1. زخم، خونریزی، فرو رفتن اشیاء در بدن7
عناوین فصل:
انواع زخم
عفونت زخم
کزاز
انواع خونریزی
اصول کلی کنترل خونریزی
قطع عضو
له شدگی
زخم و خونریزی ناحیه سر
زخم و فرورفتن اشیاء در چشم
خونریزی و فرورفتن اشیاء در گوش
خونریزی و فرورفتن اشیاء در بینی
خونریزی از دهان و کنده شدن دندان
زخم و فرو رفتن اشیاء در گردن
زخم و فرو رفتن اشیاء در قفسه سینه
زخم و فرورفتن اشیاء در شکم
خونریزی­های زنانگی
زخم، خونریزی، فرو رفتن اشیاء در بدن

2. تعریف زخم زخم یعنی از هم گسیختگی و آسیب پوست و یا مخاط در بدن
انواع زخم 
انواع زخم شامل:
1- بریدگی
-اگر رگهای بزرگ پاره شوند← خونریزی شدید
-ممکن است تاندونها و یا اعصاب آسیب ببینند. -لبه­های زخم صاف و منظم
2- پارگی
-آسیب بافتها بیشتر
اما خونریزی کمتر

3. 3- خراشیدگی -فقط لایه سطحی پوست درگیر شده -درد زیادی دارد 4- سوراخ شدگی - چون عمیق است ← خطر آسیب به ارگانهای داخلی - چون میکروبها به عمق بافت، نفوذ کرده­اند← خطر عفونت

4. 5- زخم گلوله
محل ورود گلوله کوچک و تمیز اما محل خروج وسیع و دارای پارگی زیاد
6- کوفتگی
ضربه← مویرگهای زیر پوست پاره شده
← خون به درون بافتها ← خونمردگی

5. نکته مهم کوفتگی در واقع یک زخم بسته است چون خون با بیرون تماس ندارد اما سایر انواع زخم، زخم باز هستند و در زخمهای باز خطر عفونت بیشتر است. هرگاه روی سطح پوست، کوفتگی یا خونمردگی وسیع که نشانه ضربه شدید است، مشاهده کردید به فکر آسیبهای اعضای داخلی بدن مانند شکستگی یا خونریزی داخلی باشید.

6. اقدامات لازم در برخورد با انواع زخم
خونریزی زخمهای کوچک ← فشار روی محل و بالا گرفتن عضو موارد نیاز به بيمارستان: 1-عدم کنترل خونریزی با فشار دادن عضو و بالا گرفتن آن 2-وجود شیء در زخم مانند شن، شیشه و زخم ناشی از گازگرفتگی حیوان و انسان (احتمال عفونت) 4-زخم کهنه­ای که علامت عفونت دارد

7. اقدامات لازم در برخورد با بریدگی­ها، پارگی­ها و خراشیدگی­ها
1-دستکش یکبار مصرف بپوشید. 2-خاک در زخم← - با آب و صابون، زخم و اطراف آن را شسته و روی آن گاز استریل بگذارید - در مورد تزریق واکسن کزاز با پزشک مشورت کنید. 3-تکه­های شیشه یا سنگ ریزه در زخم← -آنها را با استفاده از یک موچین و یا شستشو با آب سرد، خارج کنيد -اما اگر عمیق است زخم را پوشانده و به مرکز درمانی بفرستید. 4-اگر شیء بزرگی در زخم است← - اطراف شیء را بانداژ کنيد و روی شیء فشار نیاورید.

8. مهارت خود را افزایش دهید.
فرض کنید دوست شما با چاقو، ساعد دست خود را بریده است، دستکش بپوشید، یک گاز روی ساعد بگذارید، آن را فشار دهید و بالا بگیرید.

9. اقدامات لازم در برخورد با سوراخ شدگی ها
1-اندامها← - پس از تمیز کردن زخم و کنترل خونریزی با پزشک در مورد تزریق واکسن کزاز مشورت کنید. -نباید دهانه زخم بسته شود( احتمال عفونت زیاد) 2- سر و گردن و قفسه سینه، شکم و یا لگن ← -مراجعه به بيمارستان

10. اقدامات لازم در برخورد با زخم گلوله - درخواست کمک و اطلاع به اورژانس -خونریزی را کنترل کنید -در صورت بروز شوک، اقدامات لازم را انجام دهید

11. اقدامات لازم در برخورد با کوفتگی -عضو را بالاتر نگهدارید - روی عضو، کمپرس سرد گذاشته و حداقل 5 دقیقه نگه­ دارید.

12. زخم باز ←با میکروب آلوده شود ←عفونت مي کند. علایم عفونت زخم
زخم باز ←با میکروب آلوده شود ←عفونت مي کند.
علایم عفونت زخم
درد محل زخم
تورم و قرمزی و گرمی اطراف محل زخم
خروج چرک از زخم
و در صورت پیشرفت عفونت:
تب و لرز
خواب آلودگی
تشنگی
تعریق
درمان : آنتی بیوتیک

13. کزاز ورود میکروب کزاز به زخم ← تولید ماده سمی ← انقباض عضلات و فلج و نهایتاً مرگ -در کودکی همه افراد واکسن کزاز را دریافت نموده­اند اما هر 10 سال یکبار باید مجدداً واکسینه شوند. -اگر واکسن دریافت نکرده یا بیش از 10 سال از آخرین واکسن کزاز گذشته است← مراجعه به بيمارستان

14. انواع خونریزی
1- خونریزی شریانی (سرخرگی) - خون قرمز روشن - جهنده تا فاصله زیاد ****فیلم22****

15. 2- خونریزی وریدی(سیاهرگی) -خون قرمز تیره -با فشار کمتری از رگ خارج می­شود ****فیلم19**** 3- خونریزی مویرگی -میزان خون از دست رفته، کم است. -اگر زیر سطح پوست باشد، خونمردگی یا کبودی ایجاد می­کند. ****فیلم28***

16. اصول کلی کنترل خونریزی
خونریزی شدید ← شوک و نهایتاً مرگ اقدامات لازم در کنترل خونریزی به شرح زیر است: 1-دستکش استریل یا یکبار مصرف ← خطر عفونت وانتقال عفونتهای هپاتیت و ایدز کاهش مي یابد. 2-اگر شیء در زخم وجود ندارد← پانسمان استریل روی زخم گذاشته و با کف دست یا انگشتان فشار دهید 3-عضو آسیب دیده بالاتر از سطح قلب مصدوم (در صورتی که مشکوک به شکستگی نیستید) ****فیلم24****

17. 4-روی زمین بخوابد و پاها کمی بالاتر باشد 5-پانسمان را با باند محکم کنید. فشار به اندازه کافی باشد اما گردش خون عضو را مختل نکند.

18. 6-اگر خون از پانسمان عبور کرد← - پانسمان را برندارید -یک پانسمان جدید روی پانسمان قبلی گذاشته و مجدداً آن را فشار دهید. 7-با اورژانس تماس گرفته، علایم حیاتی را مرتباً چک کنید - بررسی گردش خون پایین­تر از محل زخم نکته مهم اگر شیء در زخم وجود دارد، فشار مستقیم روی آن وارد نکنید و عضو را به گونه­ای پانسمان و بانداژ کنید که به هیچ وجه روی شیء فشار وارد نشود ****فیلم14*******

19. مهارت خود را افزایش دهید.
فرض کنید دوست شما با چاقو بریدگی عمیقی در ساعد خود ایجاد کرده است. کلیه اقدامات لازم برای کنترل خونریزی و جلوگیری از شوک را زیر نظر مربی انجام دهید.

20. کنترل خونریزی با فشار غیرمستقیم اگر امکان فشار مستقیم نباشد یا با فشار مستقیم، خونریزی کنترل نشده ← فشار غیرمستقیم -روی شریان اصلی بازو و یا ران محل نبض براکیال و یا فمورال را پیدا کرده و روی آن فشار می­آوریم. - فشار نباید بیش از 10 دقیقه طول بکشد. ******فیلم30****

21. قطع عضو
1-کمک بخواهید و با اورژانس تماس بگیرید. 2-روی محل پانسمان استریل قرار داده و با باند، آن را محکم کنید. 3-عضو را در یک گاز خشک استریل بپیچید سپس در یک کیسه پلاستیکی بگذارید و روی یخ قرار دهید نکته مهم عضو قطع شده را نباید شست و نباید آن را در تماس مستقیم با یخ قرار داد.

22. له­شدگی
در له­شدگی­های طول کشیده مانند ماندن مصدوم زیر آوار، دو خطر مهم وجود دارد: 1-آسیب عضلانی گسترده ← وقتی فشار برداشته ­شود← مایعات بدن در محل آسیب تجمع یافته← حجم خون کم می­شود ← شوک 2-خطر جدی­تر: در عضله آسیب دیده، مواد سمی ایجاد می­شود ← وقتی فشار برداشته می­شود این مواد وارد خون شده ← کلیه­ها را از کار می­اندازند.

23. اقدامات لازم در برخورد با مصدوم دچار له­شدگی (مثل ماندن زیر آوار) 1-کمک بخواهید و با اورژانس تماس بگیرید. 2-اگر کمتر از 15 دقیقه گذشته: مصدوم را خارج کنید. زخمها را بپوشانید. خونریزی را کنترل کنید. با توجه به احتمال شکستگی، عضو را بی­­حرکت کنید. 3-اگر بیشتر از 15 دقیقه گذشته: به هیچ وجه مصدوم را از زیر آوار خارج نکنید. تا رسیدن اورژانس، مصدوم را آرام کنید و علایم حیاتی او را مرتب چک کنید. مهمترین کار درمانی: رساندن مایعات فراوان از طریق تزریق سرم

24. مهارت خود را افزایش دهید
مهارت خود را افزایش دهید. فرض کنید یک تیر آهن بزرگ روی یک کارگر افتاده است و از این اتفاق، فقط 5 دقیقه گذشته است. کلیه اقدامات لازم را به صورت عملی روی دوست خود انجام دهید.

25. زخم و خونریزی ناحیه سر
زخم پوست سر ← خونریزی شدید( اگر چه اهمیت زیادی ندارد). -اگر خونریزی بدنبال یک ضربه محکم به سر رخ داده است، به فکر شکستگی جمجمه و آسیبهای سروگردن باشید اقدامات لازم 1-یک پانسمان استریل روی زخم گذاشته و محکم فشار دهید. 2-بانداژ( پانسمان را محکم کنید)

26. 3-روی زمین دراز بکشد و سر و گردن کمی بالاتر باشد 4-علایم حیاتی و سطح هوشیاری را مرتب کنترل کنید. 5-اگر بیهوش شد← راه هوایی را باز و تنفس را بررسی کنید -در صورت نیاز CPR

27. مهارت خود را افزایش دهید
مهارت خود را افزایش دهید. فردی بدنبال برخورد سرش با درب خودرو دچار خونریزی از پیشانی شده است. کلیه اقدامات لازم را برای وی بصورت عملی روی دوست خود انجام دهید.

28. زخم و فرو رفتن اشیاء در چشم
تمام آسیبهای چشمی خطرناکند←خطر نابینائی
اقدامات لازم
1-به پشت بخوابد و سر ثابت باشد
2-چشمهای خود را ثابت نگه دارد
3-پانسمان استریل روی چشم( اما فشار نیاورید)
بهتر است مصدوم چشم دیگر خود را هم ببندد
( تا چشم­هایش حرکت نکند)
4-مصدوم را سریعاً به بیمارستان بفرستید.
نکته مهم
به هیچ وجه چشم مصدوم را لمس نکنید و هیچ تلاشی برای خارج کردن شیء از چشم انجام ندهید.

29. مهارت خود را افزایش دهید
مهارت خود را افزایش دهید. در یک کارگاه تراشکاری، یک تکه فلز بزرگ بداخل چشم کارگری پرتاب شده، کلیه اقدامات لازم را روی دوست خود به صورت عملی انجام دهید.

30. خونریزی و فرو رفتن اشیاء در گوش
خونریزی گوش اگر بدنبال ضربه به سر باشد و ظاهر خونابه­ای و آبکی داشته باشد ← نشانه شکستگی جمجمه و خروج مایع مغزی- نخاعی است اقدامات لازم 1-به حالت نیمه نشسته و سر به سمت گوش آسیب دیده کج شود تا خون یا مایع به راحتی از گوش خارج شود. 2-یک پانسمان استریل روی گوش ( اما آن را فشار ندهید) ← بیمارستان نکته مهم در هنگام خروج خون یا مایع مغزی – نخاعی از گوش، به هیچ وجه داخل مجرای گوش را مسدود نکنید (نباید پنبه داخل گوش گذاشت).

31. مهارت خود را افزایش دهید
مهارت خود را افزایش دهید. کودک یکی از اقوام شما، سنجاق سر را وارد گوش کرده و در حال حاضر خونریزی از گوش دارد. اقدامات لازم را به صورت عملی روی دوست خود انجام دهید.

