhagweld gan fod ein byd yn cynhesu.

42. Pethau i’w hastudio… Gwelwch: www.amgueddfacymru.ac.uk/scan/bylbiau Gwnewch siartiau amlder a graffiau i ganfod y cymedrau. A wnaeth blodau agor yn hwyr mewn ysgolion oedd yn cofnodi tywydd oer? Sut wnaeth tymheredd, heulwen a glaw effeithio ar ddyddiadau blodeuo ar gyfartaledd? Chwiliwch am dueddiadau mewn gwahanol lefydd yng Nghymru.