1. ®iÒu trÞ c¾t c¬n vµ qu¶n lý hen t¹i céng ®ång

2. C¸c kh¸I niÖm chung vÒ hen phÕ qu¶n  Hen PQ lµ viªm m¹n tÝnh ®­êng thë, kÌm theo t¨ng ph¶n øng vµ t¾c nghÏn luång khÝ thë ra khi tiÕp xóc víi yÕu tè kÝch thÝch.  C¬n hen xuÊt hiÖn tõng ®ît, nh­ng tr¹ng th¸i viªm m¹n tÝnh ®­êng thë tån t¹i kÐo dµi, ®ßi hái ph¶i cã kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ ®iÒu trÞ l©u dµi.  Hen biÕn ®æi theo thêi gian, do ®ã viÖc ®iÒu trÞ ph¶i dùa vµo giai ®o¹n cña hen

3. C¸c kh¸I niÖm chung vÒ hen phÕ qu¶n  Hen cã thÓ ch÷a vµ phßng ngõa ®­îc. §a sè ng­êi bÖnh cã thÓ dù phßng c¸c triÖu chøng vµ c¬n hen nÆng.  TrÎ em cã tiÒn sö gia ®×nh bÞ hen, hoÆc cã c¬ ®Þa dÞ øng cÇn hÕt søc tr¸nh khãi thuèc l¸, khãi, bôi c«ng nghiÖp…

4. chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh  TiÒn sö hen.  C¬n hen ®iÓn h×nh : Tiền triệu Cơn hen Kết thúc cơn Viêm long đường hô hấp trên (hắt hơi, sổ mũi...) - Ho từng cơn, nhất là nửa đêm về sáng. - Khó thở ra (co kéo các cơ hô hấp), nghe tiếng cò cử. - Nghe phổi có ran rít, ran ngáy, thông khí phổi giảm. - Khạc đờm trắng dính, mệt mỏi. - Đáp ứng tốt với thuốc giãn phế quản.

5. chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh  TiÒn sö hen.  C¬n hen ®iÓn h×nh : TiÒn triÖu  c¬n khã thë cã tiÕng rÝt  kÕt thóc c¬n  Kh¸m trong c¬n cã ran rÝt, ran ng¸y.  C¸c triÖu chøng xuÊt hiÖn khi tiÕp xóc víi dÞ nguyªn: vi khuÈn, vi rót, khãi, bôi, l«ng sóc vËt  RLTK: FEV1<80%; FEV1/FVC <70%; håi phôc ®­îc víi thuèc gi·n phÕ qu¶n (sau khÝ dung 400  g salbutamol)  Test da t×m dÞ nguyªn; IgE toµn phÇn t¨ng.

6. chÈn ®o¸n ph©n biÖt  Hen tim  §ît cÊp BPTNMT  C¸c bÊt th­êng g©y chÌn Ðp khÝ phÕ qu¶n  Trµo ng­îc d¹ dµy-thùc qu¶n  Tho¸i ho¸ nhÇy nhít  Héi chøng t¨ng th«ng khÝ

7. chÈn ®o¸n thÓ bÖnh  Hen ngo¹i sinh: TrÎ tuæi; tiÒn sö dÞ øng; c¬n hen x¶y ra khi tiÕp xóc víi dÞ nguyªn; test da d­¬ng tÝnh; IgE m¸u t¨ng.  Hen néi sinh: Ng­êi lín; kh«ng cã tiÒn sö dÞ øng; c¬n hen x¶y ra sau nhiÔm khuÈn h« hÊp  Hen hçn hîp: yÕu tè dÞ øng ®ãng vai trß quan träng, nh­ng c¬n hen xuÊt hiÖn do nhiÔm khuÈn, virus ®­êng h« hÊp  Hen phÕ qu¶n vµ polyp mòi

8. ph©n lo¹i møc ®é nÆng C¸ch dïng l­u l­îng ®Ønh:  §øng dËy  KiÓm tra con trá vÒ vÞ trÝ 0 ë gÇn ®Çu ngËm miÖng

9. C¸ch dïng l­u l­îng ®Ønh kÕ:  Nếu con trá ch­a vÒ vÞ trÝ O th× dç hoÆc vÈy m¹nh  HÝt s©u  NgËm chÆt m«i quanh ®Çu LLD, l­ìi kh«ng bÝt t¾c lç thæi

10. C¸ch dïng l­u l­îng ®Ønh kÕ:  Thæi nhanh, m¹nh  NÕu ho, hoÆc thæi ch­a hÕt søc th× hÝt s©u råi lµm l¹i

11. C¸ch dïng l­u l­îng ®Ønh kÕ  Ghi gi¸ trÞ ®o ®­îc, ®èi chiÕu víi trÞ sè lý thuyÕt, trÞ sè tèt nhÊt

12. ph©n lo¹i møc ®é nÆng BËc TriÖu chøng TC vÒ ®ªm LL§ BËc 1: Tõng lóc < 1 lÇn/ tuÇn. Gi÷a c¸c c¬n kh«ng cã TC < 2 lÇn/ th¸ng >80% trÞ sè lý thuyÕt. Dao ®éng 80% trÞ sè lý thuyÕt. Dao ®éng <20% BËc 2: nhÑ kÐo dµi >1 lÇn/ tuÇn, nh­ng 1 lÇn/ tuÇn, nh­ng < 1 lÇn/ ngµy > 2 lÇn/ th¸ng >80% trÞ sè lý thuyÕt Dao ®éng 20- 30% Khi cã mét tÝnh chÊt nÆng cña bËc nµo, lµ ®ñ xÕp bÖnh nh©n vµo bËc ®ã BÊt kú bÖnh nh©n ë møc nµo, ngay c¶ hen rÊt nhÑ còng cã thÓ cã c¬n hen nÆng

13. ph©n lo¹i møc ®é nÆng TriÖu chøng (TC) TC vÒ ®ªm LL§ BËc 3: trung b×nh kÐo dµi Hµng ngµy. sö dông hµng ngµy thuèc c­ êng  2. H¹n chÕ ho¹t ®éng thÓ lùc > 1 lÇn/ tuÇn 60- 79% trÞ sè lý thuyÕt. dao ®éng>30% dao ®éng>30% BËc 4: nÆng kÐo dµi Dai d¼ng th­êng xuyªn H¹n chÕ ho¹t ®éng Th­êng cã < 60% trÞ sè lý thuyÕt. Dao ®éng >30% Khi cã mét tÝnh chÊt nÆng cña bËc nµo, lµ ®ñ xÕp bÖnh nh©n vµo bËc ®ã BÊt kú bÖnh nh©n ë møc nµo, ngay c¶ hen rÊt nhÑ còng cã thÓ cã c¬n hen nÆng

14. KiÓm so¸t hen  §Ó kiÓm so¸t hen cÇn: Chän thuèc thÝch hîpChän thuèc thÝch hîp Qu¶n lý l©u dµi ng­êi bÖnhQu¶n lý l©u dµi ng­êi bÖnh ĐiÒu trÞ c¾t c¬n henĐiÒu trÞ c¾t c¬n hen X¸c ®Þnh vµ tr¸nh c¸c yÕu tè lµm khëi ph¸t c¬n henX¸c ®Þnh vµ tr¸nh c¸c yÕu tè lµm khëi ph¸t c¬n hen Gi¸o dôc bÖnh nh©n vÒ henGi¸o dôc bÖnh nh©n vÒ hen Theo dâi vµ thay ®æi c¸ch ch¨m sãc cã hiÖu qu¶ trong viÖc kiÓm so¸t l©u dµi.Theo dâi vµ thay ®æi c¸ch ch¨m sãc cã hiÖu qu¶ trong viÖc kiÓm so¸t l©u dµi.  KiÓm so¸t hen l©u dµi ®ång nghÜa víi viÖc dïng thuèc mçi ngµy

15. C¸c thuèc ch÷a hen  Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông nhanh  Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo dµi  Thuèc corticoide phun hÝt, khÝ dung  Thuèc corticoide uèng, tÜnh m¹ch  Cromones  Antileucotrien

16. Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông ng¾n Nhãm thuèc Ho¹t chÊt C¬ chÕ C­êng  2 t¸c dông ng¾n Albuterol, bitolterol, fenoterol, isoetharine, metaproterenol, pirbuterol, salbutamol, terbutaline Gi·n phÕ qu¶n. Kh¸ng cholinergic ipratropium (Atrovent) oxytropium (Tersigat) Gi·n phÕ qu¶n. Theophyllineaminophylline Epinephrine/ adrenaline tiªm Gi·n phÕ qu¶n.

17. ATPcAMP Adenyl cyclase Thuèc gi·n phÕ qu¶n c­êng beta 2 C­êng bªta-2 ] Lµ nh÷ng thuèc gi·n PQ hiÖu qu¶ nhÊt øc chÕ nh÷ng c¬ chÕ g©y co th¾t PQ trong hen T¸c ®éng trªn thô thÓ beta 2 t¹i c¬ tr¬n PQ g©y gi·n c¸c PQ Gi·n PQ Gi·n m¹ch øc chÕ c¸c Mediator T¨ng ho¹t ®éng c¸c l«ng chuyÓn gióp ®Èy chÊt nhÇy ra ngoµi

18. Thuèc gi·n PQ kh¸ng cholinergic  øc chÕ c¹nh tranh t¸c dông cña acetylcholine t¹i receptor muscarinic  C¸c thuèc nhãm kh¸ng cholinergic chØ øc chÕ sù co th¾t PQ vµ t¨ng tiÕt ®êm g©y ra do xung ®éng thÇn kinh phã giao c¶m

19. Thuèc gi·n PQ kh¸ng cholinergic  Sù tham gia cña thÇn kinh phã giao c¶m g©y giíi h¹n l­u l­îng thë kh«ng ph¶I lµ yÕu tè chinh trong c¬ chÕ bÖnh sinh cña HPQ, do vËy chóng cã t¸c dông yÕu h¬n thuèc c­êng beta 2

20.  T¸c dông yÕu h¬n c¸c thuèc c­êng beta 2  LiÒu ĐT gÇn víi liÒu ®éc  C¬ chÕ t¸c dông: øc chÕ men phosphodiesterase. Thuèc gi·n PQ Theophylline

21.  Gi·n PQ  Gi·n m¹ch  øc chÕ phãng thÝch c¸c mediator  T¨ng ho¹t ®«ng c¸c l«ng chuyÓn ATPcAMP Beta-2 stimulants Adenyl cyclase 5’ - AMP Theophylline Phospho diesterase Thuèc gi·n PQ Theophylline C­êng bªta-2

22. 50 40 30 20 10 0  g / ml T¸c ®éng cña theophyllin e theo nång ®é thuèc trong huyÕt thanh

23. møc ®é nÆng cña c¬n hen DÊu hiÖu NhÑ Trung b×nh NÆng S¾p ngõng thë Khã thë Khi ®i l¹i N»m ®­îc Khi nãi Ng­êi bÖnh thÝch ngåi Khi nghØ, trÎ bá ¨n Nãi §èi tho¹i Tõng c©u Tõng tõ Tri gi¸c Cã thÓ kÝch thÝch KÝch thÝch Ngñ gµ, lÉn lén TS thë T¨ngT¨ng >30lÇn/phó t

24. møc ®é nÆng cña c¬n hen DÊu hiÖu NhÑ Trung b×nh NÆng S¾p ngõng thë Co kÐo c¬ h« hÊp Th­êng kh«ng Th­êng cã VËn ®éng bông nghÞch th­êng TiÕng rÝt Cuèi th× thë ra NhiÒuNhiÒu Im lÆng M¹ch<100100-120>120 nhÞp tim chËm LL§ sau dïng GPQ > 80% 60-80% < 60% PaO2 PaCO2 (mmHg) BT<45>60<45 <60mmHg, cã thÓ tÝm >45mmHg, toan h« hÊp

25. møc ®é nÆng cña c¬n hen ChØ sè NhÑ Trung b×nh NÆng SaO2(%) > 95% 91-95%<90%  Suy h« hÊp dÔ x¶y ra ë trÎ nhá h¬n ng­êi lín  ChØ cÇn cã mét vµi dÊu hiÖu ®Ó xÕp lo¹i nÆng cña c¬n hen

26. ®IÒu trÞ c¾t c¬n hen  Kh«ng ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp h¬n møc ®é nÆng cña c¬n hen  Ng­êi bÖnh cã nguy c¬ tö vong cao khi: + Dïng th­êng xuyªn hoÆc míi ngõng corticoides toµn th©n + Dïng th­êng xuyªn hoÆc míi ngõng corticoides toµn th©n + TiÒn sö nhËp viÖn, kh¸m cÊp cøu, hoÆc ®Æt néi khÝ qu¶n v× hen + TiÒn sö nhËp viÖn, kh¸m cÊp cøu, hoÆc ®Æt néi khÝ qu¶n v× hen + Bá ®iÒu trÞ hoÆc kh«ng chÊp nhËn m×nh bÞ hen nÆng + Bá ®iÒu trÞ hoÆc kh«ng chÊp nhËn m×nh bÞ hen nÆng

27. ®IÒu trÞ c¾t c¬n hen  Ng­êi bÖnh cÇn ph¶i ®Õn kh¸m b¸c sü khi: –C¬n hen nÆng: –§¸p øng víi thuèc gi·n phÕ qu¶n kh«ng nhanh chãng vµ duy tr× <3 giê –Kh«ng c¶i thiÖn trong 2-6 giê sau corticoides toµn

28. C¸c dÊu hiÖu nÆng cña c¬n hen  Khã thë liªn tôc  Nãi c©u ng¾n, ho khã kh¨n  Tinh thÇn kÝch thÝch  To¸t v· må h«i  TÝm m«i, ®Çu chi  Co kÐo c¬ øc ®ßn chòm, c¬ h« hÊp  Thë > 20 chu kú/phót  L­u l­îng ®Ønh < 25% trÞ sè lý thuyÕt

29. C¸c dÊu hiÖu nguy kÞch cña c¬n hen  Khã thë khi nghØ ng¬i, ng­êi cói vÒ tr­íc vµ nãi tõng tõ mét  §ê ®Én, lÉn lén  Thë chËm, hoÆc tÇn sè thë > 30 lÇn/ phót.  Ran rÝt gi¶m hoÆc mÊt.  M¹ch > 120 lÇn/ phót ( >160 lÇn/ phót ë trÎ s¬ sinh), huyÕt ¸p tôt.

30. C¸c dÊu hiÖu nguy kÞch cña c¬n hen  LL§ < 60% gi¸ trÞ lý thuyÕt, ngay c¶ sau ®iÒu trÞ ban ®Çu.  §¸p øng víi ®iÒu trÞ thuèc gi·n phÕ qu¶n kh«ng nhanh vµ duy tr× < 3 giê.  Kh«ng c¶i thiÖn trong 2-6 giê sau ®iÒu trÞ b»ng corticoides toµn th©n  PaCO2 > 50mmHg  DiÔn biÕn nÆng lªn.

31. Xö trÝ ban ®Çu  Aminophylin 5-6 mg/kg TM, sau ®ã cã thÓ truyÒn TM tuy nhiªn kh«ng qu¸ 10 mg/kg/ngµy  Salbutamol, terbutalin phun hÝt qua buång ®Öm, nang 5mg khÝ dung, cã thÓ nh¾c l¹i sau 15 phót, nÕu kh«ng thÊy ®ì cã thÓ truyÒn TM liÒu 1-3 mg/giê (®iÒu chØnh liÒu theo ®¸p øng cña BN).  Kh¸ng cholinergic: d¹ng ®¬n thuÇn (atrovent) hoÆc kÕt hîp víi thuèc c­êng  2 (berodual) khÝ dung  Adrenalin: tiªm d­íi da 0,3mg; cã thÓ nh¾c l¹i nÕu ch­a thÊy c¶i thiÖn sau 15 phót

32. Dïng thuèc víi buång ®Öm hoÆc víi m¸y khÝ dung

33. Xö trÝ c¬n hen phÕ qu¶n nÆng  Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹ liÒu 5 lÝt/phót  Thuèc gi·n phÕ qu¶n: –Salbutamol hoÆc terbutaline: Ban ®Çu cã thÓ cho khÝ dung, cã thÓ nh¾c l¹i sau 15 phót. NÕu kh«ng ®ì truyÒn TM liÒu 1- 3mg/giê. ®iÒu chØnh liÒu theo ®¸p øng cña BN. NÕu xuÊt hiÖn t¸c dông phô ph¶i gi¶m liÒu hoÆc thay thuèc kh¸c –Aminophyllin: truyÒn TM, 10 mg/kg/24 giê. Kh«ng dïng aminophyllin nÕu tr­íc ®ã ®· dïng theophyllin kh«ng kÕt qu¶

34. Xö trÝ c¬n hen nÆng  Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹ liÒu 5 lÝt/phót  Thuèc gi·n phÕ qu¶n: –Kh¸ng cholinergic: d¹ng ®¬n thuÇn (atrovent) hoÆc kÕt hîp thuèc c­êng  2 (berodual, combivent) dïng ®­êng khÝ dung. –Adrelanin: truyÒn TM liÒu 0,05mcg/kg/phót, t¨ng dÇn liÒu mçi 15 phót nÕu BN kh«ng cã ®¸p øng, mçi lÇn t¨ng 0,05mcg/kg/phót. T¨ng tíi liÒu tèi ®a lµ 0,4mcg/kg/phót. NÕu xuÊt hiÖn t¸c dông phô ph¶i gi¶m liÒu thuèc vµ phèi hîp thªm thuèc kh¸c hoÆc ngõng thuèc vµ chuyÕn sang biÖn ph¸p ®iÒu trÞ kh¸c

35. Xö trÝ c¬n hen phÕ qu¶n nÆng  Thë oxy qua èng th«ng mòi hoÆc mÆt n¹ liÒu 5 lÝt/phót  Thuèc gi·n phÕ qu¶n  Corticoides: Depersolon hoÆc methylprednisolon tiªm TM, liÒu 1-2mg/kg/ngµy  C¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ phèi hîp kh¸c: –Kh¸ng sinh: khi cã biÓu hiÖn cña nhiÔm trïng –Bï ®ñ n­íc vµ ®iÖn gi¶i

36. Xö trÝ c¬n hen nÆng  ChØ ®Þnh thë m¸y trong hen phÕ qu¶n:  C¬n kh«ng gi¶m mÆc dï ®­îc ®iÒu trÞ nh­ trªn  C¬n cã gi¶m nh­ng l¹i nÆng lªn trong vßng 12- 24 giê  BÖnh nh©n cã biÓu hiÖn mÖt c¬  Cã rèi lo¹n ý thøc  Cã biÕn lo¹n khÝ m¸u: PaCO2 > 50mmHg hoÆc PaO2 50mmHg hoÆc PaO2 < 50mmHg, hoÆc pH < 7,3

37. C¸c thuèc kh«ng dïng trong ®iÒu trÞ c¬n hen  An thÇn  Tiªu ®êm  Sulphat magiª  Phôc håi chøc n¨ng h« hÊp  TruyÒn dÞch víi l­îng lín  Kh¸ng sinh

38. §iÒu trÞ c¬ b¶n HPQ

39. thuèc dù phßng hen l©u dµI Lo¹i thuèc Ho¹t chÊt C¬ chÕ Corticoides:CorticosteroideGlucocorticoide D¹ng hÝt: BÐclomethason Budesonide,FlunisonideFluticasone  D¹ng viªn, siro hoÆc TM: Prednisolon, Prednison, Methylprednisolon Chèng viªm Cromones Cromoglycate de sodium (Lomudal) Chèng viªm CromonesNedocromil(Tilade)

40. thuèc dù phßng hen l©u dµI lo¹i thuèc ho¹t chÊt C¬ chÕ C­êng  2 t¸c dông kÐo dµi  D¹ng hÝt:Formoterol (Foradil), salmeterol (Serevent)  D¹ng viªn phãng thÝch chËm: salbutamol (Volmax), terbutalin  KÕt hîp víi CS. phun hÝt: HiÖp ®ång t¸c dông (Seretide) Gi·n phÕ qu¶n Theophylline phãng thÝch chËm (Theostat LP) Gi·n phÕ qu¶n víi t¸c dông chèng viªm kh«ng ch¾c ch¾n Anti- leucotriennes MontelukastZafirkukastzirleuton øc chÕ leucotrienes øc chÕ 5-lipoxygenases

41. C¬ chÕ t¸c dông cña C¸c thuèc chèng viªm ®IÒu trÞ hen

42. T¸c dông cña CS. hÝt vµ c­êng  2 CS 22 Gi·n phÕ qu¶n Kh¶ n¨ng chèng viªm Thô thÓ GC

43. Qu¶n lý hen l©u dµi  §iÒu trÞ hen phô thuéc giai ®o¹n cña bÖnh  Víi hen dai d¼ng, viÖc ®iÒu trÞ l©u dµi nh»m lo¹i trõ viªm h¬n lµ chØ lµm gi¶m co th¾t phÕ qu¶n.  2 c¸ch tiÕp cËn ®Ó ®¹t ®­îc sù kiÓm so¸t hen ThiÕt lËp nhanh chãng sù kiÓm so¸t hen b»ng dïng liÒu cao h¬n so víi ®é nÆng, sau ®ã trë vÒ bËc thÊp h¬nThiÕt lËp nhanh chãng sù kiÓm so¸t hen b»ng dïng liÒu cao h¬n so víi ®é nÆng, sau ®ã trë vÒ bËc thÊp h¬n HoÆc b¾t ®Çu ®iÒu trÞ ë bËc phï hîpHoÆc b¾t ®Çu ®iÒu trÞ ë bËc phï hîp  N©ng bËc nÕu kh«ng kiÓm so¸t ®­îc c¬n hen  Gi¶m bËc nÕu kiÓm so¸t æn ®Þnh trong 3 th¸ng  Xem l¹i viÖc ®iÒu trÞ mçi 3-6 th¸ng

44. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ hen l©u dµI ë ng­êi lín vµ trÎ em > 5 tuæi  Môc tiªu ®iÒu trÞ lµ kiÓm so¸t ®­îc hen: Gi¶m tèi thiÓu c¸c triÖu chøng m¹n tÝnhGi¶m tèi thiÓu c¸c triÖu chøng m¹n tÝnh Gi¶m tèi thiÓu sè c¬n henGi¶m tèi thiÓu sè c¬n hen Kh«ng (hoÆc hiÕm khi) ph¶i ®i cÊp cøuKh«ng (hoÆc hiÕm khi) ph¶i ®i cÊp cøu Gi¶m tèi thiÓu nhu cÇu dïng thuèc c­êng  2Gi¶m tèi thiÓu nhu cÇu dïng thuèc c­êng  2 Kh«ng giíi h¹n ho¹t ®éng thÓ lùc, kÓ c¶ khi g¾ng søcKh«ng giíi h¹n ho¹t ®éng thÓ lùc, kÓ c¶ khi g¾ng søc Thay ®æi LL§ < 20%Thay ®æi LL§ < 20% RÊt Ýt (hoÆc kh«ng) cã t¸c dông phô cña thuèc.RÊt Ýt (hoÆc kh«ng) cã t¸c dông phô cña thuèc.  ThiÕt lËp kiÓm so¸t hen cµng sím cµng tèt Mäi ph¸c ®å ®iÒu trÞ ph¶I bao gåm kh©u gi¸o dôc ng­ êi bÖnh

45. L­u l­îng ®Ønh  Lµ l­u l­îng nhanh nhÊt cña khÝ l­u th«ng trong ®­êng h« hÊp khi thë ra g¾ng søc  Theo dâi hµng ngµy l­u l­îng ®Ønh trong 2-3 tuÇn. NÕu sau 2-3 tuÇn, ng­êi bÖnh kh«ng ®¹t ®­îc 80% LL§ lý thuyÕt th× dïng 1 ®ît corticoids ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tèt nhÊt cña c¸ nh©n ng­êi bÖnh.  Phèi hîp theo dâi LL§ víi ph©n tÝch triÖu chøng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ

46. ®iÒu trÞ hpq ë ng­êi lín vµ trÎ > 5 tuæi BËc §iÒu trÞ dù phßng C¾t c¬n 1  Kh«ng cÇn ®iÒu trÞ.  C­êng  2 d¹ng hÝt khi cÇn  C­êng ®é ®iÒu trÞ phô thuéc c¬n 2  Corticoides hÝt: 200-500  g  HoÆc cromoglycate, nedocromil, theophylline phãng thÝch chËm  Sö dông anti-LT, vai trß ch­a râ C­êng  2 d¹ng hÝt khi cÇn

47. ®iÒu trÞ hpq ë ng­êi lín vµ trÎ > 5 tuæi BËcBËcBËcBËc §iÒu trÞ dù phßng C¾t c¬n 3  500  g < Corticoides hÝt < 800  g  Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo dµi  C©n nh¾c viÖc sö dông antileucotrienes  Viªn hoÆc siro corticoide dïng l©u dµi C­êng  2 d¹ng hÝt khi cÇn ®Ó ®iÒu trÞ triÖu chøng. Kh«ng qu¸ 3-4 lÇn/ ngµy 4  Corticoides hÝt: 800-2000  g  Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo dµi  Viªn hoÆc siro corticoide dïng l©u dµi C­êng  2 d¹ng hÝt khi cÇn NÕu kiÓm so¸t æn ®Þnh 3- 6 th¸ng th× xem xÐt gi¶m bËc NÕu kh«ng kiÓm so¸t æn ®Þnh sau 1 th¸ng th× xÐt n©ng bËc.

48. Ph¸c ®å ®iÒu trÞ l©u dµI hen ë trÎ s¬ sinh vµ trÎ nhá< 5 tuæi  Môc tiªu ®iÒu trÞ lµ kiÓm so¸t ®­îc hen  Gi¶m tèi thiÓu c¸c triÖu chøng m¹n tÝnh  Gi¶m tèi thiÓu sè c¬n hen  Kh«ng (hoÆc hiÕm khi) ph¶i ®i cÊp cøu  Gi¶m tèi thiÓu nhu cÇu dïng thuèc c­êng  2  Kh«ng giíi h¹n ho¹t ®éng thÓ lùc, kÓ c¶ khi g¾ng søc  Chøc n¨ng h« hÊp gÇn nh­ b×nh th­êng  RÊt Ýt (hoÆc kh«ng) cã t¸c dông phô cña thuèc.  NhËn xÐt:  cßn Ýt nghiªn cøu vÒ ®iÒu trÞ hen ë trÎ s¬ sinh  CÇn ®iÒu trÞ phï hîp theo bËc thang  KiÓm so¸t c¸c yÕu tè khëi ph¸t

49. Ph©n lo¹i hen ë trÎ< 5 tuæi BËc TriÖu chøng TriÖu chøng vÒ ®ªm 4: nÆng kÐo dµi Dai d¼ng H¹n chÕ ho¹t ®éng Th­êng xuyªn 3: trung b×nh, kÐo dµi Hµng ngµy. sö dông th­êng xuyªn thuèc c­êng  2 H¹n chÕ ho¹t ®éng > 1 lÇn/ tuÇn 2: nhÑ, kÐo dµi >1 lÇn/ tuÇn, nh­ng < 1lÇn/ ngµy > 2 lÇn/ th¸ng 1: tõng lóc < 1 lÇn/ tuÇn ≤ 2 lÇn/ th¸ng

50. BË c ®iÒu trÞ dù phßng C¾t c¬n 1  Kh«ng cÇn ®iÒu trÞ.  C­êng  2 d¹ng hÝt, d¹ng viªn,siro; ipratropium;  < 3 lÇn/ ngµy 2  Corticoides hÝt: 200-400  g  HoÆc cromoglycate (b×nh xÞt)  C­êng  2 d¹ng hÝt, d¹ng viªn,siro hoÆc ipratropium  3-4 lÇn/ngµy ®iÒu trÞ hpq trÎ < 5 tuæi

51. BËc Dù phßng l©u dµi C¾t c¬n 3  Corticoides hÝt: 400-800  g  Thuèc gi·n phÕ qu¶n t¸c dông kÐo dµi  C©n nh¾c viÖc sö dông kh¸ng leucotrienes  Viªn hoÆc siro corticoide dïng l©u dµi C­êng  2 d¹ng hÝt hoÆc c­êng  2 d¹ng viªn. Kh«ng qu¸ 3-4 lÇn/ ngµy 4  Corticoides hÝt: > 1mg/ ngµy  Corticoides khÝ dung: 1mg x 2 lÇn/ ngµy C­êng  2 d¹ng hÝt, viªn, siro

52. ®iÒu trÞ hen t¹i nhµ  §¸nh gi¸ møc ®é nÆng: ho, khã thë, tiÕng rÝt, co kÐo c¬ h« hÊp, rèi lo¹n giÊc ngñ, LL§<80%  §iÒu trÞ ban ®Çu: thuèc c­êng  2 t¸c dông ng¾n, cã thÓ lËp l¹i 3h/1lÇn.  Nh÷ng bÖnh nh©n cã nguy c¬ tö vong cao, cÇn liªn hÖ ngay víi b¸c sü ngay sau khi ®iÒu trÞ ban ®Çu.

53. ®¸nh gi¸ ®¸p øng ®iÒu trÞ c¬n hen KQT/ChøngLL§ Hµnh ®éng Tèt BiÕn mÊt vµ hiÖu qu¶ kÐo dµi> 4h > 80% trÞ sè lý thuyÕt C­êng  2: 3- 4h/ 1lÇn x 1-2 ngµy. Liªn hÖ BS Trung b×nh Gi¶m nh­ng trë l¹i< 3h 60-80% trÞ sè lý thuyÕt Thªm CS viªn hoÆc siro Dïng c­êng  2 Kh¸m BS KÐm T/chøng dai d¼ng hoÆc nÆng lªn < 60% trÞ sè lý thuyÕt Thªm CS Dïng c­êng  2 Vµo viÖn

54. X¸c ®Þnh vµ tr¸nh c¸c yÕu tè kÝch ph¸t  Khi ng­êi bÖnh tr¸nh ®­îc c¸c yÕu tè kÝch ph¸t (dÞ nguyªn vµ c¸c chÊt kÝch thÝch lµm nÆng bÖnh) th× cã thÓ ng¨n ngõa ®­ îc triÖu chøng vµ c¬n hen xuÊt hiÖn, do ®ã gi¶m viÖc dïng thuèc

55. B¶ng 3: YÕu tè kÝch ph¸t hen vµ chiÕn l­ îc dù phßng YÕu tè kÝch ph¸t Ph­¬ng ph¸p dù phßng DÞ nguyªn m¹t bôi nhµ (kh«ng nh×n thÊy b»ng m¾t th­êng) GiÆt ga vµ ch¨n mµn 1lÇn/ tuÇn Bäc gèi vµ nÖm b»ng v¶i chèng m¹t bôi nhµ, kh«ng dïng th¶m l¸t nhµ. Dïng ®å ®¹c b»ng nhùa vinyl, da hoÆc gç thay thÕ vËt dông nhåi b«ng. Khãi thuèc l¸ Ng­êi bÖnh vµ bè mÑ ph¶i bá thuèc DÞ nguyªn l«ng sóc vËt Kh«ng nu«i c¸c con vËt ë nhµ

56. B¶ng 3: YÕu tè kÝch ph¸t hen vµ chiÕn l­ îc dù phßng YÕu tè kÝch ph¸t Ph­¬ng ph¸p dù phßng DN tõ con gi¸n Lau nhµ, phun chÊt diÖt c«n trïng PhÊn hoa vµ nÊm mèc bªn ngoµi §ãng cöa sæ vµ cöa ra vµo. ë trong nhµ khi cã phÊn hoa vµ nÊm mèc NÊm mèc trong nhµ Gi¶m ®é Èm trong nhµ. Ho¹t ®éng thÓ lùc C¸c triÖu chøng cã thÓ dù phßng b»ng thuèc c­êng  2 hÝt t¸c dông ng¾n hoÆc kÐo dµi hoÆc cromoglycat sodium tr­íc khi ho¹t ®éng thÓ lùc Thuèc Kh«ng sö dông aspirine

57. §iÒu trÞ miÔn dÞch ®Æc hiÖu  Cã thÓ §T gi¶i mÉn c¶m víi phÊn hoa, cá, m¹t bôi nhµ, l«ng mãng sóc vËt khi kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc c¸c dÞ nguyªn hoÆc dïng thuèc thÝch hîp kh«ng kiÓm so¸t ®­îc TC hen.  LiÖu ph¸p miÔn dÞch ®Æc hiÖu cÇn ph¶i thùc hiÖn bëi c¸c chuyªn gia y tÕ cã kinh ngiÖm khi x¸c ®Þnh ®­îc bÖnh nh©n bÞ dÞ øng víi mét hoÆc hai dÞ nguyªn hoÆc víi mét sè dÞ nguyªn cïng nhãm

58. Gi¸o dôc ng­êi bÖnh  Tham gia xö trÝ vµ dù phßng hen  Dïng ®óng thuèc  HiÓu sù kh¸c nhau gi÷a c¸c thuèc  Tr¸nh c¸c yÕu tè kÝch ph¸t  Theo dâi t×nh tr¹ng søc khoÎ cña chÝnh m×nh  BiÕt c¸c triÖu chøng nÆng cña hen ®Ó xö trÝ  T×m kiÕm sù gióp ®ì cña BS khi cÇn thiÕt

59. C¸ch dïng thuèc phun hÝt  1: Më n¾p b×nh thuèc

60. C¸ch dïng thuèc phun hÝt  2: L¾c b×nh thuèc

61. C¸ch dïng thuèc phun hÝt  3: §­a b×nh thuèc vµo miÖng

62. C¸ch dïng thuèc phun hÝt  4: HÝt vµo chËm, s©u, Ên b×nh thuèc lóc míi hÝt vµo

63. C¸ch dïng thuèc phun hÝt  5:NhÞn thë 10 gi©y, nÕu cÇn xÞt thªm th× ®îi 1 phót

64. C¸ch dïng thuèc bét hÝt  1: Më n¾p b×nh thuèc –Mét tay gi÷ vá ngoµi, ngãn c¸i tay kia kÐo cß tíi khi ã tiÕng clic

65. C¸ch dïng thuèc bét hÝt  2: KÐo cß tíi khi cã tiÕng clic: thuèc ®· ®­îc n¹p s½n ®Ó hÝt

66. C¸ch dïng thuèc bét hÝt  3: Vßng m«i ngËm kÝn miÖng èng hÝt, HÝt m¹nh vµ s©u, nÝn thë 10 gi©y

67. C¸ch dïng thuèc bét hÝt  4: §ãng n¾p b×nh thuèc –§Æt ngãn tay c¸i lªn r·nh khuyÕt, kÐo nã vÒ phÝa m×nh tíi khi cã tiÕng clic

68. Theo dâi vµ thay ®æi ®iÒu trÞ hen ®Ó cã hiÖu qu¶ l©u dµi  C¸c môc tiªu cña qu¶n lý l©u dµi HPQ Gi¶m ®Õn tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã TCGi¶m ®Õn tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã TC C¬n hen Ýt hoÆc kh«ng cãC¬n hen Ýt hoÆc kh«ng cã Kh«ng ph¶i ®i cÊp cøuKh«ng ph¶i ®i cÊp cøu Nhu cÇu tèi thiÓu sö dông thuèc c¾t c¬nNhu cÇu tèi thiÓu sö dông thuèc c¾t c¬n Kh«ng h¹n chÕ ho¹t ®éng thÓ lùc vµ g¾ng søcKh«ng h¹n chÕ ho¹t ®éng thÓ lùc vµ g¾ng søc Chøc n¨ng h« hÊp gÇn nh­ b×nh th­êngChøc n¨ng h« hÊp gÇn nh­ b×nh th­êng Gi¶m tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã t¸c dông phôGi¶m tèi thiÓu hoÆc kh«ng cã t¸c dông phô

69. Theo dâi vµ thay ®æi ®iÒu trÞ hen ®Ó cã hiÖu qu¶ l©u dµi  KiÓm so¸t hen ®ßi hái ®iÒu trÞ vµ theo dâi l©u dµi  Theo dâi TC, CNHH, LL§ t¹i nhµ vµ vµo mçi lÇn kh¸m khi cã ®iÒu kiÖn  Th¨m kh¸m ®Òu ®Æn ngay c¶ khi hen ®· ®­îc kiÓm so¸t tèt  Tu©n thñ kÕ ho¹ch ®iÒu trÞ hen.

70. C¸c yÕu tè lµm gi¶m sù tu©n thñ ®iÒu trÞ Liªn quan ®Õn thuèc Kh«ng liªn quan ®Õn thuèc  Kh«ng hiÓu biÕt sù cÇn thiÕt cña 2 lo¹i trÞ liÖu: dù phßng l©u dµi vµ thuèc GPQ t¸c dông nhanh  ChÕ ®é dïng thuèc kh«ng phï hîp  Khã sö dông hÖ thèng khÝ dung, xÞt.  Kh«ng tin hoÆc phñ ®Þnh c¸c nguyªn nh©n g©y ra c¬n hen  HiÓu kh«ng ®óng vÒ kÕ ho¹ch ®iÒu trÞ.  Mong ®îi kh«ng ®óng vÒ ®iÒu trÞ. ThiÕu lêi khuyªn ®Ó tù qu¶n lý  Kh«ng hµi lßng vÒ nh©n viªn y tÕ

71. C¸c yÕu tè lµm gi¶m sù tu©n thñ ®iÒu trÞ Liªn quan ®Õn thuèc Kh«ng liªn quan ®Õn thuèc  Sî t¸c dông phô hay nghiÖn thuèc  Gi¸ thµnh ®iÒu trÞ cao  Kh«ng thÝch ®iÒu trÞ.  HiÖu thuèc xa  Khã kh¨n hoÆc cã vÊn ®Ò lo l¾ng, kh«ng th¶o luËn ®­îc.  Theo dâi, gi¸o dôc kh«ng ®Çy ®ñ  VÊn ®Ò v¨n ho¸  VÊn ®Ò gia ®×nh

72. VËn dông h­íng dÉn t¹i c¸c ®Þa ph­ ¬ng  Nguån lùc ®Þa ph­¬ng vµ c¸c yÕu tè v¨n ho¸  TÇn xuÊt vµ gi¸ thµnh ®iÒu trÞ hen víi céng ®ång  C¸c biÖn ph¸p dù phßng hen, vµ thuèc ®iÒu trÞ theo kh¶ n¨ng cña ®Þa ph­¬ng  C¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc bÖnh nh©n HPQ t¹i ®Þa ph­¬ng

73. xin c¸m ¬n sù chó ý l¾ng nghe cña quý vÞ