32. فرو رفتن اشیاء در گوش
اقدامات لازم 1-مصدوم را آرام کنید. 2بیمارستان 3-اگر حشره وارد گوش شده، کمی آب ولرم داخل گوش بریزید تا خارج شود و اگر نشد ← بیمارستان

33. خونریزی و فرو رفتن اشیاء در بینی
خونریزی بینی -بدنبال پاره شدن رگهای کوچکی در پره­های بینی به علت ضربه به بینی یا عطسه کردن یا فین کردن شدید ياگاهی بدلیل فشار خون بالا -اگر بدنبال ضربه به سر باشد و ظاهر خونابه­ای و آبکی داشته باشد← نشانه شکستگی جمجمه و خروج مایع مغزی – نخاعی

34. اقدامات لازم
1-بنشیند و سر به جلو خم شود 2-از دهان نفس بکشد و قسمت نرم بینی را با دو انگشت فشار دهد. 3-بعد از ده دقیقه فشار را قطع کند و اگر قطع نشده بود← مجدداً ده دقیقه دیگر فشار دهد 4-پس از قطع خونریزی، اطراف بینی را با آب گرم بشویید. - چند ساعت استراحت کند، ورزش نکند، فین نکند. 5-اگر فشارخون بالا دارد← بيمارستان

35. نکته مهم در خونریزی بینی کودکان، کودک را آرام کنید و یک ظرف به او بدهید تا سر خود را روی آن بگیرد و در صورت نیاز داخل آن تف کند. بینی کودک را خودتان بین دو انگشت فشار دهید و از وی بخواهید با دهان نفس بکشد. مصدوم نباید سر خود را عقب ببرد چون خون وارد گلو شده و منجر به استفراغ می­شود. در صورت تداوم خونریزی بیش از 30 دقیقه، مصدوم را به بیمارستان انتقال دهید.

36. مهارت خود را افزایش دهید
مهارت خود را افزایش دهید. یکی از اقوام شما دچار خونریزی از بینی شده که از ده دقیقه پیش شروع شده است. کلیه اقدامات لازم را به صورت عملی روی دوست خود تمرین کنید.

37. فرو رفتن اشیاء در بینی باطری دکمه­ای (باطری ساعت مچی) ← خطر سوختگی شیمیایی و خونریزی علایم تورم بینی تنفس مشکل و صدا دار از بینی ترشح بدبو یا خون آلود از بینی اقدامات لازم 1-اجازه دستکاری ندهید. 2-بیمارستان

38. خونریزی از دهان و کنده شدن دندان
خونریزی از دهان اقدامات لازم 1-بنشیند، سر جلو و به سمت آسیب دیده خم شود 2-گاز روی زخم و ده دقیقه آن را بین دو انگشت فشار دهد. 3-خون را نبلعد چون باعث تحریک به استفراغ می­شود. 4-زخم را نشوئید. - تا 12 ساعت نوشیدنی داغ نخورد. نکته مهم در صورت تداوم خونریزی از دهان بیش از 30 دقیقه و یا بزرگ بودن زخم، مصدوم را به بیمارستان انتقال دهید.

39. خونریزی به دنبال کشیدن دندان گاز کلفت روی لثه در جای خالی دندان قرار دهید ← مصدوم آن را گاز بگیرد. کنده شدن دندان اگر دندان دائمی است← بلافاصله دندان را سرجای خود گذاشته ← یک گاز روی آن ← با دندانهای طرف مقابل فشار دهد← دندانپزشک اگر نشد← بدون تمیز کردن دندان̒ آن را داخل آب یا شیر یا داخل دهان خود مصدوم بگذارید ←دندانپزشک

40. خونریزی و فرو رفتن اشیاء در گردن
زخم و خونریزی ناحیه گردن اقدامات لازم 1-دستکش بپوشید ← پانسمان استریل← با دست روی زخم فشار وارد کنید - همزمان به دو طرف گردن فشار وارد نكنيد 2-اگر کنترل شد← پانسمان فشاری و بانداژ به شکل 8 (8 انگلیسی) 3-بیمار را به پهلوی مخالف بخوابانید و سر را به سمت پایین کج کنید نکته مهم در آسیبهای گردن، باز نگهداشتن راه هوایی بسیار مهم است و در صورت امکان، برای بیمار اکسیژن بگذارید. 4-بیمارستان

41. مهارت خود را افزایش دهید.
در خیابان با فردی روبرو می­شوید که یک زخم چاقو روی گردن وی ایجاد شده و در حال خونریزی است. کلیه اقدامات لازم را به صورت عملی روی دوست خود انجام دهید.

42. فرو رفتن اشیاء در گردن -اشیاء نوک تیز را خارج نکنید و روی آن فشار نیاورید -اطراف آن را با پانسمان بپوشانید -بلافاصله وی را به مرکز درمانی انتقال دهید.

43. زخم و فرو رفتن اشیاء در قفسه سینه
پنوموتوراكس:هوا به جای این که وارد خود ریه­ها شود وارد فضای اطراف ریه­ها ­شود←اجازه باز شدن ریه­ها را نمی­دهد (پنومو یعنی هوا و توراکس یعنی قفسه سینه) علت پنوموتوراکس: 1-زخم باز 2- شکستگی دنده و فرو رفتن دنده به داخل ریه و در نتیجه سوراخ شدگی ریه زخم مکنده قفسه سینه :زخم باز + صدای مکیدن هوا ← هوای مکیده شده روی ریه­ها فشار می­آورد

44. اقدامات لازم در زخم مکنده : 1-کمک بخواهید و با اورژانس تماس بگیرید
اقدامات لازم در زخم مکنده : 1-کمک بخواهید و با اورژانس تماس بگیرید. 2-دستکش بپوشید. 3-با دست زخم را بپوشانید. 4-زخم را با پانسمان بپوشانید اما از سه جهت چسب بزنید. جهت چهارم را باز بگذارید تا هوای فضای اطراف ریه امکان خروج داشته باشد

45. 5-انتقال بیمار به بیمارستان
6-علایم حیاتی را مرتب چک کنید و در صورت نیاز، تنفس مصنوعی بدهید.
7-در صورتیکه جسم خارجی مانند چاقو هنوز در قفسه سینه است ←
- آن را بیرون نیاورید
2 عدد پد بزرگ دور چاقو بگذارید و
روی آن را بانداژ كنيد

46. مهارت خود را افزایش دهید.
در خیابان با فردی روبرو می­شوید که یک زخم چاقو در قفسه سینه دارد و صدای مکیده شدن هوا از زخم به گوش می­رسد. کلیه اقدامات لازم را به صورت عملی روی دوست خود تمرین کنید.

47. زخم و فرو رفتن اشیاء در شکم
اگر ارگانها و رگهای داخل شکم پاره یا سوراخ شوند← خونریزی داخلی مخفی باشد← خطر شوک اقدامات لازم 1-کمک بخواهید و با اورژانس تماس بگیرید. 2-دستکش یکبار مصرف بپوشید. 3-دراز بکشد. 4-پانسمان روی زخم و آن را با باند یا چسب محکم کنید. 5-در صورت شوک← اقدامات لازم 6-در صورت خروج روده­ها← -آن را با یک کیسه پلاستیکی تمیز و یا یک پانسمان استریل مرطوب بپوشانید -سعی نکنید آنها را به داخل شکم برگردانید.

48. مهارت خود را افزایش دهید
مهارت خود را افزایش دهید. در خیابان با فردی روبرو می­شوید که یک زخم چاقو در شکم دارد. کلیه اقدامات لازم را به صورت عملی روی دوست خود تمرین کنید.

49. خونریزیهای زنانگی (خونریزی از واژن)
علت: عادت ماهیانه و یا قبل از یائسگی و یا به دنبال زایمان، سقط و ... اقدامات لازم 1-فرد را به یک جای راحت انتقال دهید 2-یک بالش پشت او و یک بالش هم زیر زانوهای او بگذارید 3-نوار بهداشتی یا حوله تمیز در اختیار فرد قرار دهید -در صورتیکه درد عادت ماهیانه دارد به وی مسکن دهید. 4-اگر خونریزی شدید ← احتمال شوک ← مرتباً علایم حیاتی را چک کنید ←بيمارستان

50. آتل­ وسیله­ای که جهت بی­حرکت ساختن اعضا آسیب دیده بکار می­رود انواع آتل -از جنس چوب، سیم، گچ یا حتی به صورت ابتکاری با یک مقوا یا یک بالش -آتل بادی: علاوه بر ثابت کردن شکستگی، خونریزی خارجی را نیز کنترل می­کند اما اگر زیاد باد شود خونرسانی را مختل می­کند -آتل وکیوم(مزيت: خونرسانی را مختل نمی­کند) -آتل کششی در شکستگی­های اندام تحتانی در مواردی که خونرسانی مختل شده -بالش و باند پهن در پیچ­خوردگی و شکستگی مچ پا -یک تخته چوبی بلند به عنوان آتل، در مصدومین نخاعی و شکستگی­های لگن و ران -آتل سیمی - از پیش ساخته شده (آتل تجاری